Φυσικό αέριο: Οι αγωγοί που κρατούν σε… ομηρία την Ευρώπη – Πώς αυτό επηρεάζει την οικονομία της Ρωσίας

Τη δεδομένη στιγμή που μιλάμε η Ρωσία “κρατά” -κατά κάποιον τρόπο- την Ευρώπη στο χέρι, μιας και παίζει σκληρό πόκερ με το φυσικό αέριο και τα “παιχνίδια” που κάνει αναγκάζει τη Γηραιά ήπειρο να παίξει τα… ρέστα της.

Εδώ πρέπει να πούμε πως η Ευρωπαϊκή Ενωση εισάγει το 40% από τη Ρωσία, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο πως η ενεργειακή εξάρτηση των κρατών-μελών, άλλων λιγότερο και άλλων περισσότερο, από τους αγωγούς που τροφοδοτούν τις ευρωπαϊκές χώρες, γεμίζουν τα ταμεία της Μόσχας με δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.

Είναι ενδεικτικό ότι το πλεόνασμα του ρωσικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο δεύτερο τρίμηνο του 2022 αυξήθηκε στο επίπεδο-ρεκόρ των 70,1 δισ. δολαρίων καθώς η εκτίναξη των εσόδων από τις εξαγωγές ενέργειας και εμπορευμάτων αντιστάθμισε τον αντίκτυπο των κυρώσεων της Δύσης κατά της Μόσχας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, το πλεόνασμα της Ρωσίας ήταν το μεγαλύτερο τουλάχιστον από το 1994, με βάση στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας.

Οι αγωγοί που τροφοδοτούν την Ευρώπη με ρωσικό αέριο και επί της ουσίας κρατούν όμηρο την Ευρώπη είναι οι εξής:

Nord Stream 1

Πολλά έχουν ακουστεί τις τελευταίες ημέρες για τον επίμαχο αγωγό που μεταφέρει αέριο από τη Ρωσία μέχρι και τη Γερμανία, αποτελώντας μία από τις πιο παλιές και σημαντικές ενεργειακές διαδρομές. Το 2021 ο αγωγός αυτός παρέδωσε περισσότερο από το 1/3 των συνολικών εξαγωγών φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ευρώπη, με μέγιστη δυναμικότητα περίπου 55 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο.

Yamal-Europe

Ο αγωγός, ο οποίος περνά από τη Λευκορωσία και την Πολωνία προς τη Γερμανία και έχει δυναμικότητα μεταφοράς 33 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, τέθηκε εκτός λειτουργίας από τον Μάιο, όταν η ρωσική κυβέρνηση απαγόρευσε στη Gazprom οποιαδήποτε συνεργασία με την EuRoPol Gaz, την ιδιοκτήτρια του πολωνικού τμήματος. Ο Yamal λειτουργεί σήμερα αντίστροφα, μεταφέροντας αέριο από τη Γερμανία στην Πολωνία.

TurkStream

Διασχίζοντας τη Μαύρη Θάλασσα, ο αγωγός παραδίδει ρωσικό αέριο στην Τουρκία και τροφοδοτεί αρκετές χώρες της νοτιοδυτικής Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η ΕΕ προμηθεύεται περίπου 31,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.

Bratstvo

Ο αγωγός Bratstvo (Brotherhood), προέρχεται από το κοίτασμα φυσικού αερίου Urengoy, διέρχεται από την Ουκρανία στη Σλοβακία και χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις, τροφοδοτώντας χώρες της Ευρώπης. Ο αγωγός αυτός πριν τον πόλεμο ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς άξονες μεταφοράς φυσικού αερίου προς τα δυτικά, με χωρητικότητα περίπου 30 δις. Κυβικά μέτρα ετησίως. Στο παρελθόν, οι διαφωνίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας σχετικά με τις προμήθειες, τις τιμές και τα χρέη είχαν ως αποτέλεσμα διακοπές της τροφοδοσίας.

Soyuz

Ο αγωγός Soyuz (Unity)—που προέρχεται από το κοίτασμα φυσικού αερίου του Orenburg—προμηθεύει επιπλέον φυσικό αέριο σε χώρες όπως η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Η Μόσχα εξήγαγε περίπου 110 εκατ. κυβικά μέτρα καθημερινά μέσω δύο βασικών σημείων (Sokhranovka και Sudzha). Ωστόσο, τον Μάιο, το σημείο Sokhranovka, τέθηκε εκτός λειτουργίας. Το Κίεβο έχει επανειλημμένα ζητήσει να επαναδρομολογηθούν ή τουλάχιστον να επανέλθουν οι ποσότητες μέσω του εναπομείναντος σημείου, αλλά η Ρωσία το έχει απορρίψει. Από την πλευρά της η Gazprom αναφέρει πως για τη διακοπή ευθύνεται το Κίεβο.

Nord Stream 2

Το νεότερο «αδελφάκι» του Nord Stream 1 αποτελούσε «Μήλον της Έριδος» πολύ πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με τους επικριτές να επισημαίνουν πως αποτελούσε ακόμη ένα «όπλο» στα χέρια του Πούτιν. Ωστόσο, στις αρχές του έτους βρίσκονταν ένα βήμα πριν τα εγκαίνια. Μετά τον πόλεμο το Βερολίνο «πάγωσε» κάθε συζήτηση, ενώ η Μόσχα ακόμη επιμένει ότι ο αγωγός εξακολουθεί να είναι διαθέσιμος.