Ο Μισέλ στην Κίνα: Δυνατότητες και όρια μιας συνεργασίας

Με μια σύντομη ανακοίνωση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γνωστοποιεί ότι, σε μια εβδομάδα, είναι προγραμματισμένη επίσημη επίσκεψη και συνάντηση με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπνγκ. Αν και είναι αναμφίβολες οι δυνατότητες μιας ενδεχόμενης συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, είναι αμφιλεγόμενο το εάν συντρέχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διεύρυνση και την εμβάθυνση των σχέσεων ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Κίνα.

Ιδιαίτερα, ως προς το αντικείμενο της συνάντησης του Σολτς με τον Κινέζο πρόεδρο, η σχετική ανακοίνωση είναι εξαιρετικά λιτή και, κυρίως, ασαφής. Παραμένει απροσδιόριστη η ατζέντα της συνάντησης των δύο ανδρών. Με βάση το κείμενο της ανακοίνωσης, ο Σ. Μισέλ μεταβαίνει στο Πεκίνο την 1^η Δεκεμβρίου και η επίσκεψη στο Πεκίνο «πραγματοποιείται μετά τη στρατηγική συζήτηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Κίνα τον Οκτώβριο. Στο πλαίσιο ενός τεταμένου γεωπολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος, η επίσκεψη είναι μια επίκαιρη ευκαιρία τόσο για την ΕΕ όσο και για την Κίνα να συμμετάσχουν. Οι ηγέτες της ΕΕ και της Κίνας θα συζητήσουν παγκόσμιες προκλήσεις καθώς και θέματα κοινού ενδιαφέροντος».

Σύμφωνα με τις διαρροές από τις Βρυξέλλες και από το Στρασβούργο, πιθανολογούνται ως αντικείμενα διαλόγου ανάμεσα στον Μισέλ και τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ η πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, το ζήτημα της Ταιβάν, καθώς και η εξισορρόπηση της οικονομικής σχέσης ανάμεσα στην Ε. Ε. και την Κίνα.

Είναι αναγκαίο να επισημανθεί ότι, με βάση την έως τώρα δημόσια εικόνα του, ο Σαρλ Μισέλ κινείται «σαν το ψάρι μέσα στο νερό», προκειμένου για συναντήσεις με ηγέτες ξένων χωρών και για επικεφαλής διεθνών οργανισμών. Ο Μισέλ αναζητεί τη δημόσια προβολή του, σε βαθμό που μπορεί να κριθεί ως υπέρμετρος και υπερβολικός. Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει σε έναν κίνδυνο «θεσμικής αυτονόμησης», δηλαδή ανεξαρτητοποίησης από τις θεσμικές προδιαγραφές της θέσης και του ρόλου του ως προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τις υπέρμετρες φιλοδοξίες του Ευρωπαίου αξιωματούχου έχει εγκαίρως επισημάνει η Ευρωπαία Επίτροπος, η οποία τον έχει ήδη καλέσει στην επαναφορά στη θεσμική τάξη πραγμάτων της Ένωσης.

Ωστόσο, στο μονοήμερο ταξίδι του αναμένεται να επιδείξει την προσήκουσα αυτοσυγκράτηση και να επικεντρωθεί στο καθαυτό περιεχόμενο των συζητήσεων.

Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με την Ταιβάν, η Κίνα τηρεί μια άκρως άκαμπτη στάση. Αποκλείει κάθε ενδεχόμενο αναγνώρισης της εθνικής ανεξαρτησίας του νησιού. Έχει ήδη χρησιμοποιήσει στρατιωτικά μέσα για την προφύλαξή του από δυτικές δυνάμεις, θέλοντας επανειλημμένως, με τον τρόπο αυτό, να δείξει ότι δεν πρόκειται να θέσει υπό συζήτηση το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας της Ταιβάν ή «ελαστικοποίησης» της σχέσης της με την Κίνα. Για τους Κινέζους, είναι ξεκάθαρο ότι η Ταιβάν είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής εδαφικής κυριαρχία της.

Σχετικά με την στάση της Κίνας απέναντι στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ τηρεί μια πιο διαλλακτική στάση. Δεν επικυρώνει τις δυτικές κυρώσεις, διατηρεί καλές σχέσεις με τον πρόεδρο Πούτιν, αλλά αποφεύγει να ταυτιστεί πλήρως μαζί του. Το ζήτημα της κινεζικής στάσης στον πόλεμο δεν θα έπρεπε να αποκλειστεί ως ένα «ατού», ένα «χαρτί» στα χέρια του προέδρου Σι, στο μεγάλο στοίχημά του, που δεν είναι άλλο από την παγκόσμια κατίσχυση της Κίνας.

Εδώ ακριβώς θεωρείται ότι η Κίνα θα εξαντλήσει κάθε μέσο προκειμένου να αποκομίσει τα μέγιστα δυνατά οφέλη από την Ευρώπη, η οποία διέρχεται μια ενεργειακή και, κατά προέκταση, οικονομική κρίση. Η συνάντηση πρόκειται, δε, να γίνει πριν από την επόμενη σύνοδο κορυφής των υπουργών Ενέργειας των 27 χωρών μελών.

Η τόνωση  των εμπορικών και εν γένει οικονομικών μας σχέσεων με την Κίνα είναι καταρχήν ευπρόσδεκτη. Η Κίνα βλέπει, όπως διαβάζουμε σήμερα, το εθνικό της νόμισμα να ακολουθεί σταθερά ανοδική τροχιά στο σύγχρονο διεθνοποιημένο περιβάλλον και η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας δεν γνωρίζει τους κλυδωνισμούς που γνωρίζουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες.

Για να προχωρήσει όμως μια ενδεχόμενη οικονομική συνεργασία, είναι αναγκαίο να συντρέχουν ορισμένα προαπαιτούμενα, που ο Μ. Σολτς καλείται να θέσει από την πλευρά του. Πρόκειται για το ζήτημα του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην αυταρχική Κίνα, το ζήτημα των θεσμικών ρυθμίσεων της παγκόσμιας αγοράς, καθώς και το ζήτημα το σχετικό της εκκίνησης μιας σχέσης εξάρτησης της Ευρώπης των 27 με την αυταρχική Κίνα. Το παράδειγμα της αυταρχικής Ρωσίας το πληρώνουμε ακόμη.