Μητσοτάκης και ο Ρωλς

Σύμφωνα με μια διαδεδομένη παραχάραξη του Φιλελευθερισμού, αυτός γεννιέται ουσιαστικά με τον Χάγιεκ και τερματίζεται με τον Φρίντμαν, άντε και τον Νόζικ. Η σημερινή ανακοίνωση όμως στην οποία μόλις προέβη ο Έλληνας Πρωθυπουργός για τους διανομείς, υπενθυμίζει την επικαιρότητα της σκέψης ενός πρώην καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου περάτωσε μέρος των σπουδών του ο Κ. Μητσοτάκης.

Για τον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, ήταν αναγκαίο να αποκατασταθεί μια «πολύχρονη αδικία σε βάρος των εργαζομένων στον κλάδο της διανομής». Αυτό όμως δεν έγινε ακολουθώντας την πεπατημένη του παρελθόντος που οδηγεί στο «φως, νερό, τηλέφωνο» δωρεάν και απευθείας από το αριστερόστροφο κράτος – Λεβιάθαν. Η πρωθυπουργική εντολή είναι σαφής: «Οι ψηφιακές πλατφόρμες οφείλουν να τους παρέχουν [στους διανομείς] την μοτοσυκλέτα και το προστατευτικό κράνος για τις μετακινήσεις τους. Και ακόμη, αδιάβροχη προστασία, γάντια και ανακλαστικό γιλέκο. Ενώ, αν οι ίδιοι θέλουν να χρησιμοποιούν δικό τους μέσο και εξοπλισμό, θα δικαιούνται ειδική αποζημίωση».

Στον πυρήνα της παρέμβασης αυτής του Προέδρου της Κυβέρνησης και της ΝΔ βρίσκεται η ανάγκη της αποκατάστασης μιας καταγεγραμμένης πλέον αδικίας. Η σύνδεση με την πολιτική σκέψη του Ρωλς – είναι γνωστή η προτίμηση του σημερινού Πρωθυπουργού σε αναγνώσεις σύγχρονης πολιτικής θεωρίας – είναι έκδηλη, αφού ο κλασικός ωφελισμός απέτυχε, κατά τον Ρωλς, να δώσει κεντρικό ρόλο στις ιδέες της δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων. Όλα τα αγαθά πρέπει να κατανέμονται ισότιμα, εκτός και εάν η κατανομή τους ωφελήσει τους οικονομικά ασθενέστερους. Στην πολυδιαβασμένη Θεωρία της Δικαιοσύνης (1971), αναβιώνει η βασική ιδέα του Φιλελευθερισμού: καμία κοινωνική δομή και καμία κοινωνική οντότητα δεν επιτρέπεται να παραβιάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Η τροπή αυτή δεν οδηγεί στην διόγκωση της κρατικής εξουσίας, ούτε συνεπάγεται ισοπεδωτικές αντιλήψεις για την ισότητα. Υπάρχουν διαβαθμίσεις κοινωνικών και οικονομικών διαφορών, κι ας διαφωνεί ο πρώην τραγουδιστής στις Τρύπες, που κεντρίζουν και βοηθούν την εξέλιξη της κοινωνίας και των επί μέρους υποσυστημάτων της, όπως είναι οι εργαζόμενοι στον κλάδο της διανομής. Αλλά – κι εδώ βρίσκεται μια από τις ιδιαιτερότητες της θεωρίας του – η ανισότητα είναι άδικη, εκτός κι αποδεικνύεται πως είναι απαραίτητη για να βελτιωθεί η θέση των οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερων.

Κοινωνικός δαρβινισμός σε λανθάνουσα μορφή; ΄

Όχι. Γιατί ο Ρωλς εστιάζει στα καθημερινά προβλήματα που πλήττουν τις λιγότερο υλικά προικισμένες κοινωνικές ομάδες και στους τρόπους με τους οποίους αυτά θα αντιμετωπίζονται στις σύγχρονες, οικονομικά και τεχνολογικά, ανεπτυγμένες κοινωνίες. Κι αυτό ακριβώς έκανε σήμερα ο Πρωθυπουργός με την παρέμβασή του υπέρ των διανομέων των ψηφιακών μας χρόνων.