Σολτς – Μπορν: Το γαλλογερμανικό ζεύγος «ενεργοποιείται» σήμερα

Σήμερα συναντώνται εκτός απροόπτου ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και η Γαλλίδα πρωθυπουργός Ελίζαμπεθ Μπορν, στον απόηχο της χθεσινής Συνόδου Υπουργών Ενέργειας των 27 χωρών μελών και στην προοπτική την επόμενη σύνοδο υπουργών. Οι προσδοκίες είναι ουσιαστικές και οι προοπτικές είναι ευοίωνες για τη κρίσιμη συνάντηση στο Βερολίνο με αντικείμενο το ενεργειακό ζήτημα.

Κατά την προσέγγιση του Χ. Σταρκ, επιστημονικού συμβούλου του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (βλ. αναλυτικότερα σε: www.ifri.org), ο στόχος της επίσκεψης της Μπορν στη γερμανική πρωτεύουσα είναι διττός. Αφ’ ενός, να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να φανούμε οι Ευρωπαίοι διχασμένοι απέναντι στη Ρωσία και στην καθιέρωση ενός κοινού τρόπου εργασίας.

Συμπληρωματικά κινείται και η προσέγγιση του A. Robinet – Borgormano, συνεργάτη του Ινστιτούτου Montaigne (βλ www.instiutmontaigne.org ), ενός ειδικευμένου σε ζητήματα ευρωπαϊκών θεσμών και ευρωπαϊκής πολιτικής, που δίνει έμφαση στις σημειολογικές συνδηλώσεις και στα επικοινωνιακά μηνύματα τέτοιων κρίσιμων συναντήσεων. Επισημαίνει, ορθά, ότι η Γαλλίδα πρωθυπουργός έχει ένα σαφώς πιο «γερμανικό» ύφος και τρόπο εργασίας από τον Μακρόν. Η Μπορν, όπως τονίζεται, είναι «η πιο Γερμανίδα» από όλους και όλες τους Γάλλους αξιωματούχους της σημερινής φιλελεύθερης μεταρρυθμιστικής πλειοψηφίας. Πράγματι, η πρωθυπουργός της Γαλλίας δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην πολιτική αποτελεσματικότητα και, συναφώς, εστιάζει στην παραγωγή συγκεκριμένων πολιτικών αποτελεσμάτων όποτε καλείται να χειριστεί μια κρίση. Το διαπιστώνει κανείς, παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται στη γαλλική Εθνοσυνέλευση, απέναντι σε ακροδεξιές φωνές από το χώρο της Εθνικής Συσπείρωσης της Λε Πεν και απέναντι στα οικονομικώς άλογα αιτήματα δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς.

Είναι αναγκαίο, ωστόσο, να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις και υπενθυμίσεις για να καταστεί σαφέστερη η ατζέντα της γαλλογερμανικής συνάντησης.

Από το καλοκαίρι, η Γαλλία συνάπτει ενεργειακή συμφωνία με τη Γερμανία. Οι Μακρόν και Σολτς συναντώνται επανειλημμένως, προκειμένου να εξευρεθεί μία «δεύτερη» γραμμή ενεργειακής άμυνας μπροστά στον χειμώνα που πλησιάζει και με δεδομένη τη ρωσική εισβολή που επιτείνει το ενεργειακό πρόβλημα. Το γαλλογερμανικό «ζεύγος», που παλαιότερα αποκαλούσαμε συνήθως γαλλογερμανικός άξονας, λειτουργεί στην πράξη. Από τα μέσα του προηγούμενου μήνα, η Γαλλία παραδίδει φυσικό αέριο στη Γερμανία, η οποία έχει βρεθεί εξαρτημένη, σε μεγάλο βαθμό, από το φυσικό αέριο που κραδαίνει πολεμοχαρώς ο Β. Πούτιν. Το γαλλογερμανικό ζεύγος δηλώνει «παρών», η κοινοτική αλληλεγγύη επιβεβαιώνεται.

Μια δεύτερη επισήμανση που θα μπορούσε να γίνει, είναι ότι, εξαιτίας της διακοπής στη λειτουργία πολλών πυρηνικών αντιδραστήρων, αυτή είναι η πρώτη φορά μετά από περίπου τέσσερις δεκαετίες, που η Γαλλία, από την πλευρά της, γίνεται μια καθαρά εισαγωγική χώρα ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά και για τη Γερμανία, το σημείο καμπής είναι ιστορικό, γιατί η χώρα εισήγαγε το φυσικό αέριό της από τη Ρωσία.

Μια τρίτη παρατήρηση, όχι ελάσσονος σημασίας είναι ότι υφίσταται αναμφίβολα, χωρίς εθελοτυφλίες και προβολές ευσεβών πόθων, μια σημαντική απόκλιση ως προς τον καθορισμό και τους γενικότερους περιορισμούς των τιμών του φυσικού αερίου. Και το σχέδιο βοήθειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσόν των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Γερμανία αμφιταλαντεύθηκε επί μακρόν, όπως αποτυπώνεται σε δηλώσεις και σε αποφάσεις του Σολτς. Έλαβε την απόφαση της εθνικής ενίσχυσης, αλλά στη συνέχεια έγινε κατανοητό ότι στο σύγχρονο διεθνοποιημένο περιβάλλον δεν μπορούν να «περπατήσουν». Οι ενεργειακές σχέσεις έχουν έναν υπερεθνικό χαρακτήρα, σε ένα παγκοσμιοποιούμενο οικονομικό περιβάλλον. Η γερμανική απάντηση των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ πρέπει να θεωρείται δεδομένη, αλλά είναι επίσης δεδομένο ότι η τρικομματική κυβέρνηση της Γερμανίας έχει αφομοιώσει το γεγονός, το αντικειμενικό δεδομένο της διακρατικής ενεργειακής αλληλεξάρτησης. Η εσωτερική ένταση στις αποφάσεις της Γερμανίας είναι έκδηλη.

Η λύση που διαφαίνεται στον ορατό ορίζοντα είναι ο λεγόμενος «έντιμος συναγωνισμός» ανάμεσα στις δύο οικονομικά ισχυρότερες χώρες. Ανεξάρτητα από τις αποφάσεις που θα λάβει η προσεχής έκτακτη σύνοδος των υπουργών Ενέργειας των 27 χωρών μελών, οι υπουργοί Οικονομικών των δύο χωρών έχουν έρθει σε μία καταρχήν συμφωνία, σύμφωνα με την οποία, αν επιβεβαιωθεί ως φαίνεται η απόκλιση στις ενεργειακές πολιτικές των δύο χωρών, αυτή δεν πρέπει να οδηγήσει σε έναν γενικότερο κλυδωνισμό τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Είναι λοιπόν καθαρό ότι δεν βρισκόμαστε μπροστά στην κατάρρευση της ευρωπαϊκής θερμικής αρχιτεκτονικής, όπως βιάστηκαν να ισχυριστούν ορισμένοι Ευρωπαίοι, αλλά όχι ευρωπαϊστές. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δοκιμάζεται, αλλά δείχνει αξιοθαύμαστα αποθέματα πολιτικής συνεννόησης.