Ευρώπη και γεωπολιτική της τεχνολογίας

Οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τεχνολογίας είναι εύθραυστες και αντέχουν σε κραδασμούς. Μετά την πανδημία της Covid-19 και την επίθεση κατά της Huawei, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία υπογραμμίζει για άλλη μια φορά τη σημασία της γεωπολιτικής της τεχνολογίας για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες. Τι μπορεί να γίνει για να μειώσουμε τα τρωτά σημεία μας και να καλλιεργήσουμε τα δυνατά μας σημεία; Η αλληλεξάρτηση της τεχνολογίας είναι δίκοπο μαχαίρι. Η Ευρώπη μπορεί να στοχεύσει στη ρωσική προμήθεια τεχνολογίας ημιαγωγών σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της G7. Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί να ανταποδώσει μειώνοντας την πρόσβαση σε αέρια νέον και παλλάδιο, προκαλώντας σοβαρή ζημιά στην αλυσίδα αξίας. Η υπόθεση είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα που υπερβαίνει τη βιομηχανία ημιαγωγών. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια μακροπρόθεσμη πρόκληση ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας, για την οποία έχει δύο βασικά εργαλεία να ενεργήσει: βιομηχανικές πολιτικές και ελέγχους στις μεταφορές τεχνολογίας.

Σε αυτή τη νέα κατάσταση οπλισμού των τεχνολογικών αλυσίδων εφοδιασμού, η Ευρώπη κινείται στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας . Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βελτιστοποιεί την αμυντική της εργαλειοθήκη για να αποτρέψει ανεπιθύμητες μεταφορές ευρωπαϊκής τεχνολογίας στην Κίνα – αλλά το πεδίο εφαρμογής τέτοιων μέσων υπερβαίνει μόνο αυτή τη χώρα ανησυχίας. Η Ευρώπη προσαρμόστηκε τις περισσότερες φορές στις αποφάσεις των ΗΠΑ να περικόψουν την πρόσβαση της Κίνας σε συγκεκριμένες τεχνολογίες με βάση μια κοινή εκτίμηση διατλαντικού κινδύνου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, ειδικά σε τομείς όπως η αεροναυπηγική ή τα ηλεκτρονικά αιχμής, η εξωεδαφική εφαρμογή των μέτρων των ΗΠΑ γίνεται αντιληπτή στην Ευρώπη ως αθέμιτη εμπορική πρακτική των ΗΠΑ.

Συνολικά, η προσέγγιση της ΕΕ για τη διαχείριση των μεταφορών τεχνολογίας έχει ήδη υποστεί σημαντικές αλλαγές. Όπως οι αντίστοιχοι στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, οι ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής και ρυθμιστικές αρχές ενισχύουν και διευρύνουν συνεχώς την εργαλειοθήκη των αμυντικών μηχανισμών. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη προσπάθεια, διότι η παρακολούθηση της ταχύρυθμης τεχνολογικής καινοτομίας στον ιδιωτικό τομέα είναι μια τεράστια πρόκληση.

Η εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς που βασίζονται στην αγορά και το άνοιγμα είναι στο DNA της ΕΕ. Οπουδήποτε αλλού, οι έλεγχοι των εξαγωγών/επενδύσεων και οι βιομηχανικές πολιτικές είναι μέσα για την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Παράλληλα, η προτίμηση της Ευρώπης για πολυμερή διπλωματία αμφισβητείται από την επιστροφή του διπολικού ανταγωνισμού – η οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού πολυμερούς συστήματος για τη ρύθμιση των μεταφορών τεχνολογίας φαίνεται υπερβολικά φιλόδοξο καθήκον. Για την Ευρώπη, η προσαρμογή σε αυτές τις πραγματικότητες είναι θέμα στρατηγικής σημασίας στο διεθνές σύστημα.