Οι παρενέργειες της ενεργειακής κρίσης: Ελλείψεις, blackout και κοινωνικές εκρήξεις

Οι λογαριασμοί ρεύματος θα είναι στα ύψη, αλλά η Ευρώπη θα επιβιώσει, αφού αγόρασε αρκετό πετρέλαιο και φυσικό αέριο για τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Και ενώ μερίδα ειδικών και ηγετών προειδοποιεί για 5 -10 δύσκολους ενεργειακά χειμώνες, για τις φτωχότερες οικονομίες του πλανήτη, τα πράγματα ίσως να είναι πολύ πιο άσχημα.

Όπως σημειώνει το Bloomberg, σε ανάλυσή του, οι «παρενέργειες» αυτής της ευρωπαϊκής κρίσης εμφανίζονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Οι φτωχότερες χώρες του κόσμου, οι οποίες έχουν αποκλειστεί από την αγορά φυσικού αερίου λόγω της αιφνιδιαστικής ζήτησης της Ευρώπης, θα επωμιστούν πολύ μεγαλύτερο κόστος.

Καθώς οι αναδυόμενες χώρες αδυνατούν να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες, οι πιθανές συνέπειες είναι το κλείσιμο εργοστασίων, ελλείψεις ρεύματος που θα έχουν μεγαλύτερη συχνότητα και διάρκεια και τελικά, κοινωνικές αναταραχές. Και σύμφωνα με το Bloomberg, όλα αυτά θα συνεχιστούν και στην επόμενη δεκαετία.

«Οι ανησυχίες για την ενεργειακή επάρκεια στην Ευρώπη θα φέρουν ενεργειακή φτώχεια στον αναδυόμενο κόσμο» προειδοποιεί ο Σαούλ Κάβονιτς, ενεργειακός αναλυτής στην Credit Suisse. «Η Ευρώπη “ρουφάει” το φυσικό αέριο από άλλες χώρες με κάθε κόστος» συμπληρώνει. Για χώρες όπως το Πακιστάν το ισχυρό δολάριο και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από την Ευρώπη στις αγορές φυσικού αερίου, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την ενεργειακή επάρκεια.

Μετά από ένα καλοκαίρι με διαρκή blackouts και πολιτική αναταραχή, ο πιο ψυχρός καιρός και οι έντονες βροχοπτώσεις έχουν μετριάσει την ένταση της ενεργειακής κρίσης στο Πακιστάν, την Ινδία, το Μπαγκλαντές και τις Φιλιππίνες. Αλλά αυτό θα είναι προσωρινό.

Καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν, οι πιθανότητες εξασφάλισης μακροπρόθεσμων ενεργειακών προμηθειών είναι ελάχιστες. Το ισχυρό δολάριο έχει περιπλέξει την κατάσταση, αναγκάζοντας τα κράτη να επιλέξουν ανάμεσα στο να αγοράσουν καύσιμα και να εξυπηρετήσουν το χρέος τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι προμηθευτές καυσίμων είναι όλο και πιο επιφυλακτικοί όταν καλούνται να πουλήσουν σε χώρες που θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε στάση πληρωμών.

Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι η Ευρώπη αναγκάστηκε, όταν η Ρωσία έκλεισε τη στρόφιγγα, να στραφεί στην αγορά spot. Με τις τιμές να εκτινάσσονται στα ύψη, ορισμένοι προμηθευτές απλά ακύρωσαν τις παραδόσεις που είχαν συμφωνήσει εδώ και καιρό να κάνουν στη Ν. Ασία, καθώς μπορούν να βγάλουν περισσότερα πουλώντας αλλού.

Οι υψηλότερες τιμές που πετυχαίνουν στην spot αγορά για φορτία LNG, ξεπερνούν και τα πέναλτι που πληρώνουν για την ακύρωση συμφωνηθέντων προμηθειών. Και αυτή η δυναμική μπορεί να διατηρηθεί για χρόνια.

Άλλωστε, η Ευρώπη επιταχύνει την κατασκευή πλωτών terminals για να φέρει περισσότερα καύσιμα στο μέλλον. Η ευρωπαϊκή ζήτηση για φυσικό αέριο αναμένεται να αυξηθεί σχεδόν κατά 60% έως το 2026, σύμφωνα με το BloombergNEF.

Για πρώτη φορά, αναδυόμενες χώρες όπως το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και η Ταϊλάνδη αναγκάζονται να ανταγωνιστούν στις τιμές με τη Γερμανία και άλλες οικονομίες, που είναι πολλές φορές μεγαλύτερες.

Η Ινδία απέτυχε στην τελευταία της προσπάθεια να «κλειδώσει» προμήθειες που θα παραδίδονταν το 2025. Το Μπαγκλαντές και η Ταϊλάνδη ουσιαστικά εγκατέλειψαν τις προσπάθειες να συνάψουν συμβόλαια που να ξεκινούν πριν από το 2026. Το Πακιστάν, τον περασμένο μήνα, δεν μπόρεσε να κλείσει μια εξαετή συμφωνία που θα ξεκινούσε το επόμενο έτος, αφού πολλές προσπάθειες για βραχυπρόθεσμες αγορές απέτυχαν επίσης.

«Πιστεύαμε ότι η κρίση θα τελείωνε μέχρι το τέλος του έτους, αλλά δεν είναι», δήλωσε ο Kulit Sombatsiri, μόνιμος γραμματέας του υπουργείου Ενέργειας της Ταϊλάνδης. Εάν οι τιμές του LNG συνεχίσουν να αυξάνονται, πρόσθεσε, η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει μέτρα όπως το κλείσιμο των σούπερ μάρκετ και άλλων ενεργοβόρων επιχειρήσεων.

Όμως, οι προμηθευτές LNG φοβούνται ότι αυτά τα κράτη δεν θα είναι σε θέση να πληρώσουν για τις προμήθειές τους. Τα καύσιμα τιμολογούνται σε δολάρια και μία μόνο αποστολή κοστίζει επί του παρόντος σχεδόν 100 εκατ. δολάρια, ενώ τη δεκαετία του 2010 το κόστος ήταν κατά μέσο όρο 33 εκατ. δολάρια. Επιπλέον, το κόστος είναι ακόμα υψηλότερο στα εθνικά νομίσματα, επειδή το δολάριο ενισχύεται με ταχείς ρυθμούς.

Τα συναλλαγματικά αποθέματα του Πακιστάν έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών τον περασμένο μήνα, ρίχνοντας την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας σε junk, σύμφωνα με τη Moody’s.