Η Ουκρανία μπορεί να αποκλείσει τη Ρωσία από τον ΟΗΕ;

Οι Ουκρανοί αιτούνται τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Είναι όμως ένα αίτημα, το οποίο έχει περιορισμένες πιθανότητες να υλοποιηθεί στην πράξη.  Ο στόχος της κίνησης είναι κυρίως διπλωματικός – πολιτικός.

Πιο ειδικά, η Ουκρανία ζητάει τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τα Ηνωμένα Έθνη, μετά από δέκα μήνες από την έναρξη της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων.

«Η Ουκρανία καλεί τα κράτη μέλη του ΟΗΕ (…) να στερήσουν από τη Ρωσική Ομοσπονδία το καθεστώς του μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και να την αποκλείσουν από τον ΟΗΕ συνολικά», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Σύμφωνα με την ουκρανική διπλωματία, η Ρωσία «καταλαμβάνει παράνομα την έδρα της ΕΣΣΔ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ» από το 1991 και την εξάρθρωση της Σοβιετικής Ένωσης σε 15 νέες χώρες. «Η Ρωσία είναι σφετεριστής της έδρας» της ΕΣΣΔ στα Ηνωμένα Έθνη, υποστήριξε το ουκρανικό υπουργείο.

Αυτές οι «τρεις δεκαετίες παράνομης παρουσίας στον ΟΗΕ σημαδεύτηκαν από πολέμους και κατάληψη εδαφών από άλλες χώρες, αναγκαστική αλλαγή διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων και προσπάθειες να ικανοποιήσει τις νέες αυτοκρατορικές φιλοδοξίες του», εκτιμά η Ουκρανία σε αυτή την ανακοίνωση.

Σε ανάρτησή του σε μέσον κοινωνικής δικτύωσης, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρι Κουλέμπα κατήγγειλε ότι «η παρουσία της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας και στον ΟΗΕ συνολικά είναι παράνομη».

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκροτείται από 15 μέλη, από τα οποία τα πέντε είναι μόνιμα μέλη και τα δέκα είναι μη μόνιμα μέλη με θητεία δύο ετών. Αυτά τα πέντε κράτη μέλη (Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Ρωσία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο) λειτουργούν με βάση την αρχή της ομοφωνίας, για θέματα που άπτονται ζητημάτων ουσίας.

Στην περίπτωση του αιτήματος της Ουκρανίας, έχουμε να κάνουμε με ένα ζήτημα ουσίας. Είναι ένα αίτημα με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Ρωσία έχει δικαίωμα αρνησικυρίας  στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Για να επιτευχθεί αυτή η ομοφωνία, θα πρέπει η Ρωσία να οδηγηθεί σε «διπλωματική αυτοχειρία», καταψηφίζοντας εαυτήν.

Η Ουκρανία προβαίνει σε αυτή την ενέργεια για δύο εικαζόμενους λόγους.

Ο ένας από αυτούς είναι ότι η παρουσία μιας χώρας που παραβιάζει ανοιχτά το διεθνές δίκαιο στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία του ίδιου του ιδρύματος καθώς και την ικανότητά του να προάγει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.

Ακόμη, η Ουκρανία φέρει και πάλι το ζήτημα της ευθύνης των υπολοίπων δυτικών δυνάμεων και ιδιαίτερα των μεγάλων χωρών του δυτικού μπλοκ, δηλαδή των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Από την αρχή του έτους, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει το δικαίωμα αρνησικυρίας τέσσερις φορές στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ενώ, από την έναρξη της εισόδου της στον ΟΗΕ έως σήμερα, έχει χρησιμοποιήσει το δικαίωμα veto σε 152 περιπτώσεις, όταν οι Βρετανοί το έχουν χρησιμοποιήσει 32 φορές και οι Γάλλοι έχουν κάνει χρήση του δικαιώματος μόλις 18 φορές.

Η Ουκρανία μπορεί, λοιπόν, να ελπίζει σε αποκλεισμό της Ρωσίας από τον Οργανισμό. Θεσμικά, έχει το δικαίωμα να ζητεί αυτήν την αποπομπή. Πρόκειται για ένα αίτημα με περιορισμένες πιθανότητες ικανοποίησής του, αλλά θα επιτρέψει στην Ουκρανία να υπομνήσει στις υπόλοιπες δυτικές χώρες προγενέστερες αποφάσεις τους, με βάση τις οποίες η Ρωσία εκθέτει το διεθνές κύρος και την διεθνή αξιοπιστία του ΟΗΕ, σε μια περίοδο κατά την οποία συζητείται το ενδεχόμενο μιας κατ’ αρχήν έναρξης διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε ορισμένες δυτικές χώρες και σε δυτικούς κύκλους.