Forbes: Οι ΗΠΑ στέλνουν στην Ουκρανία τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά JDAM – Πώς μπορούν να επηρεάσουν τον πόλεμο

Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ φέρεται να σχεδιάζει να εξοπλίσει την ουκρανική πολεμική αεροπορία με καθοδηγούμενα πυρομαχικά. Η πρόταση του Πενταγώνου να προμηθεύσει με τα πυρομαχικά JDAM (Joint Direct Attack Munitions) τους Ουκρανούς, θα μπορούσε να οδηγήσει στην πιο σημαντική μεμονωμένη αναβάθμιση είτε για την ουκρανική είτε για τη ρωσική πολεμική αεροπορία από τότε που η Ρωσία διεύρυνε τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο.

Αυτό συμβαίνει επειδή τα JDAM είναι ακριβή, σε αντίθεση με σχεδόν όλα τα άλλα πυρομαχικά που η ρωσική και η ουκρανική αεροπορία χρησιμοποιούν στα μαχητικά MiG και Sukhoi. Επί του παρόντος, ένας ζεύγος ουκρανικών Sukhoi Su-25 ή MiG-29 Mikoyan μπορεί να δαπανήσει συνολικά τέσσερις μη κατευθυνόμενες ρουκέτες ή βόμβες για μια ευκαιρία να καταστρέψει έναν μόνο στόχο.

Με τα JDAM, τα ίδια δύο Su-25 ή MiG-29 που μεταφέρουν δύο τέτοιους πυραύλους των 500 λιβρών το καθένα, θα μπορούσαν να καταστρέψουν τέσσερις στόχους σε μία μόνο εξόρμηση και ενδεχομένως με χαμηλότερο κίνδυνο.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι τα JDAM θα μπορούσαν να αλλάξουν τον υπολογισμό της αεροπορικής ισχύος καθώς ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας φτάνει στον 10ο μήνα του.

Το σχέδιο για αποστολή των συγκεκριμένων πυραύλων, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά από την Washington Post, δεν είναι σίγουρο. Μπορεί να χρειαστεί ακόμη την έγκριση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ή του επιτελείου του.

Αλλά αν η μεταφορά προχωρήσει, είναι προφανές τι θα χρειαστεί για να υλοποιηθεί: μια σύμβαση και υλικό από την Raytheon, βόμβες από τα αμερικανικά στρατιωτικά αποθέματα και εκπαίδευση για τους πιλότους της Ουκρανίας.

Θα μπορούσε να συμβεί γρήγορα και χωρίς πολύ θόρυβο. Σκεφτείτε πόσο γρήγορα -και αθόρυβα- η Ουάσινγκτον συνεργάστηκε με το Κίεβο αυτή την άνοιξη για να τροποποιήσει τα μαχητικά MiG-29 και Sukhoi Su-27 της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας ώστε να μεταφέρουν αμερικανικής κατασκευής, πυραύλους υψηλής ταχύτητας που καταστρέφουν ραντάρ (HARM).

Τα JDAM δεν αποτελούν στην πραγματικότητα βόμβα. Είναι ένα κιτ καθοδήγησης, που ταιριάζει σε μια ποικιλία υφιστάμενων μη κατευθυνόμενων πυρομαχικών. Τα κιτ κόστους 25.000 δολαρίων, που κατασκευάζονται από την Boeing, προσθέτουν έναν ανιχνευτή GPS και κατευθυνόμενα πτερύγια σε βόμβες των 500, 1.000 και 2.000 λιβρών.

Λειτουργεί κάπως έτσι. Ένα αεροσκάφος που μεταφέρει πυρομαχικά JDAM πετάει προς το πεδίο της μάχης. Ο πιλότος μπορεί να γνωρίζει ήδη τις συντεταγμένες των εχθρικών δυνάμεων που θέλει να πλήξει. Μπορεί επίσης να λάβει ενημερωμένες συντεταγμένες κατά τη διάρκεια της πτήσης από παρατηρητές στο έδαφος.

Ο πιλότος πληκτρολογεί τις συντεταγμένες του στόχου σε μια κονσόλα που αναμεταδίδει τα δεδομένα μέσω μιας ψηφιακής σύνδεσης -μια “διεπαφή MIL-STD-1760”- η οποία προγραμματίζει τη βόμβα. Ρίχνει τη βόμβα του και μετά πετά μακριά. Η βόμβα λαμβάνει σήματα από δορυφόρο, υπολογίζει πού βρίσκεται και πού είναι ο στόχος της και στη συνέχεια κινείται μέχρι να χτυπήσει σε κάτι στερεό.

Ως ένα από τα πρώτα φθηνά και εύκολα ενσωματώσιμα πυρομαχικά ακριβείας, τα JDAM άλλαξαν βαθιά τον εναέριο πόλεμο όταν έκαναν το ντεμπούτο τους στην υπηρεσία των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια μη κατευθυνόμενη βόμβα ήταν πιθανό να χτυπήσει σε απόσταση μικρότερη των 300 μέτρων από τον στόχο της. Τριάντα χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ άρχισε να χρησιμοποιεί βόμβες καθοδηγούμενες με λέιζερ, οι οποίες συνήθως χτυπούσαν σε απόσταση 120 μέτρων από το σημείο στο οποίο στοχεύονταν. Με τα πυρομαχικά JDAM, μια βόμβα είναι πιθανό να προσγειωθεί σε απόσταση 40 μέτρων ή και λιγότερο από τον στόχο της – αρκετά κοντά για να τον καταστρέψει ή να τον βλάψει, σχεδόν κάθε φορά.

“Ποια είναι η σημασία της χρήσης των JDAM, όπως έχουμε δει σε πολλαπλές συγκρούσεις;” δήλωνε τον Οκτώβριο ο ταξίαρχος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Πατ Ράιντερ, εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου. “[Είναι] η δυνατότητα να διεξάγεις πλήγματα ακριβείας, να μπορείς να πλήξεις έναν στόχο που θέλεις να πλήξεις όταν θέλεις να τον πλήξεις”. Αυτό είναι “ένα σαφές πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης”, δήλωνε ο Ράιντερ.

Συγκρίνετέ το με τη ρωσική μέθοδο αεροπορικών βομβαρδισμών, την οποία οι Ουκρανοί έχουν αντιγράψει σε μεγάλο βαθμό. Ελλείψει αξιόπιστης δορυφορικής πλοήγησης, κιτ καθοδήγησης και προηγμένης εκπαίδευσης, η ρωσική πολεμική αεροπορία εξακολουθεί να αναθέτει στους πιλότους της κυρίως να ρίχνουν μη κατευθυνόμενες βόμβες ή να εκτοξεύουν μη κατευθυνόμενες ρουκέτες σε προκαθορισμένες συντεταγμένες του χάρτη. Οι σχεδιαστές του Κρεμλίνου επιλέγουν τις συντεταγμένες με βάση τις όποιες πληροφορίες του πεδίου μάχης έχουν λάβει.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι Ρώσοι πιλότοι να ρισκάρουν τη ζωή τους και τα αεροπλάνα τους για να ρίξουν πολλές βόμβες σε πλέγματα χαρτών όπου μπορεί να υπάρχει ή να μην υπάρχει κάτι που να αξίζει να καταστραφεί. Ακόμη χειρότερα, το κάνουν με ανακρίβεια. Έτσι, ακόμη και αν τυχαίνει να υπάρχει ένα ουκρανικό τανκ ή κάποιος άλλος στόχος στην περιοχή, είναι απίθανο οποιαδήποτε μεμονωμένη βόμβα να προκαλέσει οποιαδήποτε ζημιά. Η συγκεκριμένη κατάσταση δεν είναι ακριβώς όπως στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά είναι πολύ κοντά.

Εάν η ουκρανική αεροπορία ενσωματώσει τα JDAM, αποκτήσει μια σταθερή προμήθεια κιτ καθοδήγησης και μπορέσει να συνδέσει τα πληρώματα και τους παρατηρητές με καλές πηγές πληροφοριών στο έδαφος, μπορεί να αρχίσει να χτυπάει έναν ρωσικό στόχο σχεδόν με κάθε βόμβα που ρίχνει.

Το κλειδί για όλα αυτά είναι η διεπαφή MIL-STD-1760. Το πρόβλημα, για τους Αμερικανούς και τους Ουκρανούς, είναι ότι το σύστημα MIL-STD-1760 προοριζόταν για αεροσκάφη δυτικού τύπου με ψηφιακά ηλεκτρονικά συστήματα. Για να το πούμε πιο απλά, τα αεροπλάνα και τα JDAM “μιλούσαν” ήδη την ίδια γλώσσα.

Προβλέποντας μια μέρα κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως χρειαστεί να επανεξοπλίσουν τα παλιά αναλογικά αεροσκάφη με νέα ψηφιακά όπλα, η Raytheon την τελευταία δεκαετία περίπου κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μια ποικιλία διεπαφών για τη μετάφραση μεταξύ δεδομένων MIL-STD-1760 και άλλων μορφών σήματος, δηλαδή, ηλεκτρικοί μεταφραστές.

Για να δείτε αυτούς τους μεταφραστές σε δράση, δείτε την αεροπορική εκστρατεία της πολεμικής αεροπορίας των Φιλιππίνων με στόχο τους ισλαμιστές τρομοκράτες το 2012. Η Raytheon τροποποίησε τα αεροσκάφη OV-10 turboprop των Φιλιππίνων, από τον πόλεμο του Βιετνάμ, ώστε να μεταφέρουν JDAM, τα οποία τα πληρώματα των OV-10 χρησιμοποίησαν στη συνέχεια για να ανατινάξουν τα κρησφύγετα των τρομοκρατών στη ζούγκλα.

Έχουμε ήδη δει στοιχεία για παρόμοιες διεπαφές που χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία. Δεν πέρασε πολύς καιρός αφότου η ουκρανική πολεμική αεροπορία παραδέχτηκε για πρώτη φορά ότι έριξε πυραύλους HARM στη ρωσική αεράμυνα, όταν κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο μια φωτογραφία που απεικόνιζε έναν βιαστικά κατασκευασμένο πυλώνα πυραύλων, βιδωμένο στην πτέρυγα ενός MiG, ο οποίος πιθανότατα είχε μια νέα διεπαφή δεδομένων.

Μια παρόμοια διεπαφή, που πιθανώς κατασκευάστηκε και εγκαταστάθηκε επίσης από τη Raytheon, μπορεί να επιτρέπει σε έναν Ουκρανό πιλότο, που κάθεται στο MiG-29, Su-25 ή Su-27 του, να στέλνει συντεταγμένες στόχων στα JDAM.

Μπορούν οι Αμερικανοί να διαθέσουν τις βόμβες; Η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, το Αμερικανικό Ναυτικό και το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ έχουν αγοράσει εκατοντάδες χιλιάδες JDAM. Αλλά έχουν επίσης ρίξει πολλά από αυτά σε διάφορους πολέμους και εκπαιδευτικές ασκήσεις από τα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Στην πραγματικότητα, τα αμερικανικά αποθέματα JDAM, αν και απόρρητα, μπορεί να είναι αρκετά χαμηλά. Η Πολεμική Αεροπορία αγόρασε μόλις 1.900 JDAM στον προϋπολογισμό της για το 2022 – μια μείωση 90% σε σύγκριση με τα 31.000 JDAM που πλήρωσε στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του 2019. Αλλά ο ρυθμός παραγωγής θα πρέπει να αρχίσει να αυξάνεται. Η Πολεμική Αεροπορία χρειάζεται των ΗΠΑ 4.200 JDAM για το 2023.

Καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις αποκτούν περισσότερα κατευθυνόμενα πυρομαχικά, ο Μπάιντεν μέσω της νόμιμης εξουσίας του για “ανάκληση” θα μπορούσε να στείλει παλαιότερα JDAM στην Ουκρανία. Πρόκειται για την ίδια διαδικασία με την οποία οι ΗΠΑ εξόπλισαν την ουκρανική πολεμική αεροπορία με παλαιότερους πυραύλους HARM μέσα σε μόλις δύο μήνες από τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο.

Οι Ουκρανοί πιλότοι, που πετούν τα περίπου 100 γρήγορα αεροσκάφη που έχουν απομείνει στην ουκρανική πολεμική αεροπορία, ίσως χρειαστούν λίγη εκπαίδευση προτού αρχίσουν να εκτοξεύουν κατευθυνόμενα πυρομαχικά στους Ρώσους. Να περιμένετε ότι θα αγκαλιάσουν τις πιο δημιουργικές τακτικές.

Ένα πλεονέκτημα που έχουν τα JDAM σε σχέση με τους παλαιότερους τύπους βομβών ακριβείας είναι ότι ο ανιχνευτής τους, ο οποίος επικοινωνεί με δορυφόρους, έχει ευρύ οπτικό πεδίο, ειδικά σε σύγκριση, ας πούμε, με μια βόμβα καθοδηγούμενη με λέιζερ (LGB). Μια LGB κοιτάζει το έδαφος, αναζητώντας την αντανάκλαση ενός ειδικά κωδικοποιημένου λέιζερ. Οι λόφοι, τα δέντρα και τα κτίρια μπορούν να μπλοκάρουν το φως του λέιζερ και να στείλουν το πυρομαχικό εκτός πορείας. Τα πυρομαχικά που κατευθύνονται με GPS δεν υφίστανται τέτοιους περιορισμούς.

Έτσι, ο πιλότος δεν χρειάζεται να σκεφτεί και πολύ για το πως θα χρησιμοποιήσει τα πυρομαχικά ακριβείας. Αντ’ αυτού, μπορεί να επικεντρωθεί σε ένα πιο επιθετικό είδος πτήσης που τον προστατεύει από την εχθρική αεράμυνα. Οι Ουκρανοί πιλότοι έχουν αρχίσει να πετούν πολύ, πολύ χαμηλά – σε ύψος κορυφής δέντρων – για να κρυφτούν από τα ρωσικά ραντάρ.

Με ένα φορτίο από JDAM των 500 λιβρών, ένας Ουκρανός πιλότος MiG μπορεί να επιμείνει στη συνήθεια των χαμηλών πτήσεων. Καθώς πλησιάζουν τη ζώνη στόχου, μπορούν να ανεβούν, να απελευθερώσουν μια βόμβα και να την στείλουν προς τον εχθρό πριν κάνουν μια σκληρή στροφή, ρίξουν φωτοβολίδες παραπλάνησης και βουτήξουν πίσω προς το έδαφος για να αποφύγουν τους εχθρικούς πυραύλους.

Το JDAM, που εκσφενδονίζεται προς τη γενική κατεύθυνση του στόχου, μπορεί να εντοπίσει μόνο του το σήμα GPS και να στοχεύσει.

Πηγή: forbes/David Axe