BLOOMBERG: Πώς η ηγεσία της Τουρκίας θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την Ευρώπη

Από τότε που υπέβαλαν από κοινού αίτηση για ένταξη στον Οργανισμό της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού (NATO) την περασμένη άνοιξη, η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν λάβει σχεδόν ομόφωνη έγκριση από τα 30 κράτη-μέλη της συμμαχίας. Ωστόσο, η εισδοχή τους στη συμμαχία αναστέλλεται από μία και μόνη ανυποχώρητη χώρα, η οποία διατυπώνει παράλογες απαιτήσεις: την Τουρκία. Το ΝΑΤΟ πρέπει να βάλει τέλος σε αυτή τη διαμάχη και να καλωσορίσει ανεπιφύλακτα τα νέα μέλη του.

Παραφωνία

Στην τελευταία του εμφάνιση, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε τη Δευτέρα ότι, λόγω της πρόσφατης καύσης ενός αντιγράφου του Κορανίου από έναν Δανό ακροδεξιό ακτιβιστή κοντά στην τουρκική πρεσβεία στη Στοκχόλμη, οι δύο βορειοευρωπαϊκές χώρες “δεν θα δουν καμία υποστήριξη από εμάς για το θέμα του ΝΑΤΟ”. Επειδή η διεύρυνση της συμμαχίας απαιτεί ομόφωνη συμφωνία, η Τουρκία φαίνεται να πιστεύει ότι έχει πλέον διαπραγματευτικό χαρτί προκειμένου να εκβιάσει άλλα κράτη-μέλη.

Σε αντάλλαγμα για την αποδοχή των υποψηφιοτήτων για ένταξη στο NATO της Σουηδίας και της Φινλανδίας, ο Ερντογάν έχει διατυπώσει μια σειρά από αιτήματα – τα περισσότερα από τα οποία απευθύνονται στη Σουηδία, την οποία η Τουρκία επέκρινε εδώ και καιρό ότι παρέχει καταφύγιο στους Κούρδους αποσχιστές. Συγκεκριμένα, η Τουρκία θέλει η Σουηδία να περιορίσει τις δραστηριότητες πολιτικών ομάδων τις οποίες η Άγκυρα κατηγορεί ότι ευθυγραμμίζονται με Κούρδους μαχητές, συμπεριλαμβανομένου του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), τρομοκρατικής οργάνωσης.

Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Σουηδίας προσπάθησε να κατευνάσει τον Ερντογάν αίροντας το εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, αποστασιοποιούμενη από τους Κούρδους μαχητές στη Συρία και δεσμευόμενη να φέρει ενώπιον του κοινοβουλίου αυστηρότερους νόμους κατά της τρομοκρατίας. Το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, ωστόσο, απέρριψε το αίτημα της Τουρκίας να απελάσει η Σουηδία έναν δημοσιογράφο ο οποίος συνδέεται με τον αυτοεξόριστο Τούρκο ιερωμένο Φετουλάχ Γκιουλέν, εδώ και χρόνια εχθρό του Ερντογάν.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, ο πρωθυπουργός Ulf Kristersson απέκλεισε κάθε περαιτέρω παραχώρηση, λέγοντας ότι οι Τούρκοι “θέλουν πράγματα τα οποία δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να τους δώσουμε”. Ο Kristersson αργότερα ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις “πηγαίνουν πολύ καλά”, ωστόσο επανέλαβε ότι η Σουηδία δεν θα υποχωρήσει στις απαιτήσεις εκδόσεων προσώπων από πλευράς της Τουρκίας.

Ως αποτέλεσμα, η διαδικασία διεύρυνσης έχει σταματήσει. Αν και μεγάλες πλειοψηφίες στη Φινλανδία και τη Σουηδία υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο ενθουσιασμός έχει όρια: σχεδόν 8 στους 10 Σουηδούς αντιτίθενται στην παραβίαση των νομικών αρχών της χώρας προκειμένου να κερδίσουν την έγκριση της Τουρκίας. Δεδομένης, δε, της ανάγκης του Ερντογάν να διατηρήσει την υποστήριξη μεταξύ των εθνικιστών ψηφοφόρων ενόψει των προεδρικών εκλογών τον Μάιο, ο Τούρκος ηγέτης έχει ελάχιστα κίνητρα να υποχωρήσει. Σε απάντηση στην καύση του Κορανίου το περασμένο σαββατοκύριακο, η Τουρκία ακύρωσε ένα προγραμματισμένο ταξίδι στην Άγκυρα του υπουργού Άμυνας της Σουηδίας. Ο επικεφαλής του σουηδικού κοινοβουλίου είδε την επίσκεψη του να ματαιώνεται αφότου φιλοκούρδοι ακτιβιστές κρέμασαν ένα ομοίωμα του Ερντογάν κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στη Στοκχόλμη.

Η αδιαλλαξία της Τουρκίας δεν θέτει απλώς σε κίνδυνο τις προσπάθειες ένταξης των βορειοευρωπαϊκών χωρών. Θέτει σε κίνδυνο την ευρύτερη ασφάλεια της Ευρώπης. Περαιτέρω καθυστερήσεις στην προσθήκη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη συμμαχία θα στερήσουν το ΝΑΤΟ από το όφελος των σημαντικών στρατιωτικών και πληροφοριακών δυνατοτήτων των δύο χωρών, σε μια στιγμή που οι πόροι της συμμαχίας δοκιμάζονται από την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία.

Έχοντας εγκαταλείψει την ουδετερότητά τους για να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, αλλά στερούμενες των εγγυήσεων ασφαλείας οι οποίες συνοδεύουν την πλήρη ένταξη, οι Φινλανδοί και οι Σουηδοί είναι πλέον εξαιρετικά ευάλωτοι στον ρωσικό πειθαναγκασμό, πιθανώς με τη μορφή επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές – οι οποίες θα κλιμάκωναν τις εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης και θα ενέτειναν τον κίνδυνο που θα προέκυπτε από λανθασμένους υπολογισμούς.