Ο ανοιξιάτικος καιρός στην Ευρώπη βγάζει χαμένο τον Πούτιν

Συνήθως δεν φορά κανείς κοντομάνικο όταν καλωσορίζει το νέο έτος στην Ευρώπη. Εάν ωστόσο η πρόβλεψη του καιρού αποδειχθεί σωστή, οι Βερολινέζοι θα περάσουν τις πρώτες ημέρες του 2023 σε ανοιξιάτικες θερμοκρασίες περίπου 15 βαθμών Κελσίου, με τον μέσο όρο για τέτοιες ημέρες να είναι συνήθως πιο κοντά στους 0 βαθμούς. Το Παρίσι και η Ζυρίχη ενδέχεται να δουν θερμοκρασίες έως και 18 βαθμών μέσα στις πρώτες ημέρες του 2023.

Σε κανονικές εποχές, ο ασυνήθιστα ήπιος καιρός θα ήταν ξεκάθαρα κακό νέο: άλλο ένα σημάδι υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, η ζέστη και ο σχετικά δυνατός άνεμος αποτελούν καλά νέα για μια ήπειρο η οποία δίνει μάχη ενάντια σε μια ενεργειακή κρίση. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει πολύ λιγότερη ζήτηση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας συν περισσότερη αιολική ενέργεια. Μαζί με αυτά, έρχονται και χαμηλότερες τιμές. Χαμένος είναι μόνον ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.

Φως στην άκρη του τούνελ

Με σχεδόν τη μισή περίοδο θέρμανσης να έχει ήδη παρέλθει – το μέσον της έρχεται γύρω στις 15 Ιανουαρίου – η Ευρώπη μπορεί πλέον να αναπνέει λίγο πιο άνετα. Μπορεί να προκαλώ τη μοίρα μας, ωστόσο ακόμα και ένας απαισιόδοξος σαν κι εμένα μπορεί να δηλώσει πια ότι υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ.

Εάν η ήπειρος δεν υποστεί ένα εξαιρετικά κρύο δεύτερο μισό του χειμώνα, λογικά θα διαθέτει αρκετό αέριο για να αποφύγει ένα σενάριο το οποίο να μοιάζει με κρίση. Η μέση θερμοκρασία στη βορειοδυτική Ευρώπη την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήταν σχεδόν 8,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Η τελευταία φορά που η απόκλιση ήταν τόσο μεγάλη ήταν ακριβώς πριν από έναν χρόνο, όταν και πάλι η Ευρώπη έζησε ζεστά Χριστούγεννα.

Παρά μια σύντομη περίοδο χαμηλότερων από τον μέσο όρο της εποχής θερμοκρασιών στις αρχές Δεκεμβρίου, ο χειμώνας 2022-23 έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής μάλλον ήπιος. Λαμβάνοντας υπόψη τις ημέρες θερμοκρασίας θέρμανσης – ένα μέτρο της ζήτησης ενέργειας σε σύγκριση με τις μέσες τοπικές θερμοκρασίες – η ήπειρος έχει αντιμετωπίσει 809 HDD από τις αρχές Οκτωβρίου, περίπου 9,5% κάτω από τον μέσο όρο των τελευταίων 30 ετών, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.

Εάν ο καιρός μέχρι και τις 4 Ιανουαρίου 2023 αποδειχτεί τόσο ζεστός όσο υποδεικνύουν οι προβλέψεις, ο αθροιστικός αριθμός HDD από τον Οκτώβριο θα επεκτείνει την πτώση του στο 13% κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Πρόκειται για μια τεράστια μείωση, η οποία συνοδεύεται από περαιτέρω μειώσεις λόγω των εταιρειών οι οποίες διακόπτουν την παραγωγή, αλλάζουν καύσιμο από φυσικό αέριο σε πετρέλαιο, ενώ και τα νοικοκυριά κλείνουν τους θερμοστάτες τους ως ανταπόκριση σε εκστρατείες εξοικονόμησης ενέργειας.

Ως αποτέλεσμα, οι αποθήκες φυσικού αερίου της χώρας είναι γεμάτες κατά 88,8%, σχεδόν 15 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Η κατάσταση είναι παρόμοια σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου τα επίπεδα αποθήκευσης κυμαίνονται στο 83,1%, κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα απ’ ό,τι την ίδια περίοδο στο τέλος του 2021 – αρχές του 2022. Σχεδόν σε κάθε σενάριο, θα έχει απομείνει αρκετό αέριο μέχρι το τέλος της περιόδου θέρμανσης τον Μάρτιο. Και αυτό σημαίνει ότι η αναπλήρωση των αποθεμάτων αερίου για την περίοδο 2023-24 θα είναι ευκολότερη από το αναμενόμενο.

Το καλύτερο σημείο αναφοράς για τη μάχη φυσικού αερίου Ευρώπης-Πούτιν είναι το TTF, δηλαδή το κόστος του φυσικού αερίου σε έναν κόμβο στην Ολλανδία. Μέσα στην τελευταία εβδομάδα του 2022, οι τιμές TTF υποχώρησαν σε λιγότερο από 80 ευρώ (85 δολάρια) ανά μεγαβατώρα, στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο. Τον Αύγουστο, οι τιμές του TTF είχαν εκτιναχθεί στο υψηλό-ρεκόρ των 350 ευρώ ανά MWh, ενώ οι τιμές εκτινάχθηκαν για λίγο στα 150 ευρώ ανά MWh στα μέσα Δεκεμβρίου κατά τη διάρκεια ενός κύματος ψύχους.

Με τη βοήθεια του χαμηλότερου κόστους φυσικού αερίου, της χαμηλότερης ζήτησης και της ισχυρότερης παραγωγής αιολικής ενέργειας, οι ευρωπαϊκές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν επίσης “βυθιστεί”. Οι γερμανικές τιμές επόμενης ημέρας, οι οποίες είχαν εκτιναχθεί στα 700 ευρώ ανά MWh τον Αύγουστο, βυθίστηκαν την Παρασκευή σε αρνητικό έδαφος, πράγμα που σημαίνει ότι οι παραγωγοί έπρεπε να πληρώσουν στους καταναλωτές 0,79 ευρώ ανά MWh για να διαθέσουν την ηλεκτροπαραγωγή τους. Οι βραχυπρόθεσμες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία και τη Βρετανία κατέγραψαν επίσης απότομη μείωση.