Τραμπ: Μια υποψηφιότητα υψηλού ρίσκου για τους Ρεπουμπλικάνους

Ο κύβος ερρίφθη την επομένη των ενδιάμεσων βουλευτικών εκλογών. Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει την υποψηφιότητά του, φωτογραφίζοντας τον φιλελεύθερο Μπάιντεν και τους Δημοκρατικούς. «Αποτυχίες της αριστεράς», «διαφθορά της Ουάσιγκτον», «μετανάστες που μας δηλητηριάζουν», «λίμνες αίματος της εγκληματικότητας»: αυτές είναι οι θεματικές που πρόκειται να αναδείξει για τα επόμενα δύο χρόνια, εν όψει των προεδρικών του 2024, με τα προγνωστικά να μη φαίνεται να είναι με το μέρος του.

Συγκεκριμένα, οι «αποτυχίες της αριστεράς» αναφέρονται στην  τρέχουσα προεδρία και τους Δημοκρατικούς. Αυτό ηχεί παράδοξα, αν δεν ηχεί σαν εντελώς γκροτέσκο σχήμα λόγου για ένα κόμμα που κινείται στα χωρικά ύδατα του φιλελευθερισμού.

Ωστόσο, η δεξίωση των φιλελεύθερων ιδανικών είναι θεμελιακά διαφορετική στις Ηνωμένες Πολιτείες συγκριτικά με αυτή που κάνουμε στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, με ορισμένες εξαιρέσεις των τελευταίων ετών. Στην Ελλάδα και, συνολικότερα, στην Ευρώπη, προσλαμβάνουμε τον φιλελευθερισμό πρώτα και κύρια μέσα από το οικονομικό του επιχείρημα, το οποίο συνηγορεί υπέρ της ατομικής οικονομικής ελευθερίας. Από εκεί και πέρα, ο συλλογισμός είναι εύκολος και αβίαστος: ο φιλελευθερισμός αντιμετωπίζεται ως ωμός καπιταλισμός. Με αυτόν τον τρόπο, χάνουμε από τον ορίζοντά μας την πολιτισμική του ατζέντα, η οποία στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει συγκεκριμένα περιεχόμενα. Η επιμονή στην οικογένεια ως του κεντρικότερου κοινωνικού θεσμού και ο υπερτονισμός της χριστιανικής διδασκαλίας ως κοσμοθεωρητικής αφήγησης είναι τα δύο βασικά του σκέλη. Απέναντι σε αυτά ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι ευρύτερα, παίρνουν πόζα θεματοφύλακα. Έτσι, θα πρέπει να αναμένει κάποιος τη συνεχή ανάδειξη του ζητήματος της πρόωρης διακοπής της κύησης μες στους επόμενους μήνες. Τα ζήτημα αυτό αναδείχθηκε, ωστόσο, στις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές, με έναν ακραία απαγορευτικό τρόπο που δεν έτυχε της εκλογικής επιδοκιμασίας.

Εκτός από το ζήτημα της άμβλωσης, στο οποίο δεν επιδοκιμάστηκαν οι θέσεις Τραμπ, ο πρώην πρόεδρος επαναφέρει το ζήτημα της «διαφθοράς της Ουάσιγκτον», αναφερόμενος προδήλως στη διαφθορά του διοικητικού – κυβερνητικού συστήματος. Αν ο Τραμπ κινηθεί και πάλι στο ίδιο ρητορικό μοτίβο των προηγουμένων χρόνων, η κριτική θα παραμείνει καθηλωμένη στο επίπεδο της ηθικολογίας. Παρατηρώντας όμως κάποιος τις επεξεργασίες και τις προγραμματικές θέσεις των Δημοκρατικών, διαπιστώνει την ύπαρξη συγκεκριμένων θέσεων για την αντιμετώπιση του υπαρκτού προβλήματος. Ι εν λόγω θέσεις αναφέρονται στην στρεβλή διάρθρωση των δημοσίων δαπανών, στις ανορθολογικές στρεβλώσεις στην κατανομή των πόρων και στην περιορισμένη ικανότητα του κράτους να εφαρμόζει τον δημοκρατικό νόμο. Η πουριτανική προσέγγιση είναι θελκτική, έχει πείσει τους Αμερικανούς πολίτες κατά το παρελθόν, αλλά έχει  φτάσει στα όριά της, αφού δεν συνοδεύεται από μια δέσμη συγκεκριμένων μέτρων και δεσμεύσεων. Ο ίδιος ο Μπάιντεν, σε πρόσφατη ομιλία του και εν όψει του κινδύνου υψηλής εκλογικής αποχής, ανέφερε ότι η διαφθορά στο επίπεδο της αμερικανικής διοίκησης είναι ένα από τα πρωταρχικά αιτία  απομάκρυνσης των πολιτών από την πολιτική διαδικασία, η οποία χάνει με αυτόν τον τρόπο σε δημοκρατικό κύρος.

Παράλληλα προς την «οικογενειοκρατική» και νεοπουριτανική ηθική, ο Τραμπ εξαπολύει φιλιπππικούς εναντίον των μεταναστών, που δηλητηριάζουν και αιματοκυλούν τον αμερικανικό κοινωνικό σχηματισμό. Ο λόγος του Τραμπ είναι βουτηγμένος μέσα σε μια αφηρημένη ξενοφοβική ερμηνευτική, στην οποία εντάσσει και το φαινόμενο της εγκληματικότητας, δίνοντας έτσι ρατσιστικούς τόνους στην αναγγελία της υποψηφιότητάς του. Οι υπόλοιπες φιλελεύθερες δημοκρατίες κινούνται σε αντίθετη ρότα. Αναζητούν και βρίσκουν κοινές απαντήσεις στις νέες μεταναστευτικές ροές. Διακρίνουν τους διαφορετικούς τύπους προσφύγων. Αναπτύσσουν κοινές δράσεις, χωρίς να εκτροχιάζονται σε ξενοφοβικές προσεγγίσεις περί απειλής της καθαρότητας των γηγενών πληθυσμών. Οι πρόσφατες συμφωνίες Σούνακ και Μακρόν εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο.

Με βάση λοιπόν τους άξονες γύρω από τους οποίους αρθρώνει την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του και με βάση τα αρνητικά για τον πρώην πρόεδρο αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών, η υποψηφιότητα αυτή είναι μια κίνηση υψηλής πολιτικής διακινδύνευσης, και για τον ίδιο και για τους Ρεπουμπλικάνους συνολικά.