Κέρδη και προκλήσεις της χθεσινής ενεργειακής συμφωνίας

Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν, χθες το βράδυ, σε συμφωνία για τον ορισμό ανώτατης τιμής στο φυσικό αέριο. Η συμφωνίας περικλείει σημαντικά κέρδη για τις χώρες και τους λαούς της Ευρώπης, αλλά υπάρχουν και ανοιχτές προκλήσεις στον ευρωπαϊκό ορίζοντα. Αναμφίβολο κέρδος είναι η ίδια η επίτευξη της ενεργειακής συμφωνίας. Το θέμα της επιβολής ανώτατης τιμής (πλαφόν) στο φυσικό αέριο ταλάνισε επί μακρύ διάστημα το κοινό ενωσιακό εγχείρημα. Πολιτικοί ηγέτες και κοινοτικοί θεσμοί αδυνατούσαν να καταλήξουν σε έναν κοινό βηματισμό ως προς την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο. Η ανακοίνωση της απόφασης δημιούργησε ένα αίσθημα ανακούφισης και ενότητας ανάμεσα στους πολίτες των 27 χωρών μελών, οι οποίοι αισθάνθηκαν ότι ανήκουν σε ένα κοινό, ευρωπαϊκό σπίτι.

Από τα 27 κράτη μέλη, μόνο η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν καταψήφισε. Η Ολλανδία και η Αυστρία απείχαν. Η Γερμανία, η οποία ήταν από την αρχή απρόθυμη για ένα ανώτατο όριο, ψήφισε τελικά υπέρ της συμφωνίας, αν και με επιφυλακτικότητα. Το Βερολίνο δεν έκρυψε τον φόβο του ότι μια περιορισμένη τιμή του φυσικού αερίου θα εκτρέψει τα δεξαμενόπλοια LNG από την Ευρώπη ζήτησε τους διασφαλίσεις σε περίπτωση απειλής για τον εφοδιασμό.

Από τη σκοπιά της χώρας μας, ο ρόλος, που διαδραμάτισε η «μικρή» Ελλάδα, ήταν σημαντικός. Ο πρωθυπουργός στάθηκε ανοιχτά και ξεκάθαρα υπέρ της επιβολής ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου. Το επανέλαβε με σταθερότητα και με συνέπεια, όλους τους τελευταίους μήνες, όπως και ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας. Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης συσχέτισε ορθά την ενεργειακή περιπέτεια με τον ρωσικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, αποφεύγοντας τακτικές «ίσων αποστάσεων»: «Σήμερα είναι ένα άλλο ορόσημο στη μακρόχρονη προσπάθειά μας να προστατεύσουμε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας από τις υπερβολικές τιμές του φυσικού αερίου που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».

Εντούτοις, η τιμή των 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα, η οποία μπορεί να θεωρηθεί βάσιμα ως μια ικανοποιητική τιμή, δεν θα έπρεπε να εκληφθεί επιπόλαια ως μια οριστική και μόνιμη λύση. Αυτή η ανώτατη τιμή σηματοδοτεί μια θετική εξέλιξη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Οι προτάσεις των 240 ή των 220 ευρώ ανά μεγαβατώρα δεν ήταν κατ’ ουσίαν πλαφόν. Αν κάποια από αυτές τις προτάσεις είχε υιοθετηθεί, θα μιλούσαμε για ένα «ψευδοπλαφόν» για ένα πλασματικό πλαφόν.

Η Ρωσία βγαίνει, ασφαλώς, ζημιωμένη από την χθεσινή απόφαση.

Αυτό τονίζεται εξάλλου και στη δήλωση, στην οποία έσπευσε να προβεί οΝτίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος Τύπου της Ρωσικής προεδρίας και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Ευρώπη των 27 χωρών μελών οφείλει, όμως, να μην επαναλάβει τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος και να παρακολουθεί στενά τις ενεργειακές εξελίξεις, ιδίως αναφορικά με τις ρωσικές αντιδράσεις. Ορισμένες ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν έλαβαν ποτέ υπ’ όψη τις προειδοποιήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, ακόμη και προέδρων των Ηνωμένων Πολιτειών (Μπάρακ Ομπάμα, Ντόναλντ Τραμπ), σύμφωνα με τις οποίες η ενεργειακή εξάρτηση από το φθηνό ρωσικό πετρέλαιο είναι πιθανόν να εγκυμονεί μεσοπρόθεσμους κινδύνους.

Ο Β. Πούτιν θα κινηθεί, κατά πάσα πιθανότητα, προς αγορές, οι οποίες βρίσκονται στα ανατολικά της Ρωσίας. Το φυσικό αέριο της Μόσχας μπορεί να πωληθεί σε μεγαλύτερες ποσότητες προς την πλευρά της Κίνας ή της Ινδίας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι εκλεγμένες ηγεσίες μας και οι ενωσιακοί θεσμοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με την απειλή της προμήθειας φυσικού αερίου από τρίτες χώρες, οι οποίες θα πουλήσουν το ενεργειακό αγαθό σε υψηλότερες τιμές. Η Ευρώπη εορτάζει μια σημαντική συμφωνία και επαγρυπνά για τις αλλαγές που συντελούνται στο ραγδαία μεταβαλλόμενο τοπίο.