Η χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει το όριο ασφαλείας για την ανθρωπότητα, προειδοποιούν επιστήμονες

Το κοκτέιλ της χημικής ρύπανσης στον πλανήτη απειλεί τώρα τη σταθερότητα παγκόσμιων οικοσυστημάτων, από τα οποία εξαρτάται η ανθρωπότητα, προειδοποιούν επιστήμονες. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα πλαστικά, μαζί με 350.000 συνθετικές χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων παρασιτοκτόνων, βιομηχανικών ενώσεων και αντιβιοτικών, επισημαίνουν. Η πλαστική ρύπανση πλέον εντοπίζεται από την κορυφή του Έβερεστ έως τους βαθύτερους ωκεανούς και κάποια τοξικά χημικά- όπως τα PCB- είναι ανθεκτικά και ευρέως διαδεδομένα.

«Η παραγωγή χημικών αυξήθηκε 50 φορές από το 1950 και αυτή προβλέπεται να τριπλασιαστεί ξανά έως το 2050»

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει ένα «πλανητικό όριο», το σημείο στο οποίο οι ανθρωπογενείς αλλαγές στον πλανήτη τον ωθούν εκτός του σταθερού περιβάλλοντος των τελευταίων 10.000 ετών. Η χημική ρύπανση απειλεί τα συστήματα της Γης, καταστρέφοντας τις βιολογικές και φυσικές διεργασίες που υποστηρίζουν όλη τη ζωή. Για παράδειγμα, τα παρασιτοκτόνα εξαφανίζουν πολλά έντομα που δεν είναι στόχος, τα οποία είναι θεμελιώδη για όλα τα οικοσυστήματα και- κατά συνέπεια- για την παροχή καθαρού αέρα, νερού και τροφής.

«Η παραγωγή χημικών αυξήθηκε 50 φορές από το 1950 και αυτή προβλέπεται να τριπλασιαστεί ξανά έως το 2050», δήλωσε η Πατρίσια Βιλαρούμπια- Γκόμεζ, υποψήφια διδάκτορας και βοηθός ερευνήτρια στο Stockholm Resilience Centre, που συμμετείχε στην ομάδα της μελέτης. «Ο ρυθμός με τον οποίο οι κοινωνίες παράγουν και απελευθερώνουν νέα χημικά στο περιβάλλον δεν συνάδει με την παραμονή εντός ενός ασφαλούς χώρου λειτουργίας για την ανθρωπότητα», συμπλήρωσε.

Κάποιες απειλές έχουν αντιμετωπιστεί σε μεγάλο βαθμό, αναφέρουν οι επιστήμονες, όπως τα χημικά CFC που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος και την προστασία του από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες.

Ο καθορισμός του αν η χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει ένα πλανητικό όριο είναι σύνθετος, επειδή δεν υπάρχει επίπεδο αναφοράς προ του ανθρώπου, σε αντίθεση με την κλιματική κρίση και τα προβιομηχανικά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επίσης, υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός χημικών ενώσεων που έχουν καταχωρηθεί για χρήση- περίπου 350.000- και μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών έχει αξιολογηθεί ως προς την ασφάλεια.

Οπότε, η έρευνα χρησιμοποίησε ένα συνδυασμό μετρήσεων για να αξιολογήσει την κατάσταση. Αυτές περιελάμβαναν τον ρυθμό παραγωγής χημικών- που αυξάνεται ραγδαία- και την απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον, κάτι που συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα από την ικανότητα των αρχών να παρακολουθούν ή να διερευνούν τις επιπτώσεις.

Επίσης, μέρος της αξιολόγησης ήταν οι γνωστές αρνητικές επιπτώσεις κάποιων χημικών. Οι επιστήμονες αναγνώρισαν ότι τα δεδομένα είναι περιορισμένα σε πολλούς τομείς, αλλά ανέφεραν ότι το βάρος των αποδείξεων υποδεικνύει παραβίαση των πλανητικών ορίων.

«Υπάρχουν στοιχεία ότι τα πράγματα δείχνουν προς τη λάθος κατεύθυνση σε κάθε βήμα», δήλωσε η Μπέθανι Κάρνεϊ Άλμροθ, καθηγήτρια του University of Gothenburg, που ήταν μέλος της ομάδας.

«Για παράδειγμα, η συνολική μάζα των πλαστικών πλέον ξεπερνά τη συνολικά μάζα των ζώντων θηλαστικών»

«Για παράδειγμα, η συνολική μάζα των πλαστικών πλέον ξεπερνά τη συνολικά μάζα των ζώντων θηλαστικών. Για εμένα, αυτό είναι μία αρκετά σαφής ένδειξη ότι έχουν ξεπεράσει ένα όριο. Είμαστε σε δύσκολη θέση, αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να αντιστρέψουμε κάποια από αυτά», συμπλήρωσε.

Η μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία είναι πραγματικά σημαντική, τόνισε από την πλευρά της η Βιλαρούμπια- Γκόμεζ. «Αυτό σημαίνει αλλαγή υλικών και προϊόντων έτσι ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν και όχι να πεταχτούν», συμπλήρωσε.

Απαιτείται ισχυρότερος έλεγχος και στο μέλλον ένα ανώτατο όριο στην παραγωγή και απελευθέρωση χημικών, όπως με τους στόχους για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, επισημαίνουν ακόμη οι επιστήμονες στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Environmental Science & Technology.