Βαγγέλης Παπαθανασίου: Ο συνθέτης που απέκτησε αστεροειδή με το όνομά του

Ο Βαγγέλης, ο Έλληνας συνθέτης και μουσικός του οποίου το ταλέντο του έλαμψε μέσα από  soundtrack ταινιών, συμπεριλαμβανομένων των Blade Runner και Chariots of Fire, πέθανε σε ηλικία 79 ετών. Τα αγαπημένα  του πρόσωπα ανέφεραν ότι πέθανε σε νοσοκομείο στη Γαλλία όπου νοσηλευόταν με covid.

Γεννημένος ως Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου το 1943, κέρδισε το Όσκαρ για το soundtrack του Chariots of Fire το 1981. Η αγάπη του για το πιάνο και το μεγάλο ταλέντο του, τον έκαναν παγκοσμίως γνωστό και έφτασε στο Νο 1 των αμερικανικών charts. Μάλιστα θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρήσει γαλαντόμο για την γενναιοδωρία του.

Κυρίως αυτοδίδακτος στη μουσική, ο Βαγγέλης μεγάλωσε στην Αθήνα αλλά γεννήθηκε στον αγαπημένο Βόλο, δημιούργησε το πρώτο του συγκρότημα το 1963, τους Forminx, παίζοντας την ποπ μουσική της εποχής: uptempo rock’n’roll, σαρωτικές μπαλάντες και διασκευές των Beatles, με τον Βαγγέλη να διδάσκει ηλεκτρονική μουσική.

Το 1966 το συγκρότημα «έσπασε» και ο Βαγγέλης έγινε συγγραφέας και παραγωγός  δουλεύοντας για άλλους μουσικούς και συνεισφέροντας μουσικές σε ελληνικές ταινίες. Δύο χρόνια αργότερα, έφυγε για το Παρίσι για να προωθήσει την καριέρα του, όπου σχημάτισε το prog rock κουαρτέτο Aphrodite’s Child με Έλληνες ομογενείς, συμπεριλαμβανομένου του Ντέμη Ρούσσου. Το single τους Rain and Tears έγινε επιτυχία σε όλη την Ευρώπη, φτάνοντας στην κορυφή των γαλλικών, βελγικών και ιταλικών charts και φτάνοντας στο Top 30 του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αφού χωρίστηκαν –ο Βαγγέλης θεωρούσε τον κόσμο της εμπορικής ποπ « βαρετό»– επέστρεψε στις ταινίες και την τηλεόραση. Απορρίπτοντας μια πρόσκληση να αντικαταστήσει τον Rick Wakeman στα πλήκτρα στο Yes, μετακόμισε στο Λονδίνο και υπέγραψε σόλο συμφωνία με την RCA Records: τα LP του Heaven and Hell (1975) και Albedo 0.39 (1976) έκαστο έφτασαν στο Top 40 του Ηνωμένου Βασιλείου και ο πρώτος χρησιμοποιήθηκε για το soundtrack της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς Cosmos του Carl Sagan.

Ο Βαγγέλης είχε συνεχίσει την κινηματογραφική του δουλειά καθ’ όλη τη δεκαετία του 1970, αλλά  στη δεκαετία του ’80 ‘αγγιξε τα εμπορικά ύψη. Το Chariots of Fire έγινε σημείο αναφορά για  τον Βαγγέλη και η συνθεσή του  έγινε συνώνυμη με αθλητικά μοντάζ αργής κίνησης.

«Η μουσική μου δεν προσπαθεί να προκαλέσει συναισθήματα όπως χαρά, αγάπη ή πόνο στο κοινό. Απλώς ταιριάζει με την εικόνα, γιατί δουλεύω τη στιγμή», είχε πει χαρακηριστικά

Τα σαξόφωνα και τα πλούσια ατμοσφαιρικά περάσματα ενισχύουν τις ρομαντικές και συγκινητικές στιγμές της ταινίας. «Αποδείχθηκε ότι είναι μια πολύ προφητική ταινία – ζούμε σε ένα είδος κόσμου του Blade Runner τώρα», είχε δηλώσει το 2005.

Η πιο πρόσφατη μουσική του ήταν για τον El Greco, μια ελληνική βιογραφική ταινία του 2007 για τον ζωγράφο της Αναγέννησης. Ο Έλληνας καλλιτέχνης, που μετακόμισε στην Ισπανία και απέκτησε το παρατσούκλι του εκεί, θαυμάστηκε πολύ από τον Βαγγέλη, ο οποίος συνέθεσε άλμπουμ το 1995 και το 1998 που εμπνεύστηκαν από αυτόν και πήραν το όνομά του.

Έγραψε επίσης παρτιτούρες μπαλέτου και μουσική για σκηνικές παραγωγές της Μήδειας, της Τρικυμίας και άλλων θεατρικών έργων. Οι σόλο κυκλοφορίες παρέμειναν σταθερές παράλληλα με τη δουλειά που είχε αναθέσει και περιστασιακά περιλάμβαναν συνεργασίες με τραγουδιστές όπως ο Paul Young.

Το ενδιαφέρον του για τις τέχνες ήταν ατελείωτο. Το 1997 έκανε την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, καθώς σχεδίασε και διηύθυνε εξ ολοκλήρου την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό της Αθήνας. Το όνομά του σε όσους γνωρίζουν το έργο του φέρνει στο μυαλό… το διάστημα. Όπως δήλωνε ο ίδιος η εξερεύνηση του διαστήματος ήταν κάτι που τον ενθουσίαζε από μικρό παιδί. Το 1980 επένδυσε μουσικά τη σειρά “Cosmos: A Personal Voyage” του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η σειρά πήρε βραβείο Έμμυ και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.

Το 1991 αναλαμβάνει την… “υποβρύχια” μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ

Έχει αστεροειδή με το όνομά του! Το 1995, ως φόρο τιμής στην μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.

Το 1999 συνθέτει τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σίδνεϊ όσο και από το Σίδνεϊ στην Αθήνα. Μία μυθική βραδιά το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο “Μυθωδία” στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του “Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής” σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

Η ΝΑΣΑ το 2003 του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Και το 2013, υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία. Το 2003 αποκάλυψε την ικανότητα του στη ζωγραφική παρουσιάζοντας 70 δικά του έργα ζωγραφικής στα πλαίσια της Βαλένσια Μπιενάλε στην Ισπανία. Μετά την επιτυχία της έκθεσης Vangelis Pintura, τα έργα του εκτίθενται σε σημαντικές γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Την ίδια χρονιά, ο Παπαθανασίου παρουσίασε επίσης ένα βιβλίο που περιέχει μερικά από τα ωραιότερα έργα του, με τίτλο “Vangelis”.