Τσίπρας: Το συγκριτικό μειονέκτημα του ΣΥΡΙΖΑ

Η δημοσκόπηση της εταιρείας Interview ήρθε να επιβεβαιώσει αυτό που και οι άλλες σφυγμομετρήσεις κοινής γνώμης κατέγραψαν: τα χαμηλά εκλογικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της Νέας Δημοκρατίας. Τούτο αποτυπώνεται όχι μόνο στην πρόθεση ψήφου και στην παράσταση νίκης, που δείχνει το αέρα της πολιτικής δυναμικής, αλλά επίσης και σε επίπεδο ηγεσίας. Αναμφίβολα, ο Αλέξης Τσίπρας υστερεί του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο ως προς την πρωθυπουργική καταλληλότητα όσο και ως προς την εν γένει πολιτική δημοφιλία.

Σε αντίθεση προς την αυτάρεσκη σχετική κουλτούρα μερίδας της ριζοσπαστικής αριστεράς, που προτιμά ακόμη να μιλά για αγωνιστές στρατευμένους στην υπόθεση του σοσιαλισμού, στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ψηφίζουμε κατά βάση για Πρωθυπουργό. Ο Πρωθυπουργός συγκεντρώνει την ουσιαστική πολιτική εξουσία στα χέρια του, ιδίως μετά την θυελλώδη αναθεώρηση του συνταγματικού χάρτη του 1986, αλλά και λόγω της αυξανόμενης πολυπλοκότητας των κοινωνικών και οικονομικών ζητημάτων που υπαγορεύουν ταχύτητα στη διαδικασία λήψεως πολιτικής απόφασης.

Με την αναθεώρηση του συνταγματικού κώδικα επισφραγίζεται η οριστική μετατόπιση του θεσμικού κέντρου βάρους του πολιτεύματος προς τον πρωθυπουργικό πόλο σε βάρος του Προέδρου της Δημοκρατίας που βλέπει τις αρμοδιότητές του να αποψιλώνονται προς όφελος του Πρωθυπουργού.

Παράλληλα, η κοινωνική και οικονομική ζωή μας γνωρίζει μια αυξανόμενη λειτουργική πολυπλοκότητα. Ο συλλογικός βίος, σε εγχώρια και σε υπερεθνική κλίμακα, διαφοροποιείται διαρκώς και περισσότερο σε λειτουργικά συστήματα που επιζητούν την πολιτικοποίησή τους και την έγκαιρη πολιτική απόφαση, στοιχείο που ενισχύει εκ των πραγμάτων την εξουσία της δημοκρατικά εκλεγμένης πολιτικής ηγεσίας.

Δεν είναι, όμως, μόνον η υφιστάμενη θεσμική αρχιτεκτονική και η προϊούσα κοινωνική πολυπλοκότητα που στρέφει τα φώτα του ενδιαφέροντος στο ζήτημα του προσώπου, στο ζήτημα του πολιτικού αρχηγού, είναι και η καθ’ εαυτή διαδρομή του Α. Τσίπρα στα δημόσια πράγματα της χώρας, που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψη.

Η πολιτική αξιοπιστία του επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης επλήγη σοβαρά μετά τα κατά ΔΝΤ διλήμματα που δεν τηρήθηκαν. Ακολούθησαν, απεναντίας, μια τρίτη δανειακή σύμβαση ύψους 290 δισεκατομμυρίων ευρώ και πέρασμα τη δημόσιας περιουσίας στο Υπερταμείο για 99 χρόνια.

Η συστηματική υποτίμηση των πολιτικών ικανοτήτων του κεντρικού πολιτικού αντιπάλου είναι ένα αναντίρρητο γεγονός, που λειτουργεί ως ερμηνευτικό παράγοντας της εκλογικής και δημοσκοπικής καχεξίας του Α. Τσίπρα. Ακούστηκε πολλές φορές το υποτιμητικό «δεν κάνει το παιδί, ο Κούλης», «άγουρος ο πορφυρογέννητος» και τα συναφή, χωρίς, βέβαια, να υποτιμάται το γεγονός ότι και από τον κεντροδεξιό άξονα του κομματικού συστήματος δεν ειπώθηκαν και δεν γράφηκαν αρκετά υποτιμητικά («πάντα τέτοιοι ήταν οι αριστεροί»).

Σε κάθε περίπτωση, τα πολιτικά περιθώρια στενεύουν. Η τρέχουσα πανδημία και η οικονομική και ενεργειακή κρίση λόγω της ρωσικής θηριωδίας στην Ουκρανία αφήνουν ήδη τα αποτυπώματά τους στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Ο Τσίπρας δεν δείχνει διατεθειμένος να μάθει κάτι άλλο πέρα από αυτό που έχει μάθει να κάνει: να επιχειρεί να εμφανίζεται ως ο πολιτικός εκφραστής μιας μαζικής πληβειακού τύπου αντιπολίτευσης. Το συνθηματολογικό του λεξιλόγιο και τα απλουστευτικά ρητορικά του σχήματα, που εξακολουθεί να χρησιμοποιεί, συνηγορούν υπέρ αυτής της προσέγγισης. Όπως, εξάλλου, και η παλαιάς κοπής προσπάθειά του να ελέγξει πλήρως του κομματικούς συσχετισμούς δύναμης της Κομουνδούρου, με διαδικασίες κατ’ ουσίαν προσωποκεντρικές σαν τη χθεσινή ενόψει του τρίτου συνεδρίου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τέτοιες κινήσεις μπορεί να του εξασφαλίζουν το πολιτικό προβάδισμα στο εσωκομματικό πεδίο, αλλά κάθε άλλο παρά βέβαιον είναι ότι είναι δυνατόν να άρουν τη μειονεκτική του θέση έναντι της πολιτικής ηγεσίας του κυβερνώντος κόμματος.