Η Γκρέτα Τούνμπεργκ και η οικολογική μίρλα της αριστεράς

Από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του (υπαρκτού) περιβαλλοντικού ζητήματος η αριστερά θεώρησε ότι βρήκε το πρόσφορο έδαφος να επανεμφανιστεί, καταθέτοντας μια νέα προβληματική για το περιβάλλον, τα προβλήματά του και τους τρόπους επίλυσής τους. Η νέα αυτή προβληματική διαβλέπει στο περιβαλλοντικό ζήτημα την διασταύρωση του οικολογικού με το «ταξικό» και η υπέρβαση του προβλήματος γίνεται αποκλειστικά με «ολιστικούς» όρους. Η ανθρώπινη ευθύνη έχει εξοβελιστεί και από ακτιβιστές του «κινήματος» και από αριστερούς θεωρητικούς. Μία από τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις ενός κινήματος που φθίνει, είναι αυτή της Γκρέτα Τούνμπεργκ.

Η είδηση της συμμετοχής της Σουηδής ακτιβίστριας – συγγραφέως σε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις για τα ορυκτά καύσιμα στο Νταβός της Ελβετίας είναι μια πληροφορία σημαντική κυρίως από την σκοπιά της ηλικίας της νεαρής. Η Γκρέτα Τούνμπεργκ είναι μόλις είκοσι ετών και, όμως, διαδηλώνει στο περιθώριο των εργασιών του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ από την ηλικία των δεκαέξι ετών. Μια πρωτοετής μαθήτρια Λυκείου, λοιπόν, έχει αποκτήσει συνείδηση του οικολογικού ζητήματος και επιπλέον, διαδηλώνει εναντίον των υλικά πιο ευκατάστατων του πλανήτη.

Εκτός όμως από αυτό το αναμφίβολα προβληματικό στοιχείο στη θορυβώδη διαδρομή της περιβαλλοντικής ακτιβίστριας, υπάρχει και ένα δεύτερο, ενδεχομένως ουσιαστικότερο, στοιχείο που γεννά ερωτήματα και προβληματισμούς. Για την μηντιακή Τούνμπεργκ, «όσοι συμμετέχουν στο Νταβός θα συνεχίσουν να επενδύουν σε ορυκτά καύσιμα, θα συνεχίσουν να θυσιάζουν ανθρώπους για το δικό τους κέρδος»∙ εκφράζει, δε,  τη λύπη της που το φόρουμ συνεχίζει να συγκεντρώνει «τους ανθρώπους που τροφοδοτούν περισσότερο την καταστροφή του πλανήτη», που βάζουν «τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά κέρδη πάνω από τους ανθρώπους και πάνω από τον πλανήτη» (Euronews).

Στα μάτια της εικοσάχρονης εμβληματικής του κινήματος, η συσσώρευση ιδιωτικού πλούτου δημιουργεί τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις και το οικονομικό κέρδος των ιδιωτικών επιχειρήσεων αδιαφορεί για την υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής.

Σε ένα ανάλογο ταξικο – οικολογικό ξέσπασμα οργής της Τούνμπεργκ, με αφορμή την κλιματική αλλαγή, ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ τής συνέστησε να μάθει σιγά – σιγά να διαχειρίζεται καλύτερα την θυμό της και να δει κάποια καλή ταινία με φίλη της και Κινέζοι αξιωματούχοι την παρότρυναν, με αφορμή την χρήση των chopsticks, να μάθει την διαφορά ανάμεσα σε φυτά και σε δένδρα.

Η θορυβώδης επάνοδός της δείχνει, όμως, ότι η «στράτευσή» της στην αποτίναξη του δίδυμου ζυγού, περιβαλλοντικού και ταξικού, που παρεμποδίζει την ίδια και το κίνημα, να απελευθερωθεί συνδέεται και με επιρροές που έχει δεχτεί από όλη την σχετική παράδοση σκέψης. Ο πολυπράγμων γλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκι και ο αναρχοοικολόγος Μάρευ Μπούκτσιν τοποθετούν το ζήτημα με αυτούς ακριβώς τους όρους, τους οποίους υιοθετεί η Γρέτα Τούνμπεργκ. Με τους όρους δηλαδή της ταξικής/αστικής αφαίμαξης του φυσικού περιβάλλοντος, η οποία αληλοτροφοδοτείται με την ταξική/αστική εκμετάλλευση των οικονομικά κατώτερων τάξεων.

Επειδή όμως η νεότης είναι εφήμερη και η λαλίστατη Τούνμπεργκ βαδίζει πια για τα καλά στον ενήλικο βίο της, χρήσιμο θα ήταν ενδεχομένως να πληροφορηθεί για την πορεία του πλέον «ανήσυχου» οικολογικού κόμματος της Δυτικής Ευρώπης, τους Γερμανούς Πράσινους, οι οποίοι, αφού δίδαξαν με τη γνωστή μίρλα, για δυο δεκαετίες, τις αρχές της ριζοσπαστικής οικολογίας, προσδέθηκαν στην πραγματικότητα της ανθρώπινης ευθύνης και άρχισαν να τροφοδοτούν το πολιτικό σύστημα με σημαντικές πολιτικές παρουσίες, όπως αυτή της Αναλένα Μπέρμποκ.