Καπιταλισμός χωρίς λόμπι;

Με αφορμή τις πρόσφατες καταγγελίες για σκάνδαλα, στα οποία εμπλέκονται και ομάδες πίεσης, γίνεται όλο και πιο συχνά λόγος για ηθικά «αμαρτωλές» ομάδες πίεσης, για λόμπι δηλαδή, σε συνθήκες οικονομικού φιλελευθερισμού. Ο τρόπος που τίθεται ενίοτε το θέμα, είναι μάλλον ηθικολογικός, διότι παραβλέπεται το γεγονός ότι ζούμε σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, δηλαδή σε καπιταλισμό, όπου κρούσματα έκνομης συμπεριφοράς έχουν καταγραφεί και καταγράφονται. Αντί όμως για την παράθεση συγκεκριμένων λύσεων επιστρατεύονται επιχειρήματα μαρξιστικής έμπνευσης.

Ένα σοβαρό ζήτημα που γεννάται, είναι ότι αυτές οι προσεγγίσεις δεν φτάνουν ποτέ στο σημείο να κατονομάσουν το λόμπι, το οποίο έχει παράνομη δράση. Θα ήταν σαφώς πιο χρήσιμο για τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς και του συναφούς οικονομικού ανταγωνισμού να στοιχειοθετούνταν συγκεκριμένες καταγγελίες. Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν πολίτες, με λαμπρές σπουδές και αξιοπρόσεκτη επαγγελματική εμπειρία, που βιοπορίζονται από το λόμπινγκ με τρόπο σύννομο.

Ένα δεύτερο ζήτημα, είναι ότι στοχοποείται συλλήβδην η εμπορική και επιχειρηματική δράση. Με βάση το σχετικό επιχείρημα, ορισμένα λόμπι είναι οικονομικά πιο ισχυρά από τα άλλα και, άρα, επιβάλλουν τους όρους τους. Αν αυτό ίσχυε σε απόλυτο βαθμό, τότε δεν θα υπήρχε κινητικότητα και αλλαγές θέσεων στην ταξινόμηση των λόμπι.

Στη φιλελεύθερη οπτική, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ομάδων πίεσης είναι θεμιτός, αρκεί να σέβεται τον δημοκρατικό νόμο. Ο ανταγωνισμός καθορίζει τη μορφή και τα αποτελέσματα στη διαδικασία λήψης της απόφασης. Οι κρατικοί θεσμοί δεν έχουν παρά έναν αρκετά ουδέτερο ρόλο. Κι όταν δεν τον έχουν, οι δημοκρατικά εκλεγμένοι αντιπρόσωποι, καλούνται να βρουν τις συγκεκριμένες θεσμικές λύσεις.