Γνωρίζοντας την «εξάδα» της τουρκικής αντιπολίτευσης

Η συζήτηση για την ανάγκη ανασύνθεσης και συμπαράταξης των αντιπολιτευτικών πολιτικών κομμάτων της Τουρκίας επανήλθε δυναμικά στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου, τόσο στην τουρκική κοινωνία, όσο και στην Ευρώπη, μετά τις πρόσφατες δηλώσεις συμπαράστασης της Ακσενέρ και του Κιλιτσντάρογλου για τον Εκρέμ Ιμάμογλου. Η αντιπολίτευση είναι, όμως, πολυδιασπασμένη ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά, αν και ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης λειτουργεί ως πρόσωπο πολιτικής αναφοράς.

Εδώ και αρκετό καιρό, οι «έξι» της αντιπολίτευσης προσπαθούν να βρουν κοινούς πολιτικούς βηματισμούς και κοινή οργανωτική έκφραση, αλλά δεν τα έχουν καταφέρει.

Στην κορυφή των αντιπολιτευτικών δυνάμεων, βρίσκεται το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) του Κιλιτσντάρογλου, ακολουθεί το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), που έλαβε περίπου 12% στις πιο πρόσφατες εκλογές, το Καλό Κόμμα (ΙYI) της Ακσενέρ, με σχεδόν 10%, το Κόμμα της Ευτυχίας (Saadet), με περιορισμένη εκλογική απήχηση γύρω στο 1,5% και δύο κόμματα, τα οποία πρόσφατα δημιουργήθηκαν. Πρόκειται για το Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), που συγκροτήθηκε το 2020, και το Κόμμα του Μέλλοντος (CELECEK), που εμφανίστηκε το 2019.

Ιδεολογικά, οι αποστάσεις είναι μεγάλες και σημαντικές. Το CHP είναι το κλασικό κόμμα των κεμαλιστών εθνικιστών, το Καλό Κόμμα της Ακσενέρ είναι ένα τυπικά εθνικιστικό κόμμα, το Κόμμα της Ευτυχίας αποτελείται από ισλαμιστές, το Κόμμα της Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA) είναι ένα ευπρόσδεκτο στην Δύση πολιτικό κόμμα της σύγχρονης κεντροδεξιάς και το Κόμμα του Μέλλοντος έχει ως επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό και διδάκτορα πολιτικής επιστήμης Αχμέτ Νταβούτογλου.

Η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, το οποίο έχει έναν φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό και μια σύγχρονη σοσιαλφιλελεύθερη κεντρώα πολιτική ατζέντα.

Είναι πασίδηλο ότι είναι δύσκολο να υπάρξει συμφωνία ανάμεσα σε ακραίους εθνικιστές και σε σύγχρονες πολιτικές δυνάμεις του κέντρου και της δημοκρατικής δεξιάς.

Κοινό στοιχείο, όμως, είναι ο «αντιερντογανισμός», δηλαδή η αντίθεση στο πρόσωπο του Ερντογάν και την νοοτροπία διακυβέρνησης που έχει αναπτύξει. Ο αγώνας για ένα φιλελεύθερο, δημοκρατικό και δίκαιο σύστημα, που θα προβλέπει τη σαφή διάκριση των εξουσιών, ενώνει κεμαλιστές, φιλελεύθερους και κεντροδεξιούς, αλλά οι ακραίοι εθνικιστές βάζουν στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους τα εθνικά θέματα του τουρκικού αναθεωρητισμού και επεκτατισμού.