Ζελένσκι: Η αντιστροφή των όρων του επικοινωνιακού πολέμου

Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, το ρωσικό καθεστώς προσπάθησε να δείξει ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι μέρος της φυσικής τάξης των πραγμάτων. Ο Β. Πούτιν αποδεικνύεται ένας ειδικός της πολεμικής επικοινωνίας, της επικοινωνίας πολέμου. Όμως, μετά οκτώ μήνες ανεπιτυχών πολεμικών εχθροπραξιών και με την πόλη της Χερσώνας να έχει εγκαταληφθεί από τα ρωσικά στρατεύματα, ο Πούτιν δεν ομιλεί πλέον από θέση ισχύος, αλλά φαίνεται ότι είναι η σειρά του Β. Ζελένσκι να θέσει τους όρους του παιχνιδιού, μέσα από τη «φόρμουλα δέκα σημείων» για την έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.

Εξαρχής, ο Πούτιν, εκπαιδευμένος σε ένα ρωσικό αυταρχικό τρόπο επικοινωνίας παλαιού τύπου, κάνει επίδειξη της ισχύος του απέναντι σε ένα έθνος που, κατά τα λεγόμενά του, «δεν υπάρχει».

Τα επικοινωνιακά ατοπήματα του Πούτιν εξακολουθούν. Βουτηγμένος μες στην αλαζονεία μιας ξεκάθαρα δικτατορικής εξουσίας, καθαιρεί όποιον τολμήσει να εκφράσει την παραμικρή απόκλιση από την απόλυτη γραμμή του προέδρου. Είναι η περίοδος που είχε αρχίσει να αρνείται ακόμη και να ακούσει αντιθετικές εισηγήσεις. Ως αποτέλεσμα, τα νέφη της αμφιβολίας και της αμφισβήτησης αρχίζουν να πυκνώνουν στους διαδρόμους και στα πέριξ του Κρεμλίνου. Ο αγαπημένος του σεφ και επικεφαλής της εγκληματικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Βάγκνερ καραδοκεί ήδη.

Επιπλέον, η επιμονή του Πούτιν στην ίδια έκφραση «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», που χρησιμοποιείται στη θέση της λέξης «πόλεμος», αποδείχθηκε επικοινωνιακό ολίσθημα. Ο καινοφανής όρος υποδηλώνει τον προσωρινό χαρακτήρα της σύγκρουσης. Μετά οκτώ μήνες και με αυτές τις ανακαταλήψεις εδαφών, ο όρος αποδεικνύεται τουλάχιστον αδόκιμος, αν όχι επιζήμιος. Η Ουκρανία του 2022 δεν είναι μια γραμμική επανάληψη του παραδείγματος προηγούμενων ρωσικών στρατιωτικών επεμβάσεων στην Τσετσενία ή στη Συρία.

Στη Ρωσία, ελάχιστοι άλλοι κρατικοί αξιωματούχοι επιτρέπεται να μιλήσουν για τον πόλεμο στο όνομα της προεδρικής πολιτικής εξουσίας. Μεταξύ αυτών, δεσπόζουν ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι

Λαβρόφ και ο αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμίτρι Μεντβέντεφ. (Διαφωτιστικές και απολαυστικές οι επισημάνσεις του Ζ. – Σ. Φεντιουνίν, πολιτικού επιστήμονα – ρωσσολόγου, στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών στη Γαλλία. Προσβάσιμες εν μέρει στο Conversation).

Και ο Λαβρόφ διαπιστώνει, με βάση τις σημερινές δηλώσεις του, ότι όλη αυτή η επικοινωνιακή στρατηγική της αλαζονείας και του εκφοβισμού δεν «περπατάει» πλέον, δεν λειτουργεί στην πράξη.

Το παράπονο του Λαβρόφ αφορά πλέον το πρωταρχικό ζητούμενο, την ειρήνη ή, καλύτερα, την έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων με ένα έθνος που, σε άλλες περιόδους, δεν υπήρχε καν, κατά τον πολιτικό προϊστάμενό του.

Πριν από λίγο ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και εξ απορρήτων του Πούτιν δήλωσε: «Έχουμε επιβεβαιώσει επανειλημμένα μέσω του προέδρου μας ότι δεν αρνούμαστε να διαπραγματευτούμε. Εάν κάποιος αρνείται να διαπραγματευτεί, είναι η Ουκρανία. Όσο περισσότερο συνεχίζει να αρνείται [το καθεστώς του Κιέβου], τόσο πιο δύσκολο θα είναι να επιτευχθεί μια συμφωνία».

Με μια έννοια, ο Λαβρόφ έχει δίκιο επί της ουσίας, αφού ο Ουκρανός πρόεδρος διατύπωσε τη «φόρμουλα των δέκα σημείων» για να εκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Μεταξύ των δέκα αυτών σημείων, ο Ζελένσκι ορθά θέτει ορισμένους όρους, όπως είναι η ανατροπή της στρατιωτικής κλιμάκωσης και η εφαρμογή του Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Ο Ζελένσκι βάζει όμως στο τραπέζι ως δέκατο όρο για τον τερματισμό του πολέμου τον… καθορισμό του τέλους του πολέμου. Η Ρωσία υπό τον Πούτιν δεν είναι αξιόπιστος διάλογος. Αυτό έχει επανειλημμένως αποδειχθεί, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση των συμφωνιών της Κωνσταντινούπολης. Και αυτό είναι ουσιώδες.

Πρέπει όμως να γίνει σεβαστός από τον αλαζόνα Πούτιν και η αλλαγή των όρων του επικοινωνιακού πολέμου, που ο ίδιος εγκαινίασε.