Σημειώσεις για το ευρωπαϊκό βιομηχανικό σχέδιο Green Deal

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε σήμερα το βιομηχανικό της σχέδιο με την ονομασία «Green Deal» .

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε προτάσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας «καθαρού μηδενισμού» (net zero industry) και για την υποστήριξη της ταχείας μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα. Το σχέδιο είναι γνωστό ως βιομηχανικό σχέδιο πράσινης συμφωνίας  και αποβλέπει στο να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε πράσινες βιομηχανίες να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.

Το σχέδιο εδράζεται σε προηγούμενες πρωτοβουλίες και θεωρείται ευρέως ως αντίδραση σε μεγάλους κύκλους πράσινων επιδοτήσεων που παρέχονται από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ, ο οποίος έχει προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις των ευρωπαϊκών χωρών για αθέμιτο ανταγωνισμό, ιδιαίτερα της Γαλλίας.

Ωστόσο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντέκρουσε τον ισχυρισμό ότι πρόκειται για μία δέσμη προτάσεων  σε αντίδραση για τον αμερικανικό «Νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού» (IRA).

Η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε: «Καλωσορίζουμε αυτήν την δέσμη προτάσεων. Έχουμε υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι μια αναγκαιότητα, μια αναγκαιότητα για τον πλανήτη μας, μια αναγκαιότητα για την οικονομική μας ευημερία και μια αναγκαιότητα για τη στρατηγική μας ανεξαρτησία. Είμαστε ανταγωνιστικοί, χρειαζόμαστε ανταγωνισμό. Αυτό που θέλουμε είναι οι κανόνες του παιχνιδιού να είναι το ίδιο στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και στην ενιαία αγορά. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς».

Τα μέτρα περικλείουν την χαλάρωση των κονδυλίων της Ε.Ε., την πιο γρήγορη έγκριση πράσινων έργων, καθώς και την επαναχρησιμοποίηση κονδυλίων της Ένωσης. Στόχος αυτής της δέσμης μέτρων είναι, όπως η φον ντερ Λάιεν ανέφερε, η ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.

Εντούτοις, το ύψος των πράσινων επιδοτήσεων ανέρχεται σε σχεδόν 370 δισεκατομμύρια δολάρια, στοιχείο που τροφοδοτεί τον φόβο για «φυγή» ιδιωτικών επιχειρήσεων από την Ευρώπη στο εξωτερικό. Η Commission εισηγείται χαλάρωση των κανόνων για κρατικές ενισχύσεις, αλλά αυτή η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται από αρκετές χώρες μέλη ότι αγνοεί το γεγονός ότι οι πιο ισχυρές χώρες θα μπορούν να υπερβαίνουν τις υπόλοιπες, αντίλογος που αφορά ιδιαίτερα την Γερμανία και την Γαλλία.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η δέσμη μέτρων της Κομισιόν πρόκειται να συζητηθεί στις αρχές Φεβρουαρίου και η τελική υιοθέτηση έχει προγραμματιστεί για τον επόμενο μήνα.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ορθά επιμένει ιδιαίτερα στο σημείο, στο οποίο οι εκπρόσωποι των 27 χωρών μελών δεν αποδίδουν την αναμενόμενη σημασία. Η αξιολόγηση των προτεραιοτήτων γίνεται, σε σημαντικό βαθμό ακόμη, επί τη βάσει του άμεσου και στενού εθνικού συμφέροντος.

Η Ε.Ε. και, προφανώς, οι χώρες μέλη καλούνται εκ των πραγμάτων να κάνουν «επιλογές ζωής» στην οικονομία, την ενέργεια και την πράσινη μετάβαση. Αυτές οι ζωτικές επιλογές επιταχύνθηκαν από το πολεμικό γεγονός που εξακολουθεί εδώ και ένα χρόνο και από τον τύπο της σχέσης που οι Ευρωπαίοι επιθυμούμε να οικοδομήσουμε με τις δύο πλανητικές υπερδυνάμεις. Έτσι, επιχειρώντας να μειώσουμε την εξάρτησή μας από την Ρωσία, αυξάνουμε ή διατρέχουμε τον κίνδυνο να αυξήσουμε την εξάρτησή μας από τον ανερχόμενο κινεζικό παράγοντα, ιδιαίτερα σε λίθιο και σπάνιες γαίες.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογράμμισε τη σημασία της ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ε. Ε., επιταχύνοντας έτσι τον μετασχηματισμό της οικονομίας. Ένα σαφές παράδειγμα ήταν η ώθηση για μια ενεργειακή μετάβαση, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο και το ρωσικό φυσικό αέριο.

Πολύ σύντομα, το λίθιο και οι σπάνιες γαίες θα είναι πιο σημαντικά υλικά από το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Και από αυτήν την άποψη, αυτά τα υλικά είναι απαραίτητα για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό των οικονομιών μας και η ζήτησή τους αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα συνεχίσει να εφιστά την προσοχή των εθνικών συνομιλητών της σε αυτό το κρίσιμο σημείο της μετάβασης στην πράσινη οικονομία.