Guardian: Ομιλία Πούτιν για την προσάρτηση – Σαν θυμωμένος ταξιτζής παρά σαν αρχηγός κράτους

Οκτώμισι χρόνια αφότου ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε την προσάρτηση της Κριμαίας , συγκέντρωσε τις ελίτ της Ρωσίας στο St George Hall του Κρεμλίνου για άλλη μια τελετή αρπαγής γης: αυτή τη φορά διεκδικώντας τέσσερις ακόμη ουκρανικές περιοχές.

Της επισημοπίησης της προσάρτησης προηγήθηκε μια οργισμένη, μπερδεμένη ομιλία που αφορούσε μόνο για λίγο, είτε την Ουκρανία, είτε τις τέσσερις περιοχές των οποίων η Ρωσία διεκδικεί τώρα την ιδιοκτησία. Αντίθετα, στο μεγαλύτερο μέρος της, επικεντρώθηκε στο να καταδικάσει τη Δύση για μια σειρά από αμαρτίες, από την αποσταθεροποίηση της Ρωσίας τον 17ο αιώνα έως την επιτρεπόμενη επέμβαση αλλαγής φύλου.

Επανέλαβε επίσης την απειλή του για χρήση πυρηνικών όπλων, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ είχαν «δημιουργήσει προηγούμενο» για τη χρήση πυρηνικής δύναμης το 1945.

Η ομιλία της Παρασκευής είναι πιθανό να αποτελέσει ένα ακόμη ορόσημο στη μακρά βασιλεία του Πούτιν στη Ρωσία . Και ενώ ήταν η ίδια αίθουσα, το ίδιο πλήθος και το ίδιο μήνυμα με την προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο του 2014, το πλαίσιο είναι πολύ διαφορετικό.

Στη συνέχεια, ο Πούτιν έφερε μαζί του μεγάλο μέρος της ελίτ και της κοινωνίας της Ρωσίας, σε ένα κύμα πατριωτικής ζέσης που ενισχύθηκε από την προπαγάνδα της κρατικής τηλεόρασης. Έξω από τη Ρωσία, ενώ πολλοί ήταν σοκαρισμένοι με την αρπαγή ξένου εδάφους, άλλοι ένιωσαν ότι η ομιλία του είχε ένα νόημα: μετά το Ιράκ και τη Λιβύη, πώς θα μπορούσε η Δύση να κάνει διάλεξη σε άλλους για παραβίαση της κυριαρχίας; Πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί ήθελαν να επανέλθουν στις συναλλαγές τους με τη Ρωσία όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Αυτή τη φορά, οι εγχώριες και διεθνείς καταστάσεις είναι πολύ λιγότερο ευνοϊκές για τον Πούτιν. Στο σπίτι του, έχει ξεκινήσει μια αντιλαϊκή κινητοποίηση, που ώθησε εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους να προσπαθήσουν να φύγουν από τη χώρα. Οι βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής που έφεραν τα πρώτα χρόνια του Πουτινισμού στερεύουν εν μέσω κυρώσεων και διεθνούς απομόνωσης.

Από τον Φεβρουάριο, ο Ρώσος ηγέτης έχει γίνει ένας διεθνής παρίας, με ακόμη και μη δυτικούς ηγέτες να επιπλήττουν την κραυγαλέα επιθετικότητά του στην Ουκρανία , υπονομεύοντας τους ισχυρισμούς του την Παρασκευή να μιλήσει για ολόκληρο τον μη δυτικό κόσμο.

Το 2014, εξέφρασε την υποκρισία των δυτικών πολιτικών που «λένε κάτι άσπρο σήμερα και μαύρο αύριο», και πολλοί συμφώνησαν μαζί του.

Σήμερα, πρόσφερε μια πιο οργισμένη αλλά λιγότερο συνεκτική καταγγελία της Δύσης, μοιάζοντας περισσότερο σαν θυμωμένος οδηγός ταξί παρά σαν αρχηγός κράτους. «Δεν θέλουν να είμαστε ελεύθεροι, θέλουν να είμαστε αποικία. Δεν θέλουν ισότιμη συνεργασία, θέλουν να μας κλέψουν», είπε.

Ο Πούτιν παρασύρθηκε από την καταγγελία του «ολοκληρωτισμού, του δεσποτισμού και του απαρτχάιντ» της σημερινής δύσης, στην ανάδειξη της ιστορικής λεηλασίας της Ινδίας, του βομβαρδισμού της Δρέσδης στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και των «πολλών φύλων» στη μόδα στη Δύση.

Η αποστολή της Ρωσίας, είπε, ήταν να «υπερασπιστεί τα παιδιά μας από τερατώδη πειράματα που είχαν σχεδιαστεί για να καταστρέψουν τη συνείδησή τους και τις ψυχές τους».

Ο Αντρέι Κολέσνικοφ, του Ιδρύματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη, έγραψε στο Twitter: «Η ομιλία του Πούτιν είναι ένα σύνολο απίστευτα αγράμματων κλισέ συνωμοσίας που πριν από 30 χρόνια μπορούσαν να διαβαστούν σε περιθωριακές εθνικο-πατριωτικές εφημερίδες.

«Τώρα έχει γίνει η πολιτική της πρώην υπερδύναμης, η οποία ακόμη και στην εποχή των σοβιετικών ηγετών δεν μπορούσε να αντέξει έναν τέτοιο λόγο».

Σχετικά με την Ουκρανία, ο Πούτιν είπε ότι η Ρωσία ήταν «έτοιμη για διαπραγματεύσεις», αλλά αμέσως ακολούθησε επιμονή ότι τα προσαρτημένα εδάφη θα ήταν μέρος της Ρωσίας «για πάντα» και δεν θα μπορούσαν να είναι μέρος οποιασδήποτε συνομιλίας.

Η Ουκρανία έχει ήδη δηλώσει ότι θα αγνοήσει τις προσαρτήσεις και θα συνεχίσει τη στρατιωτική της εκστρατεία για να ανακτήσει εδάφη. Το Κίεβο πιστεύει ότι οποιαδήποτε «κατάπαυση του πυρός» θα έδινε απλώς στη Ρωσία χρόνο να ανασυνταχθεί πριν από μια νέα επίθεση.

Εξάλλου, στην ομιλία του τον Μάρτιο του 2014, ο Πούτιν απέκλεισε ρητά την κατάληψη περισσότερων εδαφών: «Μην πιστεύετε αυτούς που προσπαθούν να σας τρομάξουν με τη Ρωσία και που ουρλιάζουν ότι θα ακολουθήσουν και άλλες περιοχές μετά την Κριμαία… Δεν το χρειαζόμαστε αυτό».

Κι όμως, εδώ ήταν, στο St George Hall, χειροκροτώντας καθώς τέσσερις ακόμη διορισμένοι από τη Μόσχα ηγέτες μαριονέτα υπέγραφαν την προσάρτηση των περιοχών του στη Μόσχα.

Αλλά η προσάρτηση περιλαμβάνει περισσότερα από κομμάτια χαρτιού, και ενώ το 2014 η Ρωσία είχε μόλις πραγματοποιήσει μια γρήγορη και κρυφή στρατιωτική επιχείρηση για την κατάληψη της Κριμαίας, αυτή τη φορά τα πράγματα είναι λιγότερο ξεκάθαρα. Οι μάχες συνεχίζονται και στις τέσσερις περιοχές που διεκδικεί η Ρωσία και γύρω από αυτές, προκαλώντας την εντολή επιστράτευσης.

Η ομιλία του Πούτιν άφησε αναπάντητα σχεδόν όλα τα βασικά ερωτήματα για το τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια. Ο εκπρόσωπός του, Ντμίτρι Πεσκόφ, δεν μπόρεσε να πει το πρωί της Παρασκευής εάν η Ρωσία διεκδικούσε όλες τις περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα, ή μόνο τα τμήματα αυτών που ήδη ελέγχει, υποσχόμενος να το «διευκρινίσει» αργότερα. Η ομιλία δεν μας άφησε σοφότερους.

Το κοινό της Παρασκευής, κυρίως ηλικιωμένοι άντρες με υπόβαθρο ασφαλείας και στρατιωτικό, χειροκρότησαν ζοφερά τον αρχηγό τους. Αλλά πολλοί στη ρωσική πολιτική ελίτ είναι άναυδοι με τα γεγονότα των τελευταίων μηνών, ακόμη κι αν δεν έχουν κάνει δημόσια τις επικρίσεις τους. Παραμένουν επίσης στο σκοτάδι για το πώς μπορεί να εξελιχθούν τα γεγονότα.

«Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στη συνέχεια, είναι σαφές ότι δεν υπάρχει μεγάλη στρατηγική», είπε μια πηγή από τη Μόσχα, μια καλά συνδεδεμένη πολιτική πληροφόρηση. «Αν ένα πράγμα δεν λειτουργεί, θα δοκιμάσουμε κάτι άλλο και κανείς δεν ξέρει πού θα οδηγήσει. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στο κεφάλι ενός ανθρώπου».

Ενώ ο Πούτιν έχει μιλήσει για δύο δεκαετίες για την επιθυμία της Δύσης να καταστρέψει τη Ρωσία, η ένταση και η επανάληψη με την οποία αντιμετώπισε το θέμα την Παρασκευή υποδηλώνει ότι αυτό δεν είναι μόνο πολιτικό θέατρο: έχει γίνει αληθινός πιστός.

Τι σημαίνει αυτό για το μεγαλύτερο ερώτημα παραμένει ασαφές. Αυτή η ζέση τον κάνει περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα; Είναι μπλόφα οι απειλές του ή όχι; Και πάλι, όσοι βρίσκονται στη Μόσχα δεν είναι καλύτερα ενημερωμένοι από εμάς.

“Κανείς δεν ξέρει. Αμφιβάλλω αν το ξέρει ακόμα, για να είμαι ειλικρινής», είπε η πηγή.