Μπόρις Τζόνσον: Οι πέντε δηλώσεις του που γράφτηκαν με χρυσά γράμματα

Η πρωθυπουργική θητεία του Μπόρις Τζόνσον φτάνει στο τέλος της την επόμενη εβδομάδα, με πολλούς να κάνουν σκέψεις για το ποια θα μπορούσε να είναι η «επόμενη σελίδα» στη βρετανική πολιτική.

Σε μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά με τους προκατόχους του, ο Τζόνσον όφειλε την εκλογή του στην ικανότητά του να πείθει τους πολίτες όταν άλλοι Συντηρητικοί δεν μπορούσαν, μέσω της ευγλωττίας του, του απρόβλεπτου χαρακτήρα του και των δυναμικών εκστρατειών του.

Αυτό του το ταλέντο συνεχίστηκε και όταν βρισκόταν στη Ντάουνινγκ Στριτ, αν και οι συχνές αστοχίες του μπορεί να αφήσουν εντονότερο αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη.

Ακολουθούν πέντε δηλώσεις του Τζόνσον που χαρακτηρίζουν τη πρωθυπουργική του θητεία:

1. «Οι αμφισβητίες, οι μοιρολάτρες και οι πεσιμιστές θα πέσουν και πάλι έξω. Οι άνθρωποι που στοιχηματίζουν εναντίον της Βρετανίας θα βγουν χαμένοι»

Αυτή η δήλωση από την πρώτη του ομιλία ως πρωθυπουργός, αντικατοπτρίζει τη βασική στρατηγική του Τζόνσον κατά τα πρώτα χρόνια της θητείας του, η οποία είχε να κάνει με την επίθεση στον χαρακτήρα των αντιπάλων του. Αντί να αποδομήσει άμεσα τα επιχειρήματά τους για το Brexit, παρότρυνε τους πολίτες να αντιμετωπίζουν τις προειδοποιήσεις ως ένδειξη αρνητισμού των αμφισβητιών, και όχι ως αμερόληπτες εκτιμήσεις.

Ο Τζόνσον παρουσίαζε την πολιτική ως μια επιλογή μεταξύ του ποιος υποστηρίζει τη Βρετανία και ποιος είναι εναντίον της. Αυτή ήταν και η εκδοχή του για το παραδοσιακό δεξιό λαϊκιστικό αφήγημα, το οποίο διαχωρίζει τους «εθνικόφρονες» υποστηρικτές του από τους «δόλιους» αντιπάλους του. Χαρακτηριστική ήταν η απόφασή του να διατηρήσει αυτό τον έντονο διχασμό, χρησιμοποιώντας ωστόσο πιο ήπιο λεξιλόγιο.

2. «Οι εβδομάδες που ακολουθούν θα είναι οι δυσκολότερες μέχρι στιγμής αλλά θέλω πραγματικά να πιστεύω ότι μπαίνουμε στην τελική φάση των δυσκολιών. Διότι με κάθε εμβόλιο που μας χορηγείται, αλλάζουμε τα δεδομένα σε βάρος της Covid και σε όφελος του βρετανικού λαού. Χάρη στο θαύμα της επιστήμης, όχι μόνο είναι πλέον ορατό το τέλος, αλλά ξέρουμε ακριβώς και πώς να φτάσουμε εκεί. Προς το παρόν, όμως, φοβάμαι πως θα πρέπει για άλλη μια φορά να μείνετε σπίτι, να προστατεύσετε το NHS και να σώσετε ζωές»

Λίγους μόλις μήνες μετά τη νίκη του στις εκλογές, η πανδημία της Covid-19 ήταν το στοιχείο που κυριαρχούσε στην άσκηση πολιτικής από τον Τζόνσον. Η παραπάνω δήλωση, από τα τέλη Ιανουαρίου του 2021, όταν και ανακοίνωσε το τρίτο πανεθνικό lockdown, δείχνει την τυπική προσέγγιση του Τζόνσον στο θέμα της πανδημίας.

Ισορροπεί προσεκτικά μεταξύ προειδοποιήσεων για τη σοβαρότητα της κατάστασης και αισιόδοξων προβλέψεων για το μέλλον. Επιπλέον, μαρτυρά ποια ήταν η βασικότερη πρόκληση για τον Τζόνσον: Το γεγονός ότι άλλοι τον κατηγορούσαν για καθυστερημένη απάντηση στην πανδημία και άλλοι υποστήριζαν ότι βιάστηκε να επιβάλει περιορισμούς.

Επιπλέον, ο Τζόνσον όφειλε να εξηγήσει στις ομιλίες του γιατί τα στατιστικά στοιχεία δικαιολογούσαν έναν συγκεκριμένο τρόπο δράσης αντί κάποιου άλλου. Και ενώ αυτό ήταν πέρα από τις δυνάμεις του, τα στοιχεία για τον εμβολιασμό (μόλις κατέστησαν διαθέσιμα) έγιναν ένα πιο απλό μέσο μέτρησης της προόδου και τον βοήθησαν να ανακτήσει την εικόνα της αυτοπεποίθησης που είχε.

3. «Η κοινωνία και η οικονομία μας είναι από τις λιγότερο ισορροπημένες μεταξύ των πλουσίων χωρών… Τι ακριβώς κάνουν στο Ribble Valley και ζουν επτά χρόνια περισσότερο από τους ανθρώπους στο Blackpool που είναι μόλις 33 μίλια μακριά;»

Ο Τζόνσον δυσκολευόταν να εξηγήσει τι ακριβώς σήμαινε η «καθοριστική αποστολή της αναβάθμισης» για την οποία έκανε λόγο. Η παραπάνω δήλωσή του από ένα συνέδριο του κόμματός του το 2021, ήταν μια απόπειρα του ίδιου να δώσει αυτή την εξήγηση, διατηρώντας παράλληλα το προσωπικό του στυλ.

Καθιερώνοντας τον εαυτό του ως τον άνθρωπο που μιλούσε για δυσάρεστες αλήθειες, υποστήριξε ότι οι ανισότητες εντός των περιφερειών έδειχναν πως το πρόβλημα δεν είναι απλώς ένας διαχωρισμός Βορρά-Νότου. Εδώ, τα στατιστικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για να απεικονίσουν αυτές τις ανισότητες κατακλύζονταν από σχεδόν κωμικές αναφορές σε θεραπείες για την επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής.

Στο συνέδριο, οι δηλώσεις του αυτές λειτούργησαν. Αλλά σε μεγαλύτερες ομιλίες, δημιουργούσαν σύγχυση σχετικά με το τι προσπαθούσε να πει, ενώ η βιασύνη του να προβεί σε τέτοιες εκφράσεις, τον έκαναν να μοιάζει απροετοίμαστος.

4. «Κανείς δεν μου είπε ότι αυτό που κάνουμε ήταν – όπως λέτε – ενάντια στους κανόνες, ότι η εν λόγω εκδήλωση ήταν κάτι ιδιαίτερο, ότι θα κάναμε κάτι που δεν ήταν επαγγελματικής φύσεως, και όπως είπα στη Βουλή των Κοινοτήτων, όταν βγήκα στον κήπο νόμιζα πως ήμουν σε μια επαγγελματική εκδήλωση»

Οι συνεντεύξεις ήταν πάντοτε το αδύναμο σημείο του Τζόνσον. Η παραπάνω δήλωσή του ήρθε μετά από κατηγορίες ότι είχε παραστεί σε πάρτι στη Ντάουνινγκ Στριτ παρά τους περιορισμούς κατά της Covid.

Σε ερώτηση σχετικά με το αν είπε ψέματα στη Βουλή για το εάν γνώριζε σχετικά με την εκδήλωση, έδωσε μια απάντηση με την οποία απέτυχε να εντοπίσει και να χρησιμοποιήσει προς όφελός του το κοινό αίσθημα.

Ό,τι και αν πίστευε, ο τρόπος που υπερασπίστηκε τον εαυτό του δεν ευθυγραμμιζόταν με την κοινή πεποίθηση ότι κάποιος που θέτει τους κανόνες θα πρέπει και να τους γνωρίζει – καθώς και ότι οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν σε τι είδους εκδηλώσεις παρευρίσκονται.

5. «Όπως είδαμε στο Ουέστμινστερ, το “κοπάδι” είναι ισχυρό και όταν το κοπάδι κινείται, δεν έχει γυρισμό. Και στην πολιτική, φίλοι μου, κανένας δεν είναι απολύτως απαραίτητος»

Η ομιλία παραίτησης του Τζόνσον τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πολιτικών και των πολιτών, και του επέτρεψε να παρουσιάσει τα γεγονότα με τρόπο που τον συνέφερε. Μιλώντας για την αποχώρησή του ως το αποτέλεσμα μιας παράλογης απόφασης εκ μέρους βουλευτών του, έκανε την προσωπική του ευθύνη να φαντάζει μικρότερη.

Η μοιρολατρία σε αυτό το τελευταίο απόφθεγμα αποτελεί αντίποδα στην ομιλία του περί καταστροφολογίας και πεσιμισμού. Ο Τζόνσον ξεκίνησε τη θητεία του προβάλλοντας την απόλυτη βεβαιότητά του ότι ήταν ικανός να κυβερνήσει όταν οι άλλοι δεν μπορούσαν.

Και στις τελευταίες δηλώσεις του, προσπάθησε να κάνει την έξοδό του να φανεί πιο αξιοπρεπής, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως έναν ηγέτη, ο οποίος αποδέχεται τη βεβαιότητα μιας μοίρας που βρίσκεται στα χέρια άλλων.