Δημοψηφίσματα: Πότε γίνονται οι προσαρτήσεις από τη Ρωσία

Τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων που διεξήγαγε η Ρωσία στις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας δεν προκάλεσαν έκπληξη, καθώς οι Ρώσοι υποστηρίζουν ότι οι περιφέρειες θέλουν να ενταχθούν στη Ρωσία με περίπου 92,2% των ψήφων. Η Δύση καταδίκασε τα δημοψηφίσματα ως πλαστά, ενώ προειδοποίησε για πρόσθετες κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αυτό που ουσιαστικά απομένει είναι η επικύρωση των αποτελεσμάτων από τις δημόσιες αρχές της Ρωσίας, αν και αυτό γεννά σοβαρά νομικά και θεσμικά ερωτήματα.

Πιο αναλυτικά, η ψηφοφορία για τα δημοψηφίσματα στα κατεχόμενα της Ουκρανίας ολοκληρώθηκε και το αποτέλεσμα δεν περιείχε εκπλήξεις, φθάνοντας σε σταλινικού επιπέδου ποσοστά. Αξιωματούχοι που έφτασαν από τη Μόσχα στις μερικώς κατεχόμενες περιοχές ισχυρίζονται ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων στα δημοψηφίσματα ψήφισε υπέρ της ένωσης με τη Ρωσία, με τους αξιωματούχος να ισχυρίζονται ότι τα αποτελέσματα κυμαίνονταν από 87% έως 99,2% υπέρ της ένταξης στη Ρωσία. Ο επικεφαλής της Άνω Βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, της κρατικής Δούμε, τόνισε ότι η κύρωση των αποτελεσμάτων θα μεταφερθεί από τις 30 Σεπτεμβρίου στις 4 Οκτωβρίου, κατά πάσα πιθανότητα.

Οι Ρώσοι συγκέντρωναν ψήφους, κυριολεκτικά, από σπίτι σε σπίτι. Το Κίεβο και η Δύση υποστήριξαν, από την πλευρά τους, ότι αυτό ήταν προδήλως παράνομο και ότι πρόκειται για μια μέθοδο εκφοβισμού των ψηφοφόρων, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα νομικό πρόσχημα για τη Ρωσία να προσαρτήσει τις τέσσερις ουκρανικές περιοχές. «Αυτή η φάρσα στα κατεχόμενα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως απομίμηση δημοψηφίσματος», είχε δηλώσει χαρακτηρισιτκά ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Β. Ζελένσκι.

Τα δημοψηφίσματα καταδικάστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Ζ. Μπορέλ αντέδρασε με ανάρτησή του, σημειώνοντας ότι «η Ε.Ε. καταδικάζει το παράνομο αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων. Πρόκειται για άλλη μια παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, εν μέσω συστηματικών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Παράλληλα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι σχεδιάζουν να υποβάλουν ψήφισμα στα Ηνωμένα Έθνη για να καταδικάσουν τα λεγόμενα «δημοψηφίσματα». Ενώ η Ρωσία έχει την εξουσία να ασκεί βέτο στο ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Λίντα Τόμας – Γκρίνφιλντ, πρέσβειρα των Ηνωμένων Πολιτειών στα Ηνωμένα Έθνη, τόνισε ότι, αν συμβεί αυτό, τότε οι ΗΠΑ θα φέρουν το θέμα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Ο Ρώσος πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Βασίλι Νεμπένζια, δήλωσε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου, ότι τα λεγόμενα «δημοψηφίσματα» διεξήχθησαν με διαφάνεια και βασισμένα σε εκλογικά πρότυπα.

Ωστόσο, τα εν λόγω δημοψηφίσματα είναι εξαιρετικά πιθανόν να κυρωθούν από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Για να επιτευχθεί η κύρωσή τους, αυτή πρέπει να τύχει της έγκρισης της απόλυτης πλειοψηφίας της κρατικής Δούμας, της κάτω Βουλής της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Ρωσίας.

Ακόμη, όμως, κι αν ακολουθηθεί πλήρως αυτή η διαδικασία κατά το Σύνταγμα της Ρωσίας, τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων είναι νομικώς έωλα, γιατί είναι εξαιρετικά αμφίβολη η ελεύθερη βούληση των πολιτών σε αυτά και γιατί σύσσωμος ο δυτικός (εξωτερικός) κόσμος τηρεί άκρως αρνητική στάση ως προς τη διεθνή αναγνώριση των δημοψηφισμάτων αυτών.