Τι θα κοστίσει στον Ερντογάν αν η Φινλανδία μπει στο ΝΑΤΟ;

Θα μπορούσαν κατά κάποιον τρόπο να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι. Το ΝΑΤΟ προωθώντας την ένταξη αποκλειστικά της Φινλανδίας και φέρνοντας τις δυνάμεις του στα περίχωρα της Αγίας Πετρούπολης. Ο Ερντογάν, ενδυναμώνοντας την προεκλογική του εκστρατεία με μια επίδειξη “εθνικής αυτοπεποίθησης”. Η Σουηδία επαναβεβαιώνοντας ότι οι αξίες της δεν είναι διαπραγματεύσιμες. Και ο Βλαντίμιρ Πούτιν απολαμβάνοντας το θέαμα μιας κρίσης δίχως προηγούμενο στην ιστορία της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Μετά από αρκετές εβδομάδες τριβών με τη σουηδική πλευρά, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας βρήκε την τέλεια αφορμή για να τερματίσει τις διεργασίες έγκρισης της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ από τη χώρα του. Και αυτήν του την έδωσε, περισσότερο και από τους Κούρδους διαδηλωτές που κρέμασαν ανάποδα το ομοίωμά του έξω από το δημαρχείο της Στοκχόλμης, ο Δανο-Σουηδός ηγέτης ενός περιθωριακού ακροδεξιού κόμματος καίγοντας το Κοράνι έξω από την τουρκική πρεσβεία. Δυτικοί αναλυτές, όπως ο Timothy Ash της Bluebay Asset Management, αναρωτιούνται στα σοβαρά αν το σόου του Ράσμους Πάλουνταν της δανέζικης “Σκληρής Γραμμής” οργανώθηκε από τη Μόσχα – λησμονώντας ότι οι αντι-ισλαμικές χειρονομίες από μέρους της σκανδιναβικής ακροδεξιάς είναι παλαιές όσο και τα “Σκίτσα του Μωάμεθ”. Σε κάθε περίπτωση, οι προβοκάτσιες είναι εύκολη υπόθεση, με εξαιρετικά δυσανάλογη σχέση ερεθίσματος-αποτελέσματος.

Ασφαλώς αναβίωση της διαδικασίας προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δεν νοείται πριν από τη διεξαγωγή των τουρκικών εκλογών στις 14 Μαΐου – με αποτέλεσμα ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών να αφήνει για πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο, πριν σπεύσει να διορθώσει τον εαυτό του, μιας χωριστής ένταξης της δικής του χώρας.

Αλλά το πού οδεύει στρατηγικά ο Ερντογάν δεν πρόκειται να διαφανεί παρά μετά τις εκλογές, εφόσον ο ίδιος επανεκλεγεί. Ωστόσο, τα ανταλλάγματα που φιλοδοξεί να αποσπάσει (λ.χ. σε ό,τι αφορά την προμήθεια των F-16 από τις ΗΠΑ) προσκρούουν σε εμπόδια, όπως οι αντιστάσεις του Κογκρέσου και ειδικά του γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ, ενώ το συνολικότερο πρόβλημα ότι η Άγκυρα προσλαμβάνει τις ΗΠΑ ευθυγραμμισμένες με ό,τι η ίδια θεωρεί ως κουρδική “υπαρξιακή απειλή” υπερβαίνει το πρόσωπο του Ερντογάν.

Όπως και αν έχει, η επίδειξη δύναμης της Τουρκίας στο ζήτημα της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας ανατρέπει τον τρόπο με τον οποίο νοείται το ΝΑΤΟ ως μία ιεραρχημένη δομή, όπου προεξοφλείται η συμμόρφωση των συμμάχων στις επιλογές της Ουάσιγκτον (βλ. χαρακτηριστικά την αναδίπλωση του Όλαφ Σολτς στο θέμα της αποστολής αρμάτων Leopard στην Ουκρανία) και δεν λειτουργούν παράλληλα κέντρα ηγεσίας.

Μακροπρόθεσμα, αυτό αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της συμμαχίας. Ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνονται στις κυριότερες νατοϊκές πρωτεύουσες, όπου, από την άλλη πλευρά, η καθημερινή εκτόξευση απειλών πολέμου από ένα μέλος της συμμαχίας προς ένα άλλο απωθείται και υποβαθμίζεται χαρακτηριστικά.