Σύνοδος κορυφής Ε. Ε. – Ουκρανίας: Απολογισμός και προοπτικές

H Σύνοδος Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ουκρανίας ολοκληρώθηκε με την έκδοση της κοινής δήλωσης, με το Κίεβο να αποκτά για πρώτη φορά την διαβεβαίωση ότι η χώρα πρόκειται να γίνει μέλος της Ε.Ε. Για το πότε, όμως, θα ολοκληρωθεί η ένταξη της χώρας δεν υπήρξε σαφής δέσμευση, παρά την εκπεφρασμένη πίστη των Ουκρανών, ότι η πλήρης ένταξη θα μπορεί να καταστεί δυνατή στο δεύτερο εξάμηνο του 2023.

Για την Ε.Ε., πρωταρχική είναι η πρόκληση του εμπορίου και της οικονομίας, αφού, όπως τόνισε η επικεφαλής της Commission οι ουκρανικές εμπορικές και βιομηχανικές σχέσεις αναπτύσσονται κυρίως μέσα από τις συναλλαγές του Κιέβου με τις Βρυξέλλες. Αυτό θα μπορούσε να εκληφθεί ως μια θετική ένδειξη για την Ουκρανία, γιατί υποδηλώνει ενωσιακή πεποίθηση, ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να αναπτυχθεί ως ευρωπαϊκή οικονομία.

Επιπλέον, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε ότι το δέκατο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας πρόκειται να εγκριθεί έως τα τέλη του μήνα, ενώ, την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι τονίζουν την ανάγκη επιβολής κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας.

Ταυτόχρονα, η Ουκρανία πέτυχε μια σαφή απόφαση, μια γραπτή συμφωνία από την ΕΕ, η οποία φέρνει την Ρωσία σε διεθνή ποινική ευθύνη για τα εγκλήματά της. Στην κοινή δήλωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση διατυπώνει την υποστήριξή της για την δημιουργία ενός μηχανισμού που θα βοηθούσε στην καταδίκη της Ρωσίας για εγκλήματα που σχετίζονται με τον πόλεμο. Με αυτόν τον τρόπο η Ένωση δηλώνει ότι θα συγκροτηθεί δικαστικό σώμα που θα κινήσει την διαδικασία εναντίον της Ρωσίας, με την Ουκρανία να τονίζει ότι προτιμά τη θέσπιση Ειδικού Διεθνούς Δικαστηρίου.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε ότι τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση των ζημιών που έχει υποστεί το ουκρανικό κράτος από την πολεμική επίθεση.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε να διατηρήσει το δικαίωμα ασύλου για τους Ουκρανούς όχι μόνο κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και κατά τη μεταπολεμική περίοδο.

Είναι αλήθεια ότι οι Ουκρανοί κινήθηκαν με αυξημένη ταχύτητα, το τελευταίο διάστημα, για την δρομολόγηση θεσμικών, πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Η ταχύτητα αυτή, η οποία πιστώνεται στις προσωπικές πρωτοβουλίες του Β. Ζελένσκι, δεν είχε υπολογιστεί ορθά από τους Ευρωπαίους, που  έδειξαν να εκπλήσσονται ευχάριστα. Ωστόσο, πολλοί αξιωματούχοι της Ε. Ε. εκτιμούν ότι η πορεία του Κιέβου προς την πλήρη ένταξη θα είναι μια μακρά διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια, ενώ το μπλοκ πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις προσδοκίες άλλων υποψηφίων της ΕΕ, ιδιαίτερα των Δυτικών Βαλκανίων.

Οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι αρνήθηκαν να  συγκεκριμενοποιήσουν πότε η Ουκρανία θα μπορέσει να ενταχθεί στην ΕΕ, μιλώντας προσεκτικά για «σημαντική πρόοδο» και για «συμπαράσταση σε κάθε βήμα». Την ίδια στιγμή, Ουκρανοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι εξέφρασαν την ελπίδα ότι η Ουκρανία θα μπορέσει να ενταχθεί στην ΕΕ στο εγγύς μέλλον, πιθανότατα μέσα στο επόμενο ενάμιση έτος, με τον Ουκρανό πρωθυπουργό να δηλώνει ότι η χώρα θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να θέσει στο τραπέζι των συνομιλιών με την Ε. Ε. ολοκληρωμένη αίτηση πλήρους ένταξης μέχρι το τέλος του 2023.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, όμως, θα χρειαστεί να σημειωθεί ακόμη πιο σημαντική πρόοδος στην  καταπολέμηση της διαφθοράς και του «ξεπλύματος» εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η βελτίωση της νομοθεσίας για την δικαστική και διοικητική μεταρρύθμιση και για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις σχέσεις τους με πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες πρέπει να είναι ακόμη μεγαλύτερη.