Το κοριτσάκι με τα σπίρτα και ο μετανοημένος Σκρουτζ

Τα Χριστούγεννα πάντα ξυπνούν μια προδιάθεση πικρή, παρά την ζεστή αγάπη για τη γέννηση του Ιησού Χριστού. Είναι προσωπική «υπόθεση», καθένας μας τη μετρά και τη ζυγίζει διαφορετικά μέσα του. Δυο ιστορίες έχουν σημαδέψει τις μνήμες προσωπικών Χριστουγέννων. Η πρώτη του Δανού Παραμυθά, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Δεν την διαβάζαμε πολύ οι έφηβοι, την προτιμούσαν οι πιο ευσυγκίνητες συμμαθήτριες. Τελειώνει με την ανακάλυψη του θανάτου του πάμφτωχου κοριτσιού μες στην ευημερούσα κοινωνία. «Προσπαθούσε να ζεσταθεί το κακόμοιρο!», έλεγαν οι περαστικοί.

Η ιστορία αυτή φέρνει πιο κοντά στην επαναστατική εφηβεία, τότε που κάθε μας σκέψη συνοδευόταν από μια κριτική για την αναλγησία της κοινωνίας  και, μεγαλώνοντας,  προκαλεί αισθήματα δυσφορίας. Άλλοι ταυτίζονται με το κοριτσάκι και βλέπουν όλη τους τη ζωή σαν παρατηρητές μιας ευημερούσας κοινωνίας έξω από το τζάμι του πλούσιου σπιτιού,  ενώ κάποιοι  άλλοι παραδέχονται πως  υπάρχει και μια δόση αλήθειας.  Ίσως να μονολογούν πως «έτσι είναι ο κόσμος», αλλά ας μην το λύσουμε το πρόβλημα, χρονιάρες μέρες που ‘ναι. Η δεύτερη είναι αυτή του φιλάργυρου, του παραδόπιστου και τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρουτζ στην «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Καρόλου Ντίκενς. Ο Σκρουτζ, μέσω του  περίφημου οράματος με τα τρία φαντάσματα, μεταμορφώνεται και από τσιγκούνης αλλά και μάλλον τζαναμπέτης γίνεται γενναιόδωρος και καλός. Στην ιστορία αυτή υπάρχει μια θετική έκβαση, μια προοπτική που διανοίγεται χαμογελαστά προς το μέλλον.

Στην πρώτη ιστορία  η ενοχή είναι έμμεση. Στην δεύτερη, είναι άμεση αφού ο ίδιος ο Σκρουτζ βασανίζεται και στο τέλος, δίνει τη λύση. Η δυσφορία γίνεται ευφορία και δείχνει έναν διαφορετικό δρόμο κοινωνικής και προσωπικής συμπεριφοράς. Η μετάνοια, έστω διά του τρόμου, οδηγεί στη μεταμόρφωση του τσιγκούνη Σκρούτζ σε γενναιόδωρο άνθρωπο. Είναι εν τέλει πιο αισιόδοξη, γιατί περικλείει τη μετάνοια, μια από τις σπουδαιότερες αρετές του χριστιανισμού και δώρου του Χριστού «που γεννάται σήμερον».