Le Monde: Η Κίνα υποστηρίζει πραγματικά τη Ρωσία στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας;

Έως τώρα τουλάχιστον, η κινεζική θέση ήταν τουλάχιστον αμφίθυμη όσον αφορά τη σύγκρουση στην Ουκρανία: η διπλωματική υποστήριξη προς τη Μόσχα ήταν φειδωλή και ιδιαίτερα μετρημένη, αλλά η Κίνα το εκμεταλλεύεται αυτό για να αποκτήσει το πάνω χέρι στις σινο-ρωσικές σχέσεις.

Η Κίνα έχει πει λίγα πράγματα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, διατηρώντας μια «ισορροπημένη θέση», όπως υπογράμμισε ο Β. Πούτιν στις 15 Σεπτεμβρίου στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης.

Μια διφορούμενη θέση για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Μέχρι στιγμής, η κινεζική υποστήριξη προς τη Ρωσία ήταν διακριτική: ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ομολογουμένως επιβεβαίωσε ότι υποστήριξε τη Ρωσία σε «θέματα κυριαρχίας, ασφάλειας, καθώς και σε άλλα ζητήματα θεμελιώδους ενδιαφέροντος και ανησυχιών» τον περασμένο Ιούνιο. Ωστόσο, καμία, επίσημη τουλάχιστον, στρατιωτική υποστήριξη δεν έχει αναληφθεί. Η Κίνα αρκείται στο να καταγγέλλει τις δυτικές κυρώσεις ως «δίκοπο μαχαίρι».

Η Κίνα είναι πολύ προσεκτική, δεν θέλει να ρισκάρει, γιατί οι κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν θα ήταν πιο σοβαρές για το Πεκίνο παρά για τη Ρωσία. Το Πεκίνο δεν επιθυμεί πραγματικά να πάρει ανοιχτά το μέρος της Μόσχας, διότι η κινεζική οικονομία είναι πολύ πιο παγκοσμιοποιημένη. Η Κίνα δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένη με τη Ρωσία ως τον μοναδικό εμπορικό εταίρο.

Ωστόσο, η Κίνα επωφελείται ανοιχτά από τη σύγκρουση. Αυτό που συμβαίνει είναι ευλογία για την Κίνα, επωφελείται από τις ρωσικές πρώτες ύλες και μια θέση ισχύος στη σχέση μεταξύ των δύο χωρών. Οι ρωσικές εξαγωγές επιτρέπουν στην Κίνα να διαφοροποιήσει τα ενεργειακά της αποθέματα και να επωφεληθεί από την υψηλή ρωσική τεχνογνωσία στον τομέα αυτό.

Επίσης, η Κίνα δεν σκοπεύει να εργαστεί και να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής στη σύγκρουση. Η μόνη φορά που η Κίνα προσπάθησε να ενεργήσει ως διαμεσολαβητής είναι μεταξύ της Βόρειας Κορέας και των Ηνωμένων Πολιτειών και κατέληξε σε ταπείνωση για τον προκάτοχο του σημερινού Κινέζου Προέδρου

Στην Κίνα, γίνεται αντιληπτό ότι η Ουκρανία θα παραμείνει ανεξάρτητη και ο Σι Τζινπίνγκ μάλλον βλέπει μια «αποτυχία» του Πούτιν. Όμως ο Πρόεδρος της Κίνας έχει συμφέρον να υποστηρίξει τον Πούτιν ώστε να μην απαξιωθεί στα μάτια της γνώμης του.

Μια συνεργασία προορισμένη να διαρκέσει

Η Ρωσία χρειάζεται την Κίνα περισσότερο από ό,τι η Κίνα τη Ρωσία». Ωστόσο, η εταιρική σχέση προορίζεται να επιβιώσει: «Αυτές είναι δύο χώρες που υπερασπίζονται αξίες που είναι πολύ κοντινές, δηλαδή σε αντίθεση με αυτές που θέλουν να εξάγουν οι Ηνωμένες Πολιτείες: δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα. Η Κίνα και η Ρωσία υπερασπίζονται τον καπιταλισμό, χωρίς, όμως, πολιτικό φιλελευθερισμό.

Μπορεί ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) να είναι ένα όργανο που θα επισημάνει αυτές τις κοινές θέσεις; Η σύνοδος που γίνεται μπορεί να παίξε ένα τέτοιο ρόλο;

Η Κίνα δεν έχει συμμάχους. Στην καλύτερη περίπτωση, η Κίνα έχει ορισμένες κοινές θέσεις με κάποιες άλλες χώρες. Αυτή είναι η πρώτη φορά που συμμετέχει σε μια πολυμερή ομάδα, η οποία είναι ένα φόρουμ διαλόγου, όχι ένας ολοκληρωμένος οργανισμός. Αλλά το γεγονός ότι ο μισός πληθυσμός του πλανήτη συγκροτεί μια ορισμένη αντίθεση με τη Δύση δεν μπορεί παρά να υπογραμμιστεί.

Η Κίνα, όμως, δεν έκανε κάποια θεαματική κίνηση. Δεν υποστήριξε ανοιχτά τη Ρωσία απέναντι στη Δύση. Προτίμησε να διατηρηθεί η εταιρική σχέση με τη Μόσχα, η οποία, μέσω του ίδιου του Προέδρου Πούτιν, εξέφρασε την επιθυμία να τερματιστεί η σύγκρουση «το συντομότερο δυνατό».