Φουκουγιάμα: Ο φιλελευθερισμός χρειάζεται το έθνος

O φιλελευθερισμός βρίσκεται σε κίνδυνο. Οι θεμελιώδεις αρχές των φιλελεύθερων κοινωνιών είναι η ανοχή στη διαφορετικότητα, ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου, και όλα απειλούνται καθώς ο κόσμος υφίσταται αυτό που μπορεί να ονομαστεί δημοκρατική ύφεση ή ακόμη και ύφεση. Σύμφωνα με το Freedom House, τα πολιτικά δικαιώματα και οι πολιτικές ελευθερίες σε όλο τον κόσμο μειώνονται κάθε χρόνο τα τελευταία 16 χρόνια. Η παρακμή του φιλελευθερισμού είναι εμφανής στην αυξανόμενη ισχύ των απολυταρχιών όπως η Κίνα και η Ρωσία, η διάβρωση των φιλελεύθερων -ή ονομαστικά φιλελεύθερων- θεσμών σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Τουρκία, και η οπισθοδρόμηση των φιλελεύθερων δημοκρατιών όπως η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις, ο εθνικισμός έχει τροφοδοτήσει την άνοδο του αντιφιλελευθερισμού. Οι ανελεύθεροι ηγέτες, τα κόμματά τους και οι σύμμαχοί τους έχουν αξιοποιήσει την εθνικιστική ρητορική επιδιώκοντας μεγαλύτερο έλεγχο των κοινωνιών τους. Καταγγέλλουν τους αντιπάλους τους ως άγνωστες ελίτ και παγκοσμιοποιητές. Ισχυρίζονται ότι είναι οι αυθεντικοί εκπρόσωποι της χώρας τους και οι πραγματικοί φύλακες της. Μερικές φορές, οι ανελεύθεροι πολιτικοί απλώς γελοιοποιούν τους φιλελεύθερους ομολόγους τους ως αναποτελεσματικούς και απομακρυσμένους από τη ζωή των ανθρώπων που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν. Συχνά, ωστόσο, περιγράφουν τους φιλελεύθερους αντιπάλους τους όχι απλώς ως πολιτικούς αντιπάλους αλλά ως κάτι το απεχθές: εχθρούς του λαού.

Η ίδια η φύση του φιλελευθερισμού τον κάνει επιρρεπή σε αυτή τη γραμμή επίθεσης. Η πιο θεμελιώδης αρχή που κατοχυρώνεται στον φιλελευθερισμό είναι αυτή της ανεκτικότητας: το κράτος δεν ορίζει πεποιθήσεις, ταυτότητες ή οποιοδήποτε άλλο είδος δόγματος.  Αυτή η αγνωστικιστική φύση δημιουργεί ένα πνευματικό κενό, καθώς τα άτομα ακολουθούν τους δικούς τους δρόμους και βιώνουν μόνο μια λεπτή αίσθηση κοινότητας. Οι φιλελεύθερες πολιτικές τάξεις απαιτούν όντως κοινές αξίες, όπως η ανεκτικότητα, ο συμβιβασμός και η σκέψη, αλλά αυτές δεν ενισχύουν τους ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς που βρίσκονται σε στενά συνδεδεμένες θρησκευτικές και εθνικιστικές κοινότητες. Πράγματι, οι φιλελεύθερες κοινωνίες συχνά ενθαρρύνουν την άσκοπη επιδίωξη της υλικής αυτοϊκανοποίησης.

Το πιο σημαντικό σημείο πώλησης του φιλελευθερισμού παραμένει η ικανότητά του να διαχειρίζεται τη διαφορετικότητα στις πλουραλιστικές κοινωνίες. Ωστόσο, υπάρχει ένα όριο στα είδη της διαφορετικότητας που μπορούν να χειριστούν οι φιλελεύθερες κοινωνίες. Εάν αρκετοί άνθρωποι απορρίπτουν οι ίδιοι τις φιλελεύθερες αρχές και επιδιώκουν να περιορίσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των άλλων, ή εάν οι πολίτες καταφεύγουν στη βία για να πάρουν το δρόμο τους, τότε ο φιλελευθερισμός από μόνος του δεν μπορεί να διατηρήσει την πολιτική τάξη. Και αν διαφορετικές κοινωνίες απομακρύνονται από τις φιλελεύθερες αρχές και προσπαθούν να βασίσουν τις εθνικές τους ταυτότητες στη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία ή κάποιο άλλο, διαφορετικό ουσιαστικό όραμα για την καλή ζωή, καλούν να επιστρέψουν σε δυνητικά αιματηρή σύγκρουση. Ένας κόσμος γεμάτος τέτοιες χώρες θα είναι πάντα πιο σπασμωδικός, πιο ταραχώδης και πιο βίαιος.

Τίποτα δεν κάνει την οικουμενικότητα του φιλελευθερισμού ασύμβατη μ έναν κόσμο εθνικών κρατών

Γι’ αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό για τους φιλελεύθερους να μην εγκαταλείψουν την ιδέα του έθνους.  Θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι στην πραγματικότητα, τίποτα δεν κάνει την οικουμενικότητα του φιλελευθερισμού ασύμβατη με έναν κόσμο εθνικών κρατών. Η εθνική ταυτότητα είναι εύπλαστη και μπορεί να διαμορφωθεί ώστε να αντανακλά τις φιλελεύθερες φιλοδοξίες και να ενσταλάξει μια αίσθηση κοινότητας και σκοπού σε ένα ευρύ κοινό.

Για απόδειξη της διαρκούς σημασίας της εθνικής ταυτότητας, μην κοιτάξετε πέρα ​​από τα προβλήματα που αντιμετώπισε η Ρωσία όταν επιτέθηκε στην Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ισχυρίστηκε ότι η Ουκρανία δεν είχε ταυτότητα ξεχωριστή από αυτή της Ρωσίας και ότι η χώρα θα κατέρρεε αμέσως μόλις ξεκινήσει η εισβολή του. Αντίθετα, η Ουκρανία αντιστάθηκε επίμονα στη Ρωσία ακριβώς επειδή οι πολίτες της είναι πιστοί στην ιδέα μιας ανεξάρτητης, φιλελεύθερης δημοκρατικής Ουκρανίας και δεν θέλουν να ζήσουν σε μια διεφθαρμένη δικτατορία που επιβάλλεται από έξω. Με τη γενναιότητά τους, κατέστησαν σαφές ότι οι πολίτες είναι πρόθυμοι να πεθάνουν για τα φιλελεύθερα ιδανικά, αλλά μόνο όταν αυτά τα ιδανικά είναι ενσωματωμένα σε μια χώρα που μπορούν να αποκαλούν δική τους.

Το πνευματικό κενό του φιλελευθερισμού

Οι φιλελεύθερες κοινωνίες αγωνίζονται να παρουσιάσουν ένα θετικό όραμα για την εθνική ταυτότητα στους πολίτες τους. Η θεωρία πίσω από τον φιλελευθερισμό έχει μεγάλες δυσκολίες να χαράξει σαφή όρια γύρω από τις κοινότητες και να εξηγήσει τι οφείλει στους ανθρώπους εντός και εκτός αυτών των ορίων. Αυτό συμβαίνει επειδή η θεωρία χτίζεται πάνω σε έναν ισχυρισμό οικουμενικότητας. Όπως υποστηρίζεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, «Όλα τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι σε αξιοπρέπεια και δικαιώματα». Επιπλέον, «καθένας έχει δικαίωμα σε όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που αναφέρονται στην παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμία διάκριση, όπως φυλή, χρώμα, φύλο, γλώσσα, θρησκεία, πολιτική ή άλλη άποψη, εθνική ή κοινωνική καταγωγή, ιδιοκτησία, γέννηση ή άλλη κατάσταση.» Οι φιλελεύθεροι θεωρητικά ενδιαφέρονται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανεξάρτητα από το πού στον κόσμο συμβαίνουν.

Ο ισχυρισμός της οικουμενικότητας μπορεί να είναι δύσκολο να συμβιβαστεί με τη διαίρεση του κόσμου σε έθνη-κράτη. Δεν υπάρχει σαφής φιλελεύθερη θεωρία, για παράδειγμα, για το πώς να χαράσσονται τα εθνικά σύνορα, ένα έλλειμμα που οδήγησε σε ενδοφιλελεύθερες συγκρούσεις για τον αυτονομισμό περιοχών όπως η Καταλονία, το Κεμπέκ και η Σκωτία και διαφωνίες σχετικά με τη σωστή μεταχείριση των μεταναστών και των προσφύγων. Οι λαϊκιστές, όπως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, έχουν διοχετεύσει αυτή την ένταση μεταξύ των οικουμενικών φιλοδοξιών του φιλελευθερισμού και των στενότερων ισχυρισμών του εθνικισμού σε ισχυρό αποτέλεσμα.

Οι εθνικιστές παραπονιούνται ότι ο φιλελευθερισμός έχει διαλύσει τους δεσμούς της εθνικής κοινότητας και τους έχει αντικαταστήσει με έναν παγκόσμιο κοσμοπολιτισμό που νοιάζεται για τους ανθρώπους σε μακρινές χώρες όσο νοιάζεται για τους συμπολίτες. , διακοπών, γλώσσας και παρόμοια.

Ο φιλελεύθερος ισχυρισμός της οικουμενικότητας μπορεί να είναι δύσκολο να συμβιβαστεί με έναν κόσμο χωρισμένο σε έθνη-κράτη

Είναι σημαντικό ότι ο Deneen και άλλοι συντηρητικοί έχουν έρθει σε ρήξη με τους οικονομικούς νεοφιλελεύθερους και έχουν κατηγορήσει έντονα τον καπιταλισμό της αγοράς για τη διάβρωση των αξιών της οικογένειας, της κοινότητας και της παράδοσης. Ως αποτέλεσμα, οι κατηγορίες του εικοστού αιώνα που όρισαν την πολιτική αριστερά και δεξιά από την άποψη της οικονομικής ιδεολογίας δεν ταιριάζουν με την παρούσα πραγματικότητα, με τις δεξιές ομάδες να είναι πρόθυμες να υποστηρίξουν τη χρήση της κρατικής εξουσίας για τη ρύθμιση τόσο της κοινωνικής ζωής όσο και της οικονομίας.

Υπάρχει σημαντική επικάλυψη μεταξύ εθνικιστών και θρησκευτικών συντηρητικών. Μεταξύ των παραδόσεων που θέλουν να διατηρήσουν οι σύγχρονοι εθνικιστές είναι και οι θρησκευτικές. Έτσι, το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη στην Πολωνία έχει ευθυγραμμιστεί στενά με την Πολωνική Καθολική Εκκλησία και έχει δεχθεί πολλά από τα πολιτισμικά παράπονα της τελευταίας για την υποστήριξη της φιλελεύθερης Ευρώπης στις αμβλώσεις και τους γάμους ομοφυλόφιλων. Ομοίως, οι θρησκευόμενοι συντηρητικοί συχνά θεωρούν τους εαυτούς τους πατριώτες. Αυτό ισχύει σίγουρα για τους Αμερικανούς ευαγγελιστές που αποτέλεσαν τον πυρήνα του κινήματος του Τραμπ «Κάνε την Αμερική Μεγάλη ξανά».

Η ουσιαστική συντηρητική κριτική του φιλελευθερισμού – ότι οι φιλελεύθερες κοινωνίες δεν παρέχουν ισχυρό κοινό ηθικό πυρήνα γύρω από τον οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η κοινότητα – είναι αρκετά αληθινή. Αυτό είναι πράγματι ένα χαρακτηριστικό του φιλελευθερισμού, όχι ένα σφάλμα. Το ερώτημα για τους συντηρητικούς είναι αν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να γυρίσουν το ρολόι πίσω και να επιβάλουν ξανά μια πιο παχιά ηθική τάξη. Μερικοί συντηρητικοί των ΗΠΑ ελπίζουν να επιστρέψουν σε μια φανταστική εποχή όπου σχεδόν όλοι στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν Χριστιανοί. Αλλά οι σύγχρονες κοινωνίες είναι πολύ πιο διαφορετικές θρησκευτικά σήμερα από ό,τι την εποχή των θρησκευτικών πολέμων της Ευρώπης τον δέκατο έκτο αιώνα. Η ιδέα της αποκατάστασης μιας κοινής ηθικής παράδοσης που ορίζεται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν είναι αρχή. Οι ηγέτες που ελπίζουν να πραγματοποιήσουν αυτό το είδος αποκατάστασης καλούν την καταπίεση και την κοινοτική βία.

Το αναπόδραστο της κρατικής εξουσίας

Οι ανελεύθερες δυνάμεις σε όλο τον κόσμο θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις εκκλήσεις στον εθνικισμό ως ισχυρό εκλογικό όπλο. Οι φιλελεύθεροι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να απορρίψουν αυτή τη ρητορική ως  ωμή. Αλλά δεν πρέπει να παραχωρήσουν το έθνος στους αντιπάλους τους.

Ο φιλελευθερισμός, με τις οικουμενικές του αξιώσεις, μπορεί να κάθεται άβολα δίπλα στον φαινομενικά ενοριακό εθνικισμό, αλλά και τα δύο μπορούν να συμφιλιωθούν. Οι στόχοι του φιλελευθερισμού είναι απολύτως συμβατοί με έναν κόσμο χωρισμένο σε έθνη-κράτη. Όλες οι κοινωνίες πρέπει να κάνουν χρήση βίας, τόσο για τη διατήρηση της εσωτερικής τάξης όσο και για την προστασία τους από εξωτερικούς εχθρούς. Μια φιλελεύθερη κοινωνία το κάνει αυτό δημιουργώντας ένα ισχυρό κράτος αλλά στη συνέχεια περιορίζει την εξουσία του κράτους υπό το κράτος δικαίου. Η εξουσία του κράτους βασίζεται σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ αυτόνομων ατόμων που συμφωνούν να εγκαταλείψουν ορισμένα από τα δικαιώματά τους να κάνουν ό,τι θέλουν με αντάλλαγμα την προστασία του κράτους. Νομιμοποιείται τόσο από την κοινή αποδοχή του νόμου όσο και, αν είναι φιλελεύθερη δημοκρατία, τις λαϊκές εκλογές.

Τα φιλελεύθερα δικαιώματα δεν έχουν νόημα εάν δεν μπορούν να επιβληθούν από ένα κράτος, το οποίο, σύμφωνα με τον διάσημο ορισμό του Γερμανού κοινωνιολόγου Max Weber, είναι ένα νόμιμο μονοπώλιο ισχύος σε μια καθορισμένη περιοχή. Η εδαφική δικαιοδοσία ενός κράτους αντιστοιχεί αναγκαστικά στην περιοχή που καταλαμβάνει η ομάδα ατόμων που υπέγραψαν το κοινωνικό συμβόλαιο. Οι άνθρωποι που ζουν εκτός αυτής της δικαιοδοσίας πρέπει να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματά τους, αλλά όχι απαραίτητα να επιβάλλονται από αυτό το κράτος.

Ως εκ τούτου, τα κράτη με οριοθετημένη εδαφική δικαιοδοσία παραμένουν κρίσιμοι πολιτικοί παράγοντες, επειδή είναι τα μόνα που μπορούν να ασκήσουν νόμιμη χρήση βίας. Στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η εξουσία χρησιμοποιείται από μια μεγάλη ποικιλία φορέων, από πολυεθνικές εταιρείες έως μη κερδοσκοπικές ομάδες έως τρομοκρατικές οργανώσεις έως υπερεθνικούς φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη. Η ανάγκη για διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι πανδημίες δεν ήταν ποτέ πιο εμφανής. Ωστόσο, εξακολουθεί να ισχύει ότι μια συγκεκριμένη μορφή εξουσίας, η ικανότητα επιβολής κανόνων μέσω της απειλής ή της πραγματικής χρήσης βίας, παραμένει υπό τον έλεγχο των εθνών-κρατών. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών αναπτύσσουν τη δική τους αστυνομία ή στρατό για να επιβάλουν τους κανόνες που ορίζει. Τέτοιοι οργανισμοί εξακολουθούν να εξαρτώνται από την ικανότητα καταναγκασμού των χωρών που τους ενίσχυσαν. Βεβαίως, υπάρχει σήμερα ένα μεγάλο σώμα διεθνούς δικαίου που σε πολλούς τομείς αντικαθιστά το δίκαιο σε εθνικό επίπεδο. νομίζω,  κοινοτικό κεκτημένο , το οποίο χρησιμεύει ως ένα είδος κοινού δικαίου για τη ρύθμιση του εμπορίου και την επίλυση διαφορών. Αλλά τελικά, το διεθνές δίκαιο συνεχίζει να βασίζεται στην επιβολή σε εθνικό επίπεδο. Όταν τα κράτη μέλη της ΕΕ διαφωνούν σε σημαντικά ζητήματα πολιτικής, όπως συνέβη κατά την κρίση του ευρώ του 2010 και τη μεταναστευτική κρίση του 2015, το αποτέλεσμα δεν αποφασίζεται από το ευρωπαϊκό δίκαιο αλλά από τη σχετική εξουσία των κρατών μελών. Η τελική εξουσία, με άλλα λόγια, συνεχίζει να είναι η επαρχία των εθνικών κρατών, πράγμα που σημαίνει ότι ο έλεγχος της εξουσίας σε αυτό το επίπεδο παραμένει κρίσιμος.

Δεν υπάρχει επομένως καμία αναγκαία αντίφαση μεταξύ του φιλελεύθερου οικουμενισμού και της ανάγκης για έθνη-κράτη. Αν και η κανονιστική αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να είναι καθολική, η εξουσία επιβολής δεν είναι. είναι ένας σπάνιος πόρος που εφαρμόζεται αναγκαστικά με εδαφικά οριοθετημένο τρόπο. Ένα φιλελεύθερο κράτος είναι απολύτως δικαιολογημένο να παραχωρεί διαφορετικά επίπεδα δικαιωμάτων σε πολίτες και μη, επειδή δεν έχει τους πόρους ή τη δικαιοδοσία για να προστατεύσει τα δικαιώματα παγκοσμίως. Σε όλους τους ανθρώπους εντός της επικράτειας του κράτους οφείλεται η ίση προστασία του νόμου, αλλά μόνο οι πολίτες συμμετέχουν πλήρως στο κοινωνικό συμβόλαιο, με ειδικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, ιδίως το δικαίωμα ψήφου.

Το γεγονός ότι τα κράτη παραμένουν ο τόπος καταναγκαστικής εξουσίας θα πρέπει να εμπνέει προσοχή σχετικά με τις προτάσεις για τη δημιουργία νέων υπερεθνικών σωμάτων και την ανάθεση αυτής της εξουσίας σε αυτά. Οι φιλελεύθερες κοινωνίες είχαν αρκετές εκατοντάδες χρόνια εμπειρίας μαθαίνοντας πώς να περιορίζουν την εξουσία σε εθνικό επίπεδο μέσω του κράτους δικαίου και των νομοθετικών θεσμών και πώς να εξισορροπούν την εξουσία έτσι ώστε η χρήση της να αντανακλά τα γενικά συμφέροντα. Δεν έχουν ιδέα πώς να δημιουργήσουν τέτοιους θεσμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου, για παράδειγμα, ένα παγκόσμιο δικαστήριο ή νομοθετικό σώμα θα μπορούσε να περιορίσει τις αυθαίρετες αποφάσεις μιας παγκόσμιας εκτελεστικής εξουσίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το προϊόν της πιο σοβαρής προσπάθειας για να γίνει αυτό σε περιφερειακό επίπεδο. Το αποτέλεσμα είναι ένα άβολο σύστημα που χαρακτηρίζεται από υπερβολική αδυναμία σε ορισμένους τομείς (δημοσιονομική πολιτική, εξωτερικές υποθέσεις) και υπερβολική ισχύ σε άλλους (οικονομική ρύθμιση). Η Ευρώπη έχει τουλάχιστον μια ορισμένη κοινή ιστορία και πολιτιστική ταυτότητα που δεν υπάρχουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Διεθνείς θεσμοί όπως το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξακολουθούν να βασίζονται στα κράτη για την επιβολή των εντολών τους.

Ο Γερμανός φιλόσοφος Immanuel Kant φαντάστηκε μια συνθήκη «αιώνιας ειρήνης» στην οποία ένας κόσμος κατοικημένος από φιλελεύθερα κράτη θα ρύθμιζε τις διεθνείς σχέσεις μέσω του νόμου και όχι με την καταφυγή στη βία. Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία έδειξε, δυστυχώς, ότι ο κόσμος δεν έχει φτάσει ακόμη σε αυτή τη μεταμνημονιακή στιγμή και ότι η ακατέργαστη στρατιωτική δύναμη παραμένει ο απόλυτος εγγυητής της ειρήνης για τις φιλελεύθερες χώρες. Το έθνος-κράτος είναι επομένως απίθανο να εξαφανιστεί ως ο κρίσιμος παράγοντας στην παγκόσμια πολιτική.

Η ΚΑΛΗ ΖΩΗ

Η συντηρητική κριτική του φιλελευθερισμού περιέχει, στον πυρήνα της, έναν εύλογο σκεπτικισμό της φιλελεύθερης έμφασης στην ατομική αυτονομία. Οι φιλελεύθερες κοινωνίες υποθέτουν την ισότητα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, μια αξιοπρέπεια που έχει τις ρίζες της στην ικανότητα του ατόμου να κάνει επιλογές. Για το λόγο αυτό, είναι αφοσιωμένοι στην προστασία αυτής της αυτονομίας ως θέμα βασικών δικαιωμάτων. Αλλά παρόλο που η αυτονομία είναι μια θεμελιώδης φιλελεύθερη αξία, δεν είναι το μοναδικό ανθρώπινο αγαθό που υπερισχύει αυτόματα σε όλα τα άλλα οράματα για την καλή ζωή.

Η σφαίρα αυτού που γίνεται αποδεκτό ως αυτονομία έχει επεκταθεί σταθερά με την πάροδο του χρόνου, διευρυνόμενος από την επιλογή υπακοής σε κανόνες μέσα σε ένα υπάρχον ηθικό πλαίσιο στη διαμόρφωση αυτών των κανόνων για τον εαυτό του. Αλλά ο σεβασμός για την αυτονομία είχε σκοπό να διαχειριστεί και να μετριάσει τον ανταγωνισμό των βαθιά διαδεδομένων πεποιθήσεων, όχι να εκτοπίσει αυτές τις πεποιθήσεις στο σύνολό τους. Δεν πιστεύει κάθε άνθρωπος ότι η μεγιστοποίηση της προσωπικής του αυτονομίας είναι ο πιο σημαντικός στόχος της ζωής ή ότι η διατάραξη κάθε υπάρχουσας μορφής εξουσίας είναι απαραίτητα καλό. Πολλοί άνθρωποι χαίρονται να περιορίσουν την ελευθερία επιλογής τους αποδεχόμενοι θρησκευτικά και ηθικά πλαίσια που τους συνδέουν με άλλους ανθρώπους ή ζώντας μέσα σε κληρονομικές πολιτιστικές παραδόσεις. Η Πρώτη Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ είχε σκοπό να προστατεύσει την ελεύθερη άσκηση της θρησκείας και όχι να προστατεύσει τους πολίτες από τη θρησκεία.

Οι επιτυχημένες φιλελεύθερες κοινωνίες έχουν τη δική τους κουλτούρα και τη δική τους κατανόηση για την καλή ζωή, ακόμα κι αν αυτό το όραμα μπορεί να είναι πιο λεπτό από αυτό που προσφέρουν οι κοινωνίες που δεσμεύονται από ένα μόνο δόγμα. Δεν μπορούν να είναι ουδέτεροι όσον αφορά τις αξίες που είναι απαραίτητες για να διατηρηθούν ως φιλελεύθερες κοινωνίες. Πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στο κοινό πνεύμα, την ανεκτικότητα, το ανοιχτό μυαλό και την ενεργό ενασχόληση με τις δημόσιες υποθέσεις, εάν θέλουν να έχουν συνοχή. Πρέπει να βραβεύσουν την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και την ανάληψη κινδύνων, εάν θέλουν να ευημερήσουν οικονομικά. Μια κοινωνία με εσωστρεφή άτομα που ενδιαφέρονται μόνο για τη μεγιστοποίηση της προσωπικής τους κατανάλωσης δεν θα είναι καθόλου κοινωνία.

Τα κράτη είναι σημαντικά όχι μόνο επειδή αποτελούν τον τόπο της νόμιμης εξουσίας και τα μέσα ελέγχου της βίας. Αποτελούν επίσης μια μοναδική πηγή κοινότητας. Η φιλελεύθερη οικουμενικότητα σε ένα επίπεδο έρχεται αντιμέτωπη με τη φύση της ανθρώπινης κοινωνικότητας. Οι άνθρωποι νιώθουν τους ισχυρότερους δεσμούς στοργής για τους πιο κοντινούς τους, όπως φίλους και οικογένεια. Καθώς ο κύκλος της γνωριμίας διευρύνεται, το αίσθημα της υποχρέωσης μετριάζεται αναπόφευκτα. Καθώς οι ανθρώπινες κοινωνίες έγιναν μεγαλύτερες και πιο περίπλοκες με τους αιώνες, τα όρια της αλληλεγγύης έχουν επεκταθεί δραματικά από οικογένειες και χωριά και φυλές σε ολόκληρες χώρες. Αλλά λίγοι άνθρωποι αγαπούν την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Για τους περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, η χώρα παραμένει η μεγαλύτερη μονάδα αλληλεγγύης στην οποία νιώθουν μια ενστικτώδη πίστη. Πράγματι, ότι η πίστη γίνεται κρίσιμο υπόβαθρο της νομιμότητας του κράτους και συνεπώς της ικανότητάς του να κυβερνά. Σε ορισμένες κοινωνίες, μια αδύναμη εθνική ταυτότητα μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες, όπως είναι εμφανές σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες που αγωνίζονται, όπως η Μιανμάρ και η Νιγηρία, και σε ορισμένα αποτυχημένα κράτη, όπως το Αφγανιστάν, η Λιβύη και η Συρία.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ

Αυτό το επιχείρημα μπορεί να φαίνεται παρόμοιο με αυτά που προέβαλε ο Hazony, ο συντηρητικός Ισραηλινός μελετητής, στο βιβλίο του 2018, The Virtue of Nationalism, στην οποία υποστηρίζει μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων που βασίζεται στην κυριαρχία των εθνών-κρατών. Υπογραμμίζει μια σημαντική επισήμανση προειδοποιώντας ενάντια στην τάση των φιλελεύθερων χωρών, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, να πάνε πολύ μακριά επιδιώκοντας να ξαναφτιάξουν τον υπόλοιπο κόσμο με τη δική τους εικόνα. Αλλά κάνει λάθος όταν υποθέτει ότι οι υπάρχουσες χώρες είναι σαφώς οριοθετημένες πολιτιστικές μονάδες και ότι μπορεί να οικοδομηθεί μια ειρηνική παγκόσμια τάξη με την αποδοχή τους ως έχουν. Οι σημερινές χώρες είναι κοινωνικές κατασκευές που είναι τα υποπροϊόντα ιστορικών αγώνων που συχνά περιλάμβαναν κατάκτηση, βία, αναγκαστική αφομοίωση και σκόπιμη χειραγώγηση πολιτιστικών συμβόλων. Υπάρχουν καλύτερες και χειρότερες μορφές εθνικής ταυτότητας και οι κοινωνίες μπορούν να ασκήσουν εξουσία στην επιλογή μεταξύ τους.

Ειδικότερα, εάν η εθνική ταυτότητα βασίζεται σε σταθερά χαρακτηριστικά όπως η φυλή , η εθνότητα ή η θρησκευτική κληρονομιά, τότε γίνεται μια δυνητικά αποκλειστική κατηγορία που παραβιάζει τη φιλελεύθερη αρχή της ίσης αξιοπρέπειας. Αν και δεν υπάρχει καμία αναγκαία αντίφαση μεταξύ της ανάγκης για εθνική ταυτότητα και του φιλελεύθερου οικουμενισμού, υπάρχει ωστόσο ένα ισχυρό δυνητικό σημείο έντασης μεταξύ των δύο αρχών. Όταν βασίζεται σε σταθερά χαρακτηριστικά, η εθνική ταυτότητα μπορεί να μετατραπεί σε επιθετικό και αποκλειστικό εθνικισμό, όπως συνέβη στην Ευρώπη κατά το πρώτο μέρος του εικοστού αιώνα.

Μια κοινωνία με εσωστρεφή άτομα δεν θα είναι καθόλου κοινωνία.

Για το λόγο αυτό, οι φιλελεύθερες κοινωνίες δεν πρέπει να αναγνωρίζουν επίσημα ομάδες που βασίζονται σε σταθερές ταυτότητες όπως η φυλή, η εθνότητα ή η θρησκευτική κληρονομιά. Υπάρχουν φορές, βέβαια, που αυτό γίνεται αναπόφευκτο και οι φιλελεύθερες αρχές δεν εφαρμόζονται. Σε πολλά μέρη του κόσμου, εθνοτικές ή θρησκευτικές ομάδες έχουν καταλάβει την ίδια περιοχή για γενιές και έχουν τις δικές τους πυκνές πολιτιστικές και γλωσσικές παραδόσεις. Στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και τη Νοτιοανατολική Ασία, η εθνική ή θρησκευτική ταυτότητα είναι de facto ένα ουσιαστικό χαρακτηριστικό για τους περισσότερους ανθρώπους και η αφομοίωση τους σε μια ευρύτερη εθνική κουλτούρα είναι εξαιρετικά μη ρεαλιστική. Είναι δυνατό να οργανωθεί μια μορφή φιλελεύθερης πολιτικής γύρω από διάφορες πολιτιστικές μονάδες.

Η εθνική ταυτότητα αντιπροσωπεύει προφανείς κινδύνους αλλά και ευκαιρία. Είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα και μπορεί να διαμορφωθεί για να υποστηρίζει, αντί να υπονομεύει, τις φιλελεύθερες αξίες. Πολλές χώρες έχουν ιστορικά διαμορφωθεί από διαφορετικούς πληθυσμούς που αισθάνονται μια ισχυρή αίσθηση κοινότητας που βασίζεται σε πολιτικές αρχές ή ιδανικά και όχι σε ντετερμινιστικές κατηγορίες ομάδων. Η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι όλες χώρες που τις τελευταίες δεκαετίες προσπάθησαν να οικοδομήσουν εθνικές ταυτότητες με βάση τις πολιτικές αρχές και όχι τη φυλή, την εθνικότητα ή τη θρησκεία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περάσει από μια μακρά και επίπονη διαδικασία επαναπροσδιορισμού του τι σημαίνει να είσαι Αμερικανός, καταργώντας σταδιακά τα εμπόδια στην ιθαγένεια με βάση την τάξη, τη φυλή και το φύλο—αν και αυτή η διαδικασία είναι ακόμη ημιτελής και έχει βιώσει πολλές αποτυχίες. Στη Γαλλία, η οικοδόμηση μιας εθνικής ταυτότητας ξεκίνησε με τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης, η οποία καθιέρωσε ένα ιδανικό ιθαγένεια βασισμένο σε μια κοινή γλώσσα και κουλτούρα. Στα μέσα του εικοστού αιώνα, η Αυστραλία και ο Καναδάς ήταν χώρες με κυρίαρχους πληθυσμούς λευκής πλειοψηφίας και περιοριστικούς νόμους σχετικά με τη μετανάστευση και την ιθαγένεια, όπως η περιβόητη πολιτική της «Λευκής Αυστραλίας», που απαγόρευε τους μετανάστες από την Ασία. Και οι δύο, ωστόσο, ανασυγκρότησαν τις εθνικές τους ταυτότητες σε μη φυλετικές γραμμές μετά τη δεκαετία του 1960 και άνοιξαν τον εαυτό τους στη μαζική μετανάστευση. Σήμερα, και οι δύο χώρες έχουν μεγαλύτερο πληθυσμό γεννημένων στο εξωτερικό από ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες, με ελάχιστη πόλωση των Ηνωμένων Πολιτειών και την αντίδραση των λευκών.

Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται η δυσκολία διαμόρφωσης μιας κοινής ταυτότητας σε έντονα διχασμένες δημοκρατίες. Οι περισσότερες σύγχρονες φιλελεύθερες κοινωνίες χτίστηκαν πάνω σε ιστορικά έθνη των οποίων οι αντιλήψεις για την εθνική ταυτότητα είχαν σφυρηλατηθεί μέσω ανελεύθερων μεθόδων. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα ήταν όλα έθνη πριν γίνουν φιλελεύθερες δημοκρατίες. οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως πολλοί έχουν σημειώσει, ήταν ένα κράτος πριν γίνουν έθνος. Η διαδικασία προσδιορισμού του αμερικανικού έθνους με φιλελεύθερους πολιτικούς όρους ήταν μακρά, επίπονη και περιοδικά βίαιη, και ακόμη και σήμερα αυτή η διαδικασία αμφισβητείται από άτομα τόσο στα αριστερά όσο και στα δεξιά με έντονα ανταγωνιστικές αφηγήσεις για την προέλευση της χώρας.

Ο φιλελευθερισμός θα αντιμετώπιζε προβλήματα αν οι άνθρωποι δεν τον έβλεπαν τίποτα περισσότερο από έναν μηχανισμό ειρηνικής διαχείρισης της διαφορετικότητας, χωρίς μια ευρύτερη αίσθηση του εθνικού σκοπού. Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει βία, πόλεμο και δικτατορία γενικά λαχταρούν να ζήσουν σε μια φιλελεύθερη κοινωνία, όπως έκαναν οι Ευρωπαίοι την περίοδο μετά το 1945. Αλλά καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν σε μια ειρηνική ζωή υπό ένα φιλελεύθερο καθεστώς, τείνουν να πάρουν αυτήν την ειρήνη και την τάξη δεδομένο και αρχίζουν να λαχταρούν για μια πολιτική που θα τους κατευθύνει σε υψηλότερους σκοπούς. Το 1914, η Ευρώπη ήταν σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένη από καταστροφικές συγκρούσεις για σχεδόν έναν αιώνα, και μάζες ανθρώπων ήταν ευτυχείς να ξεκινήσουν τον πόλεμο παρά την τεράστια υλική πρόοδο που είχε σημειωθεί στο μεσοδιάστημα.

Ο κόσμος ίσως έφτασε σε ένα παρόμοιο σημείο της ανθρώπινης ιστορίας: ήταν απαλλαγμένος από μεγάλης κλίμακας διακρατικούς πολέμους για τρία τέταρτα του αιώνα και, στο μεταξύ, έχει δει μια τεράστια αύξηση της παγκόσμιας ευημερίας που έχει δημιουργήσει εξίσου μαζική κοινωνική αλλαγή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε ως αντίδοτο στον εθνικισμό που είχε οδηγήσει στους παγκόσμιους πολέμους και από αυτή την άποψη ήταν επιτυχής πέρα ​​από κάθε ελπίδα. Αλλά η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προμηνύει περισσότερη αταξία και βία.

Σε αυτή τη συγκυρία παρουσιάζονται δύο πολύ διαφορετικά μέλλοντα. Εάν ο Πούτιν καταφέρει να υπονομεύσει την ουκρανική ανεξαρτησία και δημοκρατία, ο κόσμος θα επιστρέψει σε μια εποχή επιθετικού και μισαλλόδοξου εθνικισμού που θυμίζει τις αρχές του εικοστού αιώνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μείνουν απρόσβλητες από αυτή την τάση, καθώς λαϊκιστές όπως ο Τραμπ φιλοδοξούν να επαναλάβουν τους αυταρχικούς τρόπους του Πούτιν. Από την άλλη πλευρά, εάν ο Πρόεδρος Πούτιν οδηγήσει τη Ρωσία σε μια καταστροφή στρατιωτικής και οικονομικής αποτυχίας, υπάρχει η ευκαιρία να ξαναμάθουμε το φιλελεύθερο μάθημα ότι η εξουσία χωρίς περιορισμούς οδηγεί σε εθνική καταστροφή και να αναβιώσει τα ιδανικά ενός ελεύθερου και δημοκρατικού κόσμου.