Στις θάλασσες του υβριδικού πολέμου

Οι πρόσφατες αναφορές του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας για πρόκληση δολιοφθορών στους αγωγούς φυσικού αερίου και οι άμεσες αντιδράσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών αξιωματούχων έρχονται να προστεθούν σε καταγγελίες για ρωσική παρακολούθηση του προσωπικού κινητού τηλεφώνου της πρώην Βρετανίδας πρωθυπουργού Λιζ Τρας. Ο όρος, που επιστρατεύεται για να περιγράψει αυτές τις νέες εκδοχές πολέμου, είναι ο όρος «υβριδικός πόλεμος», που μας μεταφέρει πέρα από τα παραδοσιακά πεδία των μαχών.

Στην Ελλάδα, αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε τον όρο με κάποια χρονική υστέρηση από άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες, οι οποίες έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση αυτού του όρου που, εκ πρώτης όψεως, σοκάρει τον ανυποψίαστο πολίτη.

Κι όμως, από την εκδήλωση της ρωσικής στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία πριν από οκτώ μήνες, τα περιστατικά, που θεωρούνται ύποπτα για υβριδικές εκφράσεις του πολέμου, έχουν πολλαπλασιαστεί, ιδιαίτερα γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα. Αγωγοί φυσικού αερίου παρουσιάζουν αδικαιολόγητες διαρροές, στη Γερμανία δρομολόγια τρένων σταματούν αιφνιδίως, γενικές διακοπές ρεύματος καταγράφονται στη Δανία και δόλιες εισβολές ξένων πρακτόρων σε πρωθυπουργικά γραφεία καταγγέλλονται στη Μεγάλη Βρετανία, χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία να επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για πράξεις που αφορούν εχθρικά έθνη.

Ωστόσο, από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα, όπως καταγράφεται σε διεθνή μέσα ενημέρωσης, με αφορμή τις διαρροές στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και Nord Stream 2: στο άμεσο μέλλον, ο πόλεμος θα περιλαμβάνει, ολοένα και περισσότερο, μη στρατιωτικές ενέργειες και προσπάθειες αποσταθεροποίησης του αντιπάλου, με κύριο στόχο τις ροές ενέργειας και πληροφοριών.

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, ένα πολύπειρο στέλεχος που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, προειδοποίησε τους πρεσβευτές των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι «όλα έχουν μετατραπεί σε όπλα: ενέργεια, επενδύσεις, πληροφορίες, δεδομένα, μεταναστευτικές ροές».

Ο στόχος αυτού του νέου τύπου πολέμου δεν είναι, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στον παραδοσιακό πόλεμο, να καταβληθεί ολοκληρωτικά ο αντίπαλος, αλλά να αποσταθεροποιηθεί. Πρόσφατη ημέτερη περίπτωση είναι η διαρκής προσπάθεια της γειτονικής Τουρκίας να επιχειρεί να μας αποσταθεροποιήσει μέσα από την εργαλειακή χρήση μεταναστευτικών ροών και, για να είμαστε πιο ακριβείς, να χρησιμοποιεί εργαλειακά ροές παράτυπων μεταναστών, χωρίς αυτή η κίνηση να φέρει την υπογραφή της.

Κι εδώ ερχόμαστε σε ένα άλλο θεμελιακό γνώρισμα αυτού του τύπου πολέμου. Δεν είναι «ενυπόγραφος». Ένα κράτος βλάπτει μια άλλη κρατική οντότητα, χωρίς, όμως, να υπογράφει την πράξη του, να μην την αναγνωρίζει ως δική του.

Και δεν είναι, νομίζουμε, τυχαία η επιλογή της Βαλτικής Θάλασσας για τη διατύπωση  αιτιάσεων περί δολιοφθοράς σε αγωγούς φυσικού αερίου. Η Βαλτική είναι ένας διεθνοπολιτικά μετασοβιετικός χώρος, γεωπολιτικά  μια ζώνη επιρροής και ενεργειακά ένας κομβικής σημασίας διάδρομος.