Η πολιτική του σεισμού στην Τουρκία

«Η τουρκική πολιτική πρέπει να εξετάσει και να αναθεωρήσει τους κανόνες και τους θεσμούς που απέτυχαν να μετριάσουν αποτελεσματικά το ανθρώπινο κόστος αυτής της τραγωδίας. Το επόμενο κύμα σεισμών θα μπορούσε να πλήξει την Κωνσταντινούπολη με ακόμη πιο καταστροφικές συνέπειες», υποστηρίζει ο διακεκριμένος διεθνολόγος και γεωπολιτικός αναλυτής  Sinan Ülgen (=Σινάν Ουλγέν). Το κείμενο της ανάλυσης φιλοξενείται από προχθές στον ιστότοπο του Ινστιτούτου γεωπολιτικών και διεθνοπολιτικών ερευνών «Carnegie».

Η Τουρκία χρειάζεται να αντιμετωπίσει μερικές άβολες αλήθειες. Ο σεισμός ήταν ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα, και ωστόσο οι συνέπειές του δεν έπρεπε να είναι τόσο τρομερές.

Ως εκ τούτου, το πρώτο συμπέρασμα είναι, σύμφωνα με τον Ουλγέν, ότι αυτή η τραγική έκβαση οφείλεται σε πολιτικές, είναι το τελικό προϊόν ενός ανεπαρκούς πλαισίου διακυβέρνησης. Σεισμοί θα συμβαίνουν πάντα, αλλά οι κυβερνήσεις μπορούν να λάβουν μέτρα για να μετριάσουν την καταστροφική δύναμη των φυσικών καταστροφών.

Η αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ΡΚΚ ότι ήταν αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση της καταστροφής. Είναι αλήθεια ότι η απάντηση θα μπορούσε να ήταν πιο αποτελεσματική.

Στην πραγματικότητα, υποστηρίζει ο Ουλγέν, οι συζητήσεις πρέπει να επικεντρώνονται στην εκ των προτέρων και όχι στην εκ των υστέρων αντιμετώπιση του προβλήματος. Με άλλα λόγια, η τουρκική πολιτική χρειάζεται να εξετάσει και να αναθεωρήσει τους κανόνες και τους θεσμούς που δεν ήταν αποτελεσματικοί στον μετριασμό του ανθρώπινου κόστους αυτής της τραγωδίας.

Στην Τουρκία, εξακολουθεί ένα «όργιο λαϊκισμού», σημειώνει ο αναλυτής, το οποίο δημιουργεί διεστραμμένα κίνητρα. Δίνει την βεβαιότητα στους εργολάβους ότι τα κτίριά τους που δεν πληρούν τις προδιαγραφές θα αδειοδοτηθούν την ώρα των εκλογών, αυξάνοντας το απόθεμα μη ασφαλών κτιρίων με την πάροδο του χρόνου.

Αλλά το τουρκικό εκλογικό σώμα πρέπει επίσης να διερωτηθεί για την υποστήριξη αυτών των νομικών προτάσεων που ουσιαστικά ανταλλάσσουν την ασφάλεια με βραχυπρόθεσμο οικονομικό πλεονέκτημα. Αν το εκλογικό σώμα είχε τιμωρήσει παρόμοιες πρωτοβουλίες στο παρελθόν, οι κυβερνήσεις δεν θα ήθελαν να ψηφίσουν νόμους περί αμνηστίας.

Ένα σοβαρό ζήτημα έχει να κάνει με τη διακυβέρνηση ανώτατου επιπέδου. Η συνταγματική αλλαγή του 2017 εισήγαγε ένα προεδρικό σύστημα με λίγους ελέγχους και ισορροπίες και μια υπερσυγκέντρωση εξουσίας στην κορυφή. Το σύστημα διαφημίστηκε ως θεσμικός σχεδιασμός που επιτρέπει ταχύτερη λήψη αποφάσεων. Όπως και να έχει, το κόστος της αποδυνάμωσης των ελέγχων και των ισορροπιών, για παράδειγμα με την αποδυνάμωση της νομοθετικής εξουσίας προς όφελος της εκτελεστικής εξουσίας, έχει καλλιεργήσει ένα κλίμα ασυδοσίας.

Συμπερασματικά, καταλήγει ο Ουλγέν, η Τουρκία πρέπει να έχει μια κρίσιμη εσωτερική συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης και τη διαχείριση καταστροφών. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, δεδομένου ότι το επόμενο κύμα θα μπορούσε να χτυπήσει την Κωνσταντινούπολη με πιθανώς ακόμη πιο τραγικές συνέπειες. Αυτή είναι μια συζήτηση αποκλειστικά για το τουρκικό εκλογικό σώμα.

Η ΕΕ, από την πλευρά της, θα μπορούσε και θα έπρεπε να βοηθήσει την Τουρκία για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές της ανάγκες που σχετίζονται με την αποκατάσταση από καταστροφές, οι οποίες αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Τις επόμενες εβδομάδες, η Ένωση των 27 χωρών μελών θα μπορούσε να υποστηρίξει έναν αυξημένο ρόλο στη διοχέτευση διεθνούς βοήθειας.