Ριζοσπαστική Αριστερά: Σταθερά Ασταθής

Διαβάζοντας κανείς τις σφυγμομετρήσεις κοινής γνώμης και τις εκλογικές επιδόσεις των κομμάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, οδηγείται, ανάμεσα στα άλλα, σε ένα στέρεο δεδομένο: η ριζοσπαστική αριστερά παρουσιάζει μια σταθερή αστάθεια, εκλογική και ευρύτερα πολιτική.

Στην χώρα μας, η διεξαγωγή γενικών βουλευτικών εκλογών θα γίνει μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες. Η παρούσα κυβέρνηση χαρακτηρίζεται, κατά τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ25, από κακοδιαχείριση και χάος, είτε πρόκειται για την πανδημία, είτε για τις δασικές πυρκαγιές, είτε για τις χιονοπτώσεις. Για να αντιμετωπίσουν τη συντηρητική υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας και την προπαγάνδα των ΜΜΕ, ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ διακηρύσσουν ότι σχεδιάζουν μια ευρύτερη συμμαχία αριστερών δυνάμεων.

Το κόμμα, που κυβέρνησε τη χώρα από το 2015 ως το 2019, δεν κατάφερε να αποκομίσει κέρδη από την υγειονομική και ενεργειακή κρίση και στις δημοσκοπήσεις παραμένει σταθερά καθηλωμένο κάτω από το 30%. Κι ως προς το ΜέΡΑ25, καταγράφεται λίγο κάτω από το πολύτιμο 3%, που θα του εξασφαλίσει την είσοδο και την εκπροσώπησή του στο Κοινοβούλιο.

Στην Γερμανία, το κόμμα Ντι Λίνκε παρουσιάζει, επίσης, σημαντική πολιτική αστάθεια. Μόνο χάρη σε μια ιδιομορφία του εκλογικού νόμου κατάφερε να έχει τρεις βουλευτές και να παραμείνει στην Μπούντενσταγκ, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό του ήταν κάτω από το κατώφλι του 5%. Μερικοί από τους λόγους για αυτό το αποτέλεσμα είναι η έλλειψη στρατηγικής, οι εσωτερικές συγκρούσεις στο κόμμα και το γεγονός ότι αυτό συμπιέζεται μεταξύ των Πρασίνων και των Σοσιαλδημοκρατών. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα υποσχέθηκε προεκλογικά ένα κατώτατο ωρομίσθιο 12 ευρώ, ενώ η Ντι Λίνκε απαίτησε ένα ευρώ παραπάνω, κάτι που δεν μπόρεσε να επιβάλει.

Επιπλέον, υπήρξαν δύσκολοι στρατηγικοί ελιγμοί σε άλλα θέματα, όπως στην απόσυρση των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Ξεκίνησε μια εξαιρετικά επείγουσα και αναγκαία στρατηγική συζήτηση, η οποία όμως αποτελματώθηκε λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης του Covid-19. Συνεπώς, η πολιτική στρατηγική του κόμματος παρέμεινε ασαφής σε πολλούς ψηφοφόρους. Οι τρέχουσες συζητήσεις φαίνεται να είναι στραμμένες στο εσωτερικό του κόμματος, με αποτέλεσμα να μην φαίνεται η έντονη αντίθεσή του στην κυβέρνηση συνασπισμού με τα χρώματα του φωτεινού σηματοδότη. Οι ελπίδες για ένα νέο πολιτικό ξεκίνημα εναποτίθενται στο συνέδριο του κόμματος που θα γίνει τον Ιούνιο στην Ερφούρτη.

Στις βόρειες χώρες, τα αριστερά κόμματα υποστηρίζουν επίσης σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις ή – όπως στη Φινλανδία – συμμετέχουν στην κυβέρνηση και, παρ’ όλα αυτά, διατηρούν τις δυνάμεις τους. Αλλά και εδώ είναι αντιμέτωπα με το γνωστό δίλημμα: να συμμετάσχουν ή να στηρίξουν κυβερνήσεις στις οποίες ηγούνται οι σοσιαλδημοκράτες και να μοιραστούν μαζί τους την ευθύνη για τις αποτυχίες τους, ή να παραμείνουν στην αντιπολίτευση, κάτι που μειώνει την επιρροή τους στα δημόσια πράγματα. Ιδιαίτερα στα θέματα της στρατιωτικοποίησης και του ΝΑΤΟ αυτό το δίλημμα είναι μια μεγάλη πρόκληση για τα κόμματα της Αριστεράς.

Στη Δανία, η Κοκκινο-Πράσινη Συμμαχία/Λίστα Ενότητας πέτυχε σημαντικά κέρδη στις περιφερειακές εκλογές, κατορθώνοντας μάλιστα να γίνει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στην Κοπεγχάγη. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπόρεσαν να πείσουν τα άλλα κόμματα να στηρίξουν τη δική τους υποψηφιότητα για τη θέση του δημάρχου, γεγονός που επίσης δείχνει πόσο περιορισμένη είναι τελικά η επιρροή της βούλησης των ψηφοφόρων στην κατανομή της εξουσίας.

Σε κατακλείδα, η πολιτική αστάθεια, που καταγράφουν τα κόμματα της ριζοσπαστικής αριστεράς, συνδέεται με το έλλειμμα ιδεολογικής και προγραμματικής σαφήνειας, αφού δεν διευκρινίζουν αν είναι με την επανάσταση ή με τη μεταρρύθμιση (πάγιο δίλημμα στην ιστορία του αριστερού κινήματος), με συνέπεια να τηρούν επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι στη συμμετοχή και άσκηση κυβερνητικής εξουσίας, στο ΝΑΤΟ, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πολιτική τους επιβίωση συναρτάται, τέλος, από την οικοδόμηση πολιτικών συμμαχιών, που, επίσης, έχουν συχνά ασταθή χαρακτήρα.