Ενεργειακή κρίση: Το διακύβευμα της Συνόδου Κορυφής και ο ρόλος της Γερμανίας

Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά την Ευρώπη για τη λήψη αποφάσεων υπό το βάρος της ενεργειακής κρίσης, που προκάλεσε η εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και για τον λόγο αυτό θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής την Πέμπτη και την Παρασκευή, όπου διακυβεύεται κάτι πολύ περισσότερο από τη συμφωνία, η συνοχή της Ευρώπης.

Οι 27 ηγέτες δεν έχουν ξεπεράσει τις διχογνωμίες τους στο θέμα του πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, ή ακόμα και στην κοινή γραμμή απέναντι στη Ρωσία και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, όπου εξακολουθεί να ισχύει ο νόμος του ισχυρότερου, που στην περίπτωση της ΕΕ είναι η Γερμανία.

Το Βερολίνο, δείχνει να ακολουθεί το δικό του μονοπάτι – μετά και το πακέτο στήριξης των 200 δισ. ευρώ- καθυστερώντας τις όποιες κοινές αποφάσεις.

Η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης περνά -αναγκαστικά- από το Βερολίνο και μένει να δείξει αν θα λειτουργεί ως Γερμανία, ή ως η ατμομηχανή της ΕΕ.

Η Επιτροπή προτείνει την κοινή αγορά φυσικού αερίου, ένα μηχανισμό περιορισμού των τιμών στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF, μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου.

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου δείκτη τιμολόγησης για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ) έως τον Μάρτιο του 2023 και στο μεσοδιάστημα προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού διόρθωσης των τιμών για τη θέσπιση ενός δυναμικού ορίου τιμής για τις συναλλαγές στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF.

“To ευρωπαϊκό χρηματιστήριο φυσικού αερίου, το TTF, δεν αντικατοπτρίζει πλέον με ακρίβεια την τιμή των συναλλαγών ΥΦΑ στην ΕΕ», τονίζει η Επιτροπή. Ως εκ τούτου, προτείνει να αναπτυχθεί ένα νέο συμπληρωματικό σημείο αναφοράς τιμών με τον ACER (ευρωπαϊκός οργανισμός για τη συνεργασία των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας) για την αντιμετώπιση αυτής της «συστημικής πρόκλησης». Το νέο σημείο αναφοράς θα προβλέπει σταθερή και προβλέψιμη τιμολόγηση για τις συναλλαγές ΥΦΑ. Η Επιτροπή θα αναθέσει στην ACER να δημιουργήσει ένα αντικειμενικό εργαλείο ημερήσιας αξιολόγησης των τιμών και, στη συνέχεια, ένα σημείο αναφοράς που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους φορείς εκμετάλλευσης της ενεργειακής αγοράς για την αναπροσαρμογή της τιμής στα συμβόλαιά τους για το φυσικό αέριο.

Μέχρι να γίνει το παραπάνω, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενός προσωρινού μηχανισμού περιορισμού των τιμών, μέσω του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου αερίου ( TTF), ο οποίος θα ενεργοποιείται όταν χρειάζεται.

Η Επιτροπή προτείνει μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση ελλείψεων εφοδιασμού.

Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τα μέτρα μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου. Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο η κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ ήταν περίπου 15% χαμηλότερη από τον μέσο όρο των προηγούμενων 5 ετών. Παρόμοιες προσπάθειες θα απαιτούνται κάθε μήνα μέχρι τον Μάρτιο, σύμφωνα με τον κανονισμό του Συμβουλίου. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν έκθεση κάθε δύο μήνες για την πρόοδό τους. Η Επιτροπή τονίζει ότι «είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει την κατάσταση συναγερμού στην ΕΕ» ή να επανεξετάσει το στόχο μείωσης, εάν τα τρέχοντα μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή. Για να ενισχυθεί η ετοιμότητα για πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή προτείνει μέτρα που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να μειώσουν περαιτέρω τη μη βασική κατανάλωση για να εξασφαλίσουν ότι παρέχεται αέριο σε βασικές υπηρεσίες και βιομηχανίες. «Αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επηρεάσει την κατανάλωση των νοικοκυριών που είναι ευάλωτοι πελάτες», τονίζει η Επιτροπή.

Δεδομένου ότι δεν έχουν συνάψει όλα τα κράτη μέλη τις απαραίτητες διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης, η Επιτροπή προτείνει κανόνες που θα διασφαλίζουν ότι κάθε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει έκτακτη ανάγκη θα λάβει αέριο από άλλα, με αντάλλαγμα μια «δίκαιη αποζημίωση». Η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης θα επεκταθεί σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις ΥΦΑ, υπό την προϋπόθεση ότι το αέριο μπορεί να μεταφερθεί στο κράτος μέλος όπου χρειάζεται. Για τη βελτιστοποίηση της χρήσης του ΥΦΑ και της υποδομής αγωγών, η Επιτροπή προτείνει νέα εργαλεία για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη διαθέσιμη χωρητικότητα και νέους μηχανισμούς για να διασφαλιστεί ότι η χωρητικότητα δεν δεσμεύεται και δεν χρησιμοποιείται από τους φορείς της αγοράς. Προτείνεται, επίσης, η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας, υπό το φως της υποψίας δολιοφθοράς των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream 1 & 2.

Επίσης, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθεί το 10% του Ταμείου Συνοχής για την περίοδο 2014-2020, αξίας περίπου 40 δις ευρώ, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Η Επιτροπή σκοπεύει να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση της οικονομικής δύναμης πυρός της ΕΕ για το REPowerEU, για να επιταχύνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και να αποφύγει τον κατακερματισμό στην ενιαία αγορά.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι νέες προτάσεις της , σε συνδυασμό με τα ήδη συμφωνημένα μέτρα για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, την αποθήκευση φυσικού αερίου και την αναδιανομή των υπερβολικών κερδών του ενεργειακού τομέα, θα βελτιώσουν τη σταθερότητα στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου αυτόν τον χειμώνα και μετά.