Βόρεια Μακεδονία: Μεταξύ εξευρωπαϊσμού και πολιτισμικής μετάβασης

Η Βόρεια Μακεδονία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη στιγμή που παρουσιάζει ορισμένες πολιτισμικές ιδιομορφίες που δεν συνάδουν πλήρως με αρκετά στοιχεία που συναντά κάποιος στο μέσο πολιτισμικό υπόδειγμα.

Η πρόσφατη επίσκεψη της Ευρωπαίας Επιτρόπου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στα Δυτικά Βαλκάνια επιβεβαίωσε ότι ο βόρειος γείτονας έχει σημειώσει βήματα προόδου, που ενθαρρύνουν την ευρωπαϊκή προοπτική του.

Εντούτοις, τα πρόσφατα γεγονότα, που εκτυλίχθηκαν σε πολιτιστικό κέντρο της γείτονος, η αντίδραση των βουλγαρικών αρχών και η δημόσια συγγνώμη που διατυπώθηκε από τα Σκόπια επανέφεραν στο δημόσιο διάλογο της Β. Μακεδονίας το ζήτημα της πολιτισμικής ανοχής, της ανοχής δηλαδή των κατοίκων απέναντι στο πολιτισμικά διαφορετικό.

Στο σημείο αυτό, οι δημόσιες αρχές έχουν αναλάβει γενναίες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση ορισμένων φαινομένων που παρεμποδίζουν την πολιτισμική μετάβαση της γειτονικής χώρας.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από Βορειομακεδόνες κοινωνικούς επιστήμονες δείχνει το χαμηλό επίπεδο ανεκτικότητας των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας απέναντι σε ομάδες που είναι διαφορετικές, αν και δρομολογούνται ταυτόχρονα κοινωνικές πολιτικές που στοχεύουν στην αναχαίτιση κρουσμάτων έλλειψης ανεκτικότητας, η οποία αποτελεί και κεντρικό ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η εν λόγω έρευνα, που φιλοξενείται σε ιστότοπο της βορειομακεδονικής κυβέρνησης, δείχνει ότι πάνω από το 50% των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας δεν θέλουν ο γείτονάς τους να είναι Ρομά και δεν ανέχεται στη γειτονιά του μετανάστες.

Επίσης, πάνω από το 90% των πολιτών έχουν εκφέρει τη γνώμη ότι δεν επιθυμούν να ζουν δίπλα σε άτομα που είναι εθισμένα στο αλκοόλ.

Για τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, το γεγονός ότι ζουν σε στενή γειτνίαση με άτομα διαφορετικών θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων ή ότι οι γείτονες ζουν ως ζευγάρι χωρίς να έχουν στεφθεί, αποτελεί ένα μικρότερης σημασίας πρόβλημα.

Ας περάσουμε όμως στις ερμηνείες του ζητήματος.

Οι κοινωνιολόγοι, που συμμετείχαν στην έρευνα,  υποστηρίζουν ότι η έλλειψη ανεκτικότητας στη βορειομακεδονική κοινωνία προς ορισμένες ομάδες αναφέρεται σε αδυναμίες στο εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς και σε προκαταλήψεις που καλλιεργούνται στην πλειοψηφία των πολιτών μέσα στην οικογένεια.

Συνεπώς, το συντηρητικό οικογενειακό περιβάλλον και ένα μάλλον αναχρονιστικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι οι αιτιώδεις παράγοντες του φαινομένου.

Σύμφωνα με τον Αλί Παγιαζίτι, διδάκτορα κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (https://www.seeu.edu.mk/en/~a.pajaziti), «η έλλειψη ανεκτικότητας προέρχεται από προκαταλήψεις, οι οποίες χτίζονται στο οικογενειακό περιβάλλον και στη συνέχεια ενισχύονται από την επιρροή των ΜΜΕ, πιο πρόσφατα από την επιρροή των κοινωνικών δικτύων. Η έλλειψη ανεκτικότητας είναι επίσης συνέπεια του λεξιλογίου που χρησιμοποιούν σημαντικά άτομα, που εκφράζουν μια μορφή εκφραστικής επιθετικότητας με γνώμονα τις θέσεις τους».

Η βορειομακεδονική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει σθεναρά και αποφασιστικά το πρόβλημα. Έχει ήδη προσλάβει συμβούλους κοινωνιολόγους και ειδικούς των κοινωνικών πολιτικών, προκειμένου να αρθούν οριστικά αυτά τα αρνητικά στερεότυπα από το εκπαιδευτικό σύστημα και το οικογενειακό περιβάλλον.