Το τέλος της επιτήδειας ουδετερότητας για την Τουρκία

Όλες οι πρόσφατες εκρήξεις θυμού του Τούρκου Προέδρου θα ήταν εσφαλμένο να αποδοθεί στον εικαζόμενο οξύθυμο χαρακτήρα του. Οι πρόσφατες επιτυχίες της σημερινής Κυβέρνησης στο διεθνή στίβο, με κορυφαία την ομολογουμένως επιτυχημένη επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, δημιούργησαν αναστάτωση στην τουρκική ηγεσία, η οποία αντιλήφθηκε ότι ο σημερινός μεταβαλλόμενος κόσμος απαιτεί μια σαφή και εναργή θέση. Το έπραξε η παρούσα Κυβέρνηση στον ρωσσοουκρανικό πόλεμο και στη δημόσια υποστήριξη της Δύσης και του διεθνούς δικαίου. Δεν το έπραξε όμως και η Τουρκία που πρέπει να κάνει τις ξεκάθαρες επιλογές της.

Για δεκαετίες, η Τουρκία ακολουθούσε την πολιτική της ουδετερότητας ή, ακριβέστερα, της επιτήδειας ουδετερότητας. Η Άγκυρα επέλεγε να μην εμπλακεί σε πολεμικές συγκρούσεις που διεξάγονταν μακριά από τα σύνορά της. Υπερασπιζόταν την ουδετερότητά της, εμφανιζόταν να απαγορεύει την παραμικρή χρήση της εδαφικής επικράτειάς της, παρουσιαζόταν ότι απείχε από οποιαδήποτε εμπλοκή με τη μία η με την άλλη μεριά και πρόβαλλε την εικόνα μιας χώρας που τηρούσε στάση διεθνούς αμεροληψίας.

Αυτή η πολιτική έλαβε νέες μορφές με την άνοδο του Ερντογάν στην πολιτική εξουσία. Ο Τούρκος Πρόεδρος καλλιεργούσε προς τη Δύση την εικόνα της χώρας, που δεν αντιμετωπίζει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα και η οποία δεν εμπλέκεται σε πολέμους.

Το ψέμα έχει όμως κοντά ποδάρια. Η Τουρκία του Ερντογάν είναι σταθερά αντιμέτωπη με σημαντικά οικονομικά προβλήματα και με την εχθρότητα της κουρδικής μειονότητας, η οποία αποτελεί πηγή διαρκούς έντασης και μονίμων κινδύνων για την εσωτερική συνοχή της. Στον πόλεμο που μαίνεται στο ουκρανικό έδαφος, ο Ερντογάν προσέγγισε τη Ρωσική Ομοσπονδία και το αυταρχικό καθεστώς Πούτιν, την ίδια στιγμή που εμφανιζόταν σταθερά προσηλωμένη στις αρχές και τις αποφάσεις της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Ταυτόχρονα, εμφανιζόταν ότι σέβεται και συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ, αλλά εναντιώθηκε ανοιχτά στη διαδικασία ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.

Πράγματι, οι επιτυχίες του ταξιδιού του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αμερική προξένησαν πονοκέφαλο και προκάλεσαν πολιτικό εκνευρισμό στον εξ Ανατολών γείτονα. Όμως, η Ελλάδα και ο Έλληνας Πρωθυπουργός έχουν κάνει την επιλογή τους: τάσσονται ανοιχτά με τη μεριά της Δύσης, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της τήρησης του διεθνούς δικαίου.

Ο Ερντογάν διαπιστώνει ότι η πολιτική της επιτήδειας ουδετερότητας φθάνει στα έσχατα όριά της σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμου, που δονείται από νέες συγκρούσεις. Ο χρόνος δεν είναι πλέον με το μέρος του. Οφείλει να αποσαφηνίσει με ενάργεια τη θέση της Τουρκίας στο σημερινό κόσμο, ξεκόβοντας οριστικά με τη χρόνια παράδοση που θέλει τη γειτονική χώρα να πατά ταυτοχρόνως σε δύο βάρκες.