Στο Ιράν δεν διαδηλώνουν μόνο οι γυναίκες

Πριν από λίγο, ένα 16χρονο κορίτσι από την πόλη Αρνταμπίλ στο βορειοδυτικό Ιράν πέθανε από τα τραύματά της. Χθες, η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις στον Υπουργό Πληροφοριών του Ιράν, την αστυνομία ηθών και σε άλλους αξιωματούχους, λόγω του θανάτου μιας 22χρονης Ιρανής κουρδικής καταγωγής αλλά και για την καταστολή των διαδηλώσεων σε εθνικό επίπεδο, στις οποίες συμμετέχει ενεργά πλέον και ο ανδρικός πληθυσμός.

Το κίνημα που συγκλονίζει το Ιράν σήμερα είναι πια μαζικό και απρόβλεπτο ως προς την τελική του έκβαση.

Στο Ιράν, οι άνθρωποι είναι υλικά εξαντλημένοι και η χώρα βρίσκεται σε ένα σημείο οικονομικής και θεσμικής καμπής. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που ξεσπούν διαδηλώσεις και αμφισβητείται το καθεστώς.

Το 2009, οι πολίτες, άνδρες και γυναίκες, είχαν βγει και πάλι στους δρόμους, επειδή είχαν υποψίες για εκλογική νοθεία, η οποία οργανώθηκε μαζικά για να εγγυηθεί την επανεκλογή του συντηρητικού Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών.

Το 2019, μετά την ανακοίνωση της αύξησης της τιμής της βενζίνης κατά 300%, οι δρόμοι αντήχησαν από λαϊκή οργή.

Όμως το κίνημα που συγκλονίζει τη χώρα σήμερα μοιάζει πραγματικά μοναδικό,  έτσι που να είναι αδύνατη  κάθε πρόβλεψη για την έκβασή του.

Πρόκειται, πρώτα απ’ όλα, για μια αυθόρμητη εξέγερση, η ανάπτυξη της οποίας δεν δομείται από καμία οργάνωση. Το κίνημα εξαπλώνεται και αφορά ακόμη και τους άνδρες πλέον, χωρίς προσδιορισμένο εκπρόσωπο, χωρίς συντονισμό ή προσχεδιασμένα συνθήματα. Οι διαμαρτυρίες αντικατοπτρίζουν την απόρριψη μιας θεοκρατικής εξουσίας, η οποία βασίζεται στον φόβο, τη διαφθορά και την καταστολή.

Σήμερα, οι διαδηλώσεις έχουν πάρει άλλη τροπή, αντανακλούν την επιθυμία για αλλαγή καθεστώτος, για μια ριζική καθεστωτική τομή. Δεν είναι πλέον θέμα, όπως πριν από λίγες εβδομάδες, διεκδίκησης για την άσκηση δικαιώματος ή διεκδίκησης στοχευμένων μεταρρυθμίσεων. Ο στόχος είναι τώρα η ισλαμική δημοκρατία, που έχει επιβληθεί.

Κατά δεύτερον, ο θυμός υπερβαίνει τις κοινωνικές, οικονομικές, δημογραφικές και εθνοτικές διαφορές. Η Μάχσα Αμινί ήταν ουσιαστικά Κούρδη και ο θάνατός της κατάφερε να συγκεντρώσει όλες τις μειονότητες που ζουν στο Ιράν και αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 40% του πληθυσμού: τους Αζέρους, τους Λορ, τους Τουρκμένους κ.λπ. Παράλληλα, η κατάρρευση του νομίσματος, ο καλπάζων πληθωρισμός που φθάνει στο 40%, ο πολλαπλασιασμός των διακοπών ρεύματος και οι δυσκολίες  της καθημερινής ζωής συνέβαλαν και συμβάλλουν αναμφίβολα στη διαμόρφωση ενός ευρύ και ανθεκτικού κινήματος διαμαρτυρίας.

Είναι επίσης απαραίτητο να υπογραμμιστεί η γενεαλογική διάσταση αυτής της εξέγερσης. Μερικοί από τους διαδηλωτές δεν είχαν γεννηθεί το 2009, ενώ άλλοι είναι κατ’ ουσίαν μετέφηβοι.  Και προφανώς, δεν φοβούνται μια εξουσία που έχει επιλέξει συστηματικά την πιο σκληρή καταστολή.

Τέλος, η αβεβαιότητα που αιωρείται αναφορικά με τα αποτελέσματα αυτού του κινήματος εκπλήσσουν. Εφόσον η στρατιωτικοθρησκευτική δύναμη που κυβερνά δεν σκέπτεται ούτε την παραίτηση, ούτε τον μετασχηματισμό της, η μόνη της επιλογή ήταν αυτή που τελικά ακολουθεί: ο κατασταλτικός εκτροχιασμός. Οι θάνατοι μετρούνται ήδη σε εκατοντάδες, οι συλλήψεις σε χιλιάδες. Ωστόσο, το αίσθημα «αφοβίας» των διαδηλωτών δεν φθίνει, ως εάν το κίνημα να ήταν προορισμένο να εκδιπλωθεί και να συμπεριλαμβάνει και τον ανδρικό πληθυσμό, αποκτώντας έτσι καθολικά χαρακτηριστικά, με τα οποία δύσκολα διαφαίνεται ότι θα απαλλαγεί το υφιστάμενο καθεστώς.