La Tribune: Ποια μέτρα παίρνει για την ενέργεια η Ευρώπη;

Το ερώτημα βρίσκεται στα χείλη των πολιτών των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση; Είναι πανθομολογούμενο ότι ο χειμώνας που έρχεται θα είναι ενεργειακά και οικονομικά επώδυνος. Το άρθρο υπογράφεται από ένα κατεξοχήν φιλοευρωπαϊκό έντυπο κι αυτό έχει τη σημασία του.

Οι υπουργοί Ενέργειας συναντώνται ξανά στις 30 Σεπτεμβρίου για να συζητήσουν τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή για να βγει η Ευρώπη από την ενεργειακή κρίση. Ωστόσο, μπορούμε ήδη να έχουμε μια ιδέα για την αποτελεσματικότητά τους. Υπάρχουν δύο οικογένειες μέτρων: ένα ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου και ένα ανώτατο όριο στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.

Πλαφόν στο φυσικό αέριο

Πρώτα απ ‘όλα, υπάρχει το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου το οποίο, όπως το δούμε, μοιάζει με ευχές: εάν είναι πολύ χαμηλό, οι παραγωγοί φυσικού αερίου δεν έχουν παρά να σκύψουν για να βρουν υψηλότερους πλειοδότες. Αν όμως αυτό το καπάκι συνοδεύεται από μηχανισμό που το κάνει λειτουργικό, μπορεί να λειτουργήσει. Οι χώρες εξαγωγής θα βρουν ενδιαφέρον να εξασφαλίσουν τις πωλήσεις τους μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων με εγγυημένο όγκο και τιμή (ή μάλλον εύρος τιμών). Το καπάκι μπορεί να λειτουργήσει με, ως μεταβλητές προσαρμογής, ένα εύρος τιμών, έναν όγκο και μια διάρκεια. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο να τερματιστεί ο ρόλος του αντιπροσώπου πωλήσεων που έχουν αναλάβει ορισμένοι αρχηγοί κρατών, οι οποίοι πρόκειται να διαπραγματευτούν μεταξύ τους με χώρες παραγωγής για συμβάσεις προμήθειας για την εθνική τους αγορά:

Αυτό το ανώτατο όριο, ακούμε, μπορεί να προκαλέσει διακοπή του εφοδιασμού. Αυτό ισχύει όχι για εμπορικούς λόγους, αλλά σε περίπτωση φυσικής έλλειψης αερίου. Σήμερα, η παραγωγή φυσικού αερίου μπορεί να καλύψει τη ζήτηση, αλλά το αέριο είναι μια πρώτη ύλη που μπορεί να στεγνώσει και όλα τα ανώτατα όρια στον κόσμο δεν θα δημιουργήσουν νέα κοιτάσματα ή νέες υποδομές εξόρυξης.

Καθώς οι κύριοι αγωγοί φυσικού αερίου προέρχονται από τη Ρωσία, η προμήθεια μας θα μεταφερθεί με δεξαμενόπλοιο LNG. Η Ευρώπη θα μπει σε ανταγωνισμό με τις ασιατικές χώρες που διαθέτουν μόνο αυτό το μέσο προμήθειας φυσικού αερίου. Αυτό δεν είναι ιδανικό στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ήπιας δύναμης με τις ασιατικές χώρες που έχουν ήδη αρνηθεί να καταδικάσουν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έναν πόλεμο της Δύσης. Το υγρό αέριο είναι πολύ ευμετάβλητο: ανάλογα με τις τιμές, ένας μεταφορέας LNG μπορεί να αλλάξει πορεία για να πάει στον πλειοδότη ακόμα κι αν η επιμήκυνση του ταξιδιού αυξάνει τις απώλειες μεθανίου (λόγω καθημερινών διαρροών στο πλοίο, μικρές σε καθημερινή βάση αλλά ογκώδεις με χρόνο ταξιδιού οι ωκεανοί). Η Αυστραλία, για παράδειγμα, βρίσκεται σε μια παράδοξη κατάσταση.

Το ταβάνι στην ηλεκτρική ενέργεια

Το ανώτατο όριο στη χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που δεν παράγεται από φυσικό αέριο στα 180 ευρώ ανά MWh είναι το άλλο βασικό μέτρο. Εφαρμόζεται εκ των υστέρων: οι παραγωγοί θα πρέπει να επιστρέψουν στα κράτη το πλεόνασμα που θα έχουν συγκεντρώσει μεταξύ της τιμής που θα έχουν αποκτήσει μέσω της αγοράς χονδρικής και αυτού του ανώτατου ορίου. Είναι ένα θεραπευτικό μέτρο, όχι προληπτικό, και θα είναι πολύπλοκο στην εφαρμογή του: τα κράτη θα πρέπει επίσης να οργανώσουν ένα σύστημα αναδιανομής στα νοικοκυριά και ίσως στις ΜΜΕ για να τα βοηθήσουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Αυτό το μάννα μπορεί επίσης να συνεχίσει να υποστηρίζει τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ανώτατο όριο δεν θα ισχύει για τις αγορές ως έχουν, διαφορετικά δεν θα υπήρχε αγορά: η τιμή ανά MWh θα διαμορφωνόταν στα 180 ευρώ και δεν θα κινούνταν.

Αυτό το ανώτατο όριο ισχύει για την πυρηνική ενέργεια, η οποία εξασφαλίζει ένα άνετο περιθώριο για μια πηγή ενέργειας που έχει ήδη υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό, επικρίνεται, αλλά η ίδια παρατήρηση ισχύει στη συνέχεια για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που επωφελούνται για χρόνια επιδοτήσεις και εγγυημένες τιμές πώλησης. Στη Γαλλία, αυτή η τιμή πώλησης

συνοδεύεται από έναν μηχανισμό αμοιβαιότητας που έχει αρχίσει να λειτουργεί: εάν η τιμή χονδρικής είναι υψηλότερη από την εγγυημένη τιμή πώλησης, οι παραγωγοί επιστρέφουν τη διαφορά. Στο Βέλγιο, για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα του στη Βόρεια Θάλασσα, αυτό δεν συμβαίνει. Αυτή είναι μια επιλογή που προφανώς επηρεάζει την εγγυημένη τιμή πώλησης.

Η διαφοροποίηση αυτού του ανώτατου ορίου των 180 ευρώ ανά MWh ανά πηγή ενέργειας δεν είναι πρακτική: κάθε χώρα ελέγχει το ενεργειακό της μείγμα. Θα βλέπαμε στη συνέχεια τη Γαλλία να επιβάλλει ένα διαφορετικό ανώτατο όριο για την πυρηνική της ενέργεια, την οποία θέλει να προωθήσει ξανά, σε σύγκριση με άλλες χώρες που θα πιέζουν για άλλες μορφές ενέργειας. Αυτό θα δημιουργούσε μια μορφή στείρου ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών. Τώρα δεν είναι πραγματικά η ώρα.

Το ιβηρικό σύστημα, ο μεγάλος απών από τα μέτρα

Είναι εκπληκτικό να μην βλέπεις κανένα μέρος για το αποδεδειγμένο ιβηρικό σύστημα. Η Ισπανία και η Πορτογαλία επιδοτούν το αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (και μόνο αυτό το αέριο). Από εκεί και πέρα, το κόστος λειτουργίας του τελευταίου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που τέθηκε στο δίκτυο (συχνά με φυσικό αέριο) για την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης μειώνεται. Στην πραγματικότητα, το κόστος της πιο ακριβής μονάδας στο δίκτυο είναι που καθορίζει τις τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ισπανία και η Πορτογαλία έπεισαν την Επιτροπή εξηγώντας ότι μέρος των επιδοτήσεων θα ανακτηθεί από τους εμπόρους που επωφελούνται από αυτές. Ένα άλλο πλεονέκτημα: είναι προληπτικό και όχι θεραπευτικό μέτρο όπως το πλαφόν των 180 ευρώ ανά MWh. Θα επιτραπεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία να επεκτείνουν αυτό το σύστημα ή θα πρέπει να συμμορφωθούν;

Ακούμε επίσης ότι η Ευρώπη θέλει να φορολογήσει τα πλεονάζοντα κέρδη των παραγωγών ορυκτών καυσίμων ανάλογα με τον όγκο διύλισης στην Ευρώπη. Πρώτον, δεν έχουν απομείνει πολλά και θα χρειαστεί να οργανωθεί η διανομή αυτού του (περιορισμένου) μάννα σε όλα τα κράτη μέλη. Περισσότερη θεραπεία.

Ως εκ τούτου, η Ευρώπη προτείνει διορθωτικά μέτρα σε αυτό το επίπεδο. Τα αποτελέσματά τους θα είναι πραγματικά αλλά ελάχιστα ορατά εκτός από την περίπτωση που οι πολίτες δουν τους λογαριασμούς τους να απαλλάσσονται. Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να επικοινωνήσει για να αποφύγει έναν άνεμο εξέγερσης και περιμένοντας να μεταρρυθμίσει τη λειτουργία των αγορών