Γαλλικές εκλογές: Τι σημαίνει συγκατοίκηση Μακρόν – Μελανσόν

Μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των βουλευτικών εκλογών στην Γαλλία, ο όρος «συγκατοίκηση» κυριαρχεί σε δημοσιογραφικά γραφεία, πολιτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους, σε συζητήσεις πολιτικών επιστημόνων και συνταγματολόγων.

Ο ισχύον θεμελιώδης νόμος του κράτους της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας προβλέπει το ενδεχόμενο της συγκατοίκησης ανάμεσα σε έναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σε έναν Πρωθυπουργό, που είναι δυνατόν να έχουν διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες και κομματικές εστίες.

Στην περίπτωση της συγκατοίκησης, που τη συναντούμε ως συνταγματική πιθανότητα και σε άλλες χώρες, ο Αρχηγός του Κράτους και ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης πρέπει να «συνυπάρχουν» για να ηγηθούν πολιτικά του έθνους. Πρόκειται για ένα δυσμενές πολιτικό πλαίσιο για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που χάνει μέρος της πολιτικής εξουσίας του. Ο Πρωθυπουργός και η πλειοψηφία του στη Βουλή διαθέτουν μεγαλύτερη επιρροή στην ψήφιση των νόμων, καθώς και στη διαχείριση των εσωτερικών υποθέσεων της Χώρας. Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Συντάγματος, η κυβέρνηση «καθορίζει και ηγείται της πολιτικής του Έθνους».

Ωστόσο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει πολιτικά κυρίαρχος, διότι είναι ο κατεξοχήν αρμόδιος σε θέματα άμυνας και διεθνών υποθέσεων. Αν και δεν μπορεί να εξαναγκάσει τον Πρωθυπουργό σε παραίτηση, μπορεί να προβεί στη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και να αναπέμψει νόμους που θεωρεί αντισυνταγματικούς.

Είναι γεγονός ότι η συγκατοίκηση επιτρέπει την πληρέστερη θεσμική έκφραση σε ανταγωνιστικά πολιτικά ρεύματα, αλλά επιβραδύνει, κατά κανόνα, τη διαδικασία λήψεως πολιτικής απόφασης.

Εντούτοις, η περίπτωση της συγκατοίκησης στην Γαλλία καταγράφεται σε τρεις μόνο περιπτώσεις. Την πρώτη φορά από το 1986 μέχρι το 1988), με Πρωθυπουργό τον δεξιό Ζακ Σιράκ και Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν, το 1993 έως το 1995 με τον δεξιό Εντουάρ Μπαλλαντύρ Πρωθυπουργό του σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν και την πιο πρόσφατη φορά από το 1997 έως το 2002, με Πρωθυπουργό τον σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν και Πρόεδρο τον γκωλικό δεξιό Ζακ Σιράκ.

Η πιο επεισοδιακή περίπτωση συγκατοίκησης ήταν, αναμφίβολα, αυτή ανάμεσα στον ρεπουμπλικανό δεξιό Σιράκ και τον επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Μιτεράν. Ο τότε Πρωθυπουργός διαφωνούσε συχνά και σε καίρια ζητήματα με τον Μιτεράν, σφυρηλατώντας παράλληλα το προφίλ του δυναμικά ανερχόμενου ηγέτη της γαλλικής κεντροδεξιάς και ερχόμενος σε ρήξεις με την προεδρική μειοψηφία.

Σήμερα, πάντως, τα αριθμητικά δεδομένα δεν έχουν λάβει την οριστική μορφή τους, δεδομένου ότι το προβάδισμα του Μελανσόν είναι κυριολεκτικά οριακό εν όψει του δεύτερου και κρίσιμου γύρου της επόμενης Κυριακής. Είναι εντούτοις αναγκαίο να έχουμε υπ’ όψη ότι o επικεφαλής της ριζοσπαστικής αριστεράς φέρεται αποφασισμένος να συγκρουστεί με τον μακρονισμό σε οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, λαδώνοντας την αντιπολιτευτική μηχανική, στην οποία έχει επί χρόνια έχει επιδοθεί και ασκηθεί.