2023: Η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τον Πούτιν

Ο Β. Πούτιν ήταν σαφής από τις αρχές της πολεμικής εισβολής στην Ουκρανία ως προς τον τρόπο πρόσληψης της Ευρώπης και του ευρωενωσιακού εγχειρήματος. Για το Κρεμλίνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει κανένα βαθμό κυριαρχίας και η Ρωσία θα είναι «πάντοτε ισχυρότερη», μπροστά σε μια Ευρώπη σε πλήρη παρακμή. Μετά από δέκα μήνες εχθροπραξιών, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η διάγνωση Πούτιν για την Ε.Ε. απέτυχε και η Ευρώπη των 27 καλείται να δει καθαρά τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας.

Ο Ρώσος πρόεδρος επένδυσε τις περισσότερες προσδοκίες του στην αναμφίβολη ενεργειακή εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από την Ρωσία. Η σκέψη αυτή του Πούτιν δεν στερείται αντικειμενικού υπόβαθρου. Μια σειρά από ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες είχαν συνάψει συμφωνίες υψηλής ενεργειακής εξάρτησης από το Κρεμλίνο. Η Γερμανία ήταν το πιο εύγλωττο παράδειγμα, με την εν λόγω εξάρτηση να υπερβαίνει το 50%, παρά τις περί του αντιθέτου συστάσεις άλλων ευρωπαϊκών και αμερικανικών ηγεσιών.

Την ίδια στιγμή, υπήρξαν χώρες, όπως για παράδειγμα η Ουγγαρία, οι οποίες αντιμετώπισαν την ενεργειακή κρίση σαν μία ευκαιρία για να χαράξουν αυτόνομες ενεργειακές πολιτικές και να διαφοροποιηθούν αναφορικά με το ζήτημα των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη Ρωσία.

Η Ε.Ε. λύγισε αλλά δεν έσπασε, υποχώρησε αλλά δεν ετράπη σε φυγή. Η συνολική εκτίμηση του Ρώσου πρόεδρου, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη είναι ο «αδύναμος κρίκος» του δυτικού μπλοκ δυνάμεων δεν επιβεβαιώθηκε στην πράξη.

Πλέον, η Ευρώπη αρχίζει να εξέρχεται, πληγωμένη αλλά όρθια, από σοβαρές, διαδοχικές κρίσεις. Η όξυνση των παράτυπων μεταναστευτικών ροών, η ενεργειακή και συναφής πληθωριστική κρίση και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία δεν ενδείκνυνται για την επιστροφή σε αυστηρά εθνικές πολιτικές, μέσα από μια αντιμεταναστευτική ρητορεία, που συναντά κάποιος σε κόμματα στην άκρα δεξιά των κομματικών συστημάτων.

Απεναντίας, η ενότητα της Ευρώπης και η διασφάλιση του εθνικού συμφέροντος περνά μέσα από την περαιτέρω ενίσχυση του κοινού νομίσματος, σε συνδυασμό με τη δρομολόγηση πολιτικών που θα στοχεύουν στην τόνωση της οικονομικής αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών μελών.

Από την άποψη αυτή, η ακροδεξιά συνιστώσα της σουηδικής κυβερνητικής πλειοψηφίας, η οποία ανέλαβε εδώ και δύο ημέρες την προεδρία της Ε.Ε., δεν αποτελεί μια ευτυχή συγκυρία. Η ενίσχυση του κοινού νομίσματος, η οποία επιτυγχάνεται και  με την ένταξη νέων κρατών μελών όπως αυτή της Κροατίας, και η οικονομική συμπαράσταση ανάμεσα στις 27 χώρες μέλη θα εκβάλουν στην στον σαφέστερο προσδιορισμό των συνταγματικών της ορίων, ο οποίος, με τη σειρά του, θα έχει ως αλυσιδωτό επακόλουθο αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της αποδοχής της από τους λαούς της Ευρώπης και την τόνωση της διεθνούς ορατότητάς της απέναντι σε φίλιες δυνάμεις, αλλά και σε ορκισμένους αντιπάλους της τύπου Πούτιν.