Πόλεμος Ρωσίας Ουκρανίας: Η “μάχη” των drones – Τι διαθέτει η κάθε πλευρά

Η χρήση τους στα πεδία των μαχών τα τελευταία χρόνια είναι εκτεταμένη και αξιοποιείται ανάλογα από τις εμπλεκόμενες και αντιμαχόμενες πλευρές. Πρόκειται για τα μη επανδρωμένα βομβαρδιστικά αεροσκάφη drone, τα οποία παίζουν τον δικό τους, καθοριστικό ρόλο.

Ουκρανία και τα τουρκικά drone

Ο ουκρανικός στρατός αξιοποιεί, αρκετά αποτελεσματικά στο πεδίο της μάχης, τα τουρκικής κατασκευής μη επανδρωμένα βομβαρδιστικά αεροσκάφη drone τύπου Μπαϊρακτάρ (ΤΒ2).

Την Τρίτη, όπως αναφέρει το περιοδικό Time, ο ουκρανικός στρατός κατέστρεψε άρμα μάχης με πύραυλο αέρος – εδάφους, τον οποίο είχε εκτοξεύσει drone ΤΒ2. Τα αεροσκάφη αυτά είναι ελαφριά και μικρά, με άνοιγμα πτερυγίων 12 μέτρων, που τους επιτρέπει να παραμένουν σε πτήση για 30 ώρες χωρίς διακοπή. Κάθε αεροσκάφος μεταφέρει τέσσερις τηλεκατευθυνόμενους πυραύλους.

Τα drones φαίνεται  πως έχουν συμβάλει καθοριστικά στην επιβράδυνση της ρωσικής προέλασης, σύμφωνα με αμυντικούς αναλυτές. Παρότι όμως ενισχύουν σημαντικά το φρόνημα των Ουκρανών, τα τεχνολογικά αυτά μέσα δεν αναμένεται να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στα πεδία μαχών, πέρα από την επιβράδυνση της ρωσικής προέλασης.

«Τα βίντεο των πληγμάτων με ΤΒ2 αποδεικνύουν τις ελλείψεις της ρωσικής αεράμυνας, οι οποίες εξέπληξαν πολλούς παρατηρητές», λέει ο Τούρκος αναλυτής Αρντά Μεβλούτογλου.

Τα τελευταία χρόνια, τουρκικά ΤΒ2 έχουν κάνει την εμφάνισή τους στα πεδία μαχών της Αιθιοπίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Λιβύης και της Συρίας. Πέρυσι, ανταρτικές δυνάμεις από την επαρχία Τιγκράι, οι οποίες προωθούνταν προς την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, Αντίς Αμπέμπα, αναχαιτίσθηκαν από τον κυβερνητικό στρατό χάρη στα τουρκικά μη επανδρωμένα βομβαρδιστικά.

Οι εικόνες από την Ουκρανία δείχνουν ότι τα ΤΒ2 είναι ικανά να προκαλούν δυσανάλογα μεγάλη ζημιά σε σχέση με το μέγεθός τους. «Το κύριο γνώρισμά τους είναι ότι είναι φτηνά και έτσι οι χειριστές τους δεν ανησυχούν αν τα χάσουν. Τα ρίχνεις στη μάχη και εάν πετύχουν κάποιον αξιόλογο στόχο, όπως  με την πομπή ρωσικών φορτηγών, μπορείς να κερδίσει τον πόλεμο τριβής», λέει ο Τόνι Οσμπορν του περιοδικού Aviation Week. Η Ουκρανία διαθέτει τουλάχιστον 20 ΤΒ2 στο οπλοστάσιό της, ενώ στις αρχές Δεκεμβρίου, το πρακτορείο Bloomberg είχε αποκαλύψει ότι το Κίεβο είχε παραγγείλει 24 επιπλέον τέτοια αεροσκάφη από την Αγκυρα.

Παρότι τα ΤΒ2 κατασκευάζονται από την ιδιωτική τουρκική εταιρεία Baykar Technologies, τα drones θεωρούνται άτυπη ιδιοκτησία του τουρκικού υπουργείου Άμυνας. Ο επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών της εταιρείας, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, είναι γαμπρός του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. «Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και το Ισραήλ αρνήθηκαν να πουλήσουν οπλισμένα drones στην Ουκρανία. Η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα που δέχθηκε τη συμφωνία με το Κίεβο», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Baykar, Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, αδελφός του Σελτζούκ.

Ποια χρησιμοποιεί η Ρωσία – Μυστήριο η παρουσία τους

Ο ρωσικός στρατός την τελευταία δεκαετία έχει δημιουργήσει ένα οπλοστάσιο αναγνωριστικών drones, τα οποία έχει χρησιμοποιήσει στη Συρία, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και στην ανατολική Ουκρανία. Σύμφωνα με την τυπική ιδέα των επιχειρήσεων, τα UAV λειτουργούν ως αερομεταφερόμενα «μάτια και αυτιά»: παρατηρώντας την περιοχή, αναμεταδίδοντας δεδομένα μεταξύ διοικητών και αναπτυσσόμενων δυνάμεων και εντοπίζοντας και παρακολουθώντας στόχους που μπορούν στη συνέχεια να καταστραφούν.

Γιατί δεν έχει αναφερθεί η παρουσία τους πάνω από την Ουκρανία;

Τις τελευταίες πέντε ημέρες, ρωσικές στρατιωτικές στήλες φάνηκαν να μπαίνουν σε ενέδρες, με μικρές μονάδες και ομάδες οχημάτων να κάνουν ελιγμούς για να αποφύγουν μεγαλύτερες ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Αυτά τα μικρά αποσπάσματα φαινόταν να είναι χωρίς υποστήριξη – όπως αποδεικνύεται από τόσες πολλές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – και υπέστησαν απώλειες. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ISR υποτίθεται ότι αποτρέπουν αυτές τις απώλειες.

Γιατί η αρχική προέλαση του ρωσικού στρατού συνοδεύτηκε από τόσες πολλές καταγεγραμμένες απώλειες; Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι μεταξύ αυτών, προετοιμασία, εκπαίδευση, κίνητρο αλλά η φαινομενική έλλειψη στοιχείων ISR όπως τα ελαφριά drones μπορεί να είναι μια άλλη συμβολή.

Παρά τους διαφορετικούς τύπους UAV που είναι διαθέσιμοι για πολλές αποστολές, η αρχική ρωσική οδήγηση στην Ουκρανία φαίνεται να μην είχε επίγνωση της κατάστασης, που υποτίθεται ότι προσφέρουν  τέτοια drones.

Ένας λόγος μπορεί να είναι ότι η ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα και τα δίκτυα ηλεκτρονικού πολέμου φαίνεται να εξακολουθούν να λειτουργούν, αποτρέποντας τη χρήση τους από τη Ρωσίας ή ίσως δεν είναι ορατά.

Ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Λουκασένκο δήλωσε πρόσφατα ότι αναγνωριστικά UAV επιχείρησαν πάνω από την Ουκρανία τις πρώτες πρωινές ώρες της ρωσικής εισβολής.

Τα περισσότερα ρωσικά στρατιωτικά drones είναι σχετικά μικρά, ελαφριά μοντέλα, και μερικά έχουν σχεδιαστεί ακόμη και για να εκτοξεύονται με το χέρι. Τα drones που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού στόλου ISR – Granat 1, Granat 2, Eleron-3, Zala μοντέλα, Orlan-10, Takhion και Zastava – είναι αρκετά μικρά ώστε βασικά να «εξαφανιστούν» μόλις ανέβουν σε ένα τυπικό υψόμετρο λειτουργίας.