Βλέποντας την Ιστορία από την κλειδαρότρυπα

Η Σουηδία και η Νορβηγία ανακοίνωσαν την υποψηφιότητά τους για το ΝΑΤΟ, ως απόρροια της εισβολής του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία. Η ευρωπαϊκή άμυνα ενισχύεται θεαματικά μέσα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, στον «ευρωπαϊκό πυλώνα» του, προκαλώντας τον θυμό του Ερντογκάν και του Πούτιν, οι οποίοι βλέπουν πλέον την Ιστορία από την κλειδαρότρυπα.

Οι νεόκοποι Κλαούζεβιτς είχαν άλλη γνώμη και άλλη εκτίμηση για την εξέλιξη του πολέμου. Πίστεψαν ότι οι απόψεις τους δικαιώνονται από τα πράγματα. Ο ρεαλισμός, στην πιο «πούρα» εκδοχή του, βρίσκει την δικαίωσή του στις ερπύστριες του ρωσικού στρατού, που κάνουν περίπατο στο ουκρανικό έδαφος. Ένας πραγματισμός, που δημιουργεί δίκαιο. Το αντίστροφο, υποστήριζαν, είναι ιδεαλισμός, το διεθνές δίκαιο δεν είναι παράγωγο της δύναμης, οι κανόνες δεν είναι οι δημιουργοί, αλλά τα δημιουργήματα της δύναμης.

Πλέον, οι υμνητές του πραγματιστή Πούτιν και οι θαυμαστές του ονειροπόλου στρατοκράτη Ερντογκάν, που ζητεί ανταλλάγματα για την αιτηθείσα ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αδυνατούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο – μάταιο, κανείς δεν τα κατάφερε ποτέ.

Οι διεθνείς σχέσεις, ιδιαίτερα στον σύγχρονο μεταδιπολικό κόσμο, απαιτούν υπομονή, σχεδιασμό, σύνεση και αποφασιστικές κινήσεις την κατάλληλη στιγμή. Με άλλες λέξεις, απαιτούν πολιτική. Κι η λογική του τσαμπουκά, όπως κι η λογική του ανατολίτικου παζαριού, είναι ασύμβατες με τους χρόνους και τις προτεραιότητες της πολιτικής. Αυτό αποτυπώνεται και στην τρέχουσα περιθωριοποίηση μεγάλων χωρών, με πρώτη τη Ρωσία.

Γιατί είναι αναμφίβολα ο Πούτιν που «κατάφερε» να ωθήσει τις δύο σκανδιναβικές χώρες στην αγκαλιά των αντιπάλων του. Η Σουηδία ήταν ουδέτερη από το 1814 και δεν συμμετείχε στους δύο παγκόσμιους πολέμους, και, κάποτε, υπήρξε καταφύγιο για Αμερικανούς στρατεύσιμους που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στον πόλεμο του Βιετνάμ. Όσο για τη Φινλανδία, η οποία έχει πάνω από χίλια τριακόσια χιλιόμετρα κοινά σύνορα με τη Ρωσία, είχε δώσει, θυμίζουμε, το όνομά της στον υποτιμητικό όρο «Φινλανδοποίηση», στην διατήρηση δηλαδή, μετά από ακρωτηριασμό, της εδαφικής ανεξαρτησίας με τίμημα την πειθήνια στάση της στην Σοβιετική Ένωση.

Σήμερα, η Σουηδία και η Φινλανδία βρίσκονται με το ένα πόδι εντός του ΝΑΤΟ και η Ρωσία και η Τουρκία βλέπουν την ιστορία από την κλειδαρότρυπα, κινούμενες μεταξύ πανικόβλητων απειλών και ανατολίτικων παζαριών.