Μπορέλ: Οι εντάσεις με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο τείνουν να εκτονωθούν

«Έτος μετάβασης», χαρακτηρίζει τη χρονιά που φεύγει, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, σε μια ανασκόπηση εφ’ όλης της ύλης για το 2021 που δημοσιεύει στο προσωπικό του blog.

«Οι γεωπολιτικές αλλαγές έχουν ενταθεί με τις πολιτικές εξουσίας να αμφισβητούν επανειλημμένα την ΕΕ και τις αξίες της. Πρέπει να απαντήσουμε με όλη μας την αποφασιστικότητα», αναφέρει ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.

O Ζοζέπ Μπορέλ τονίζει ότι η ΕΕ δεν στοχεύει να είναι στρατιωτική δύναμη με παραδοσιακούς όρους, αλλά θα πρέπει να είναι σε καλύτερη θέση να μπορεί να αμυνθεί. «Η Στρατηγική Πυξίδα θα πρέπει να εγκριθεί τον προσεχή Μάρτιο και να μας επιτρέψει να λάβουμε πιο σοβαρά υπόψη τη δική μας ασφάλεια και άμυνα», τονίζει.

Οι εντάσεις με Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο

Σχετικά με την Τουρκία, ο Μπορέλ εκτιμά ότι οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο τείνουν να εκτονωθούν. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Η κατάσταση στη Λιβύη φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί, με τις εκλογές να έχουν αναβληθεί ξανά και οι εντάσεις με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο τείνουν να εκτονωθούν φέτος. Το Περιφερειακό Φόρουμ της Ένωσης για τη Μεσόγειο και η Υπουργική Σύνοδος ΕΕ-Νότιας Γειτονίας στη Βαρκελώνη, στα τέλη Νοεμβρίου υπενθύμισαν επίσης την επείγουσα ανάγκη να κλείσει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των δύο ακτών της Μεσογείου και να αξιοποιηθούν νέες ευκαιρίες για παράδειγμα γύρω από την πράσινη μετάβαση».

Εξάλλου, στην ανατολική γειτονιά, το 2021 παρουσίασε «ξεκάθαρα παραδείγματα πολιτικής ισχύος», όπως στις περιπτώσεις της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Μολδαβίας, σύμφωνα με τον Μπορέλ. «Για να αντιμετωπίσει αυτές τις απειλές, η ΕΕ παρείχε πολιτική καθώς και επιχειρησιακή υποστήριξη στους εταίρους της με σταθερό και ενιαίο τρόπο, για παράδειγμα με το 5ο πακέτο κυρώσεων κατά του καθεστώτος Λουκασένκο στη Λευκορωσία. Καθώς οι υβριδικές συγκρούσεις πολλαπλασιάζονται, πρέπει να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία ή τη Μολδαβία να αντισταθούν στην πίεση της Ρωσίας και να διατηρήσουμε μια ανυποχώρητη προσέγγιση στη Λευκορωσία. Από την άποψη αυτή, η Σύνοδος Κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης επιβεβαίωσε τη στρατηγική, φιλόδοξη και στραμμένη προς το μέλλον προσέγγιση της ΕΕ με τους εταίρους μας στην Ανατολική Ευρώπη».

Τα Δυτικά Βαλκάνια

Για τα Δυτικά Βαλκάνια, ο Ζ. Μπορέλ επισημαίνει ότι «η αύξηση της διχαστικής ρητορικής και των ενεργειών στην περιοχή, ειδικά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, παρεμπόδισαν τις προσπάθειες να έρθουν οι έξι χώρες πιο κοντά στο ευρωπαϊκό τους μέλλον».

Για τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ, ο ύπατος εκπρόσωπος υπογραμμίζει ότι το 2021, υπό τον Πρόεδρο Μπάιντεν, έφερε την επανεκκίνηση των σχέσεων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, δίνοντας τη δυνατότητα να σημειωθεί πρόοδος στην κλιματική αλλαγή, στις διαπραγματεύσειες για τα πυρηνικά του Ιράν και στη φορολογία των επιχειρήσεων. Επισημαίνει, επίσης, ότι «ενώ ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η αποχώρηση από το Αφγανιστάν και η απόφαση AUKUS ήταν ατυχής, στο τέλος του έτους πραγματοποιήσαμε στενές διαβουλεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ για την Κίνα και τον Ινδο-Ειρηνικό και επίσης συμφωνήσαμε να ξεκινήσουμε έναν ειδικό διάλογο ΕΕ-ΗΠΑ για την ασφάλεια και την άμυνα».

Η Κίνα ως συστημικός αντίπαλος

Όσον αφορά την Κίνα, ο Μπορέλ επισημαίνει ότι διατηρήθηκε η ενότητα της ΕΕ, αναγνωρίζοντας ότι η ΕΕ βλέπει τη χώρα ως εταίρο, ανταγωνιστή και συστημικό αντίπαλο ταυτόχρονα. Σημειώνει ως «πλήγματα», την επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της Κίνας, την περιφερειακή της συμπεριφορά, καθώς και την απόφαση να επιβληθούν κυρώσεις σε ευρωβουλευτές και άλλα επίσημα όργανα της ΕΕ και πιο πρόσφατα τον εμπορικό εξαναγκασμό προς τη Λιθουανία.

Για την Αφρική, ο Ζ. Μπορέλ τονίζει ότι η χρονιά σημαδεύτηκε δυστυχώς από πολλές συγκρούσεις, με την επιδείνωση της κατάστασης στο Σαχέλ και τον εμφύλιο πόλεμο στην Αιθιοπία να λαμβάνει «δραματική διάσταση». Σημειώνει, επίσης, ότι προετοιμάζεται η Σύνοδος Κορυφής ΑΕ-ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο, όπου η ΕΕ θα πρέπει να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της, ιδίως για τα εμβόλια και τη χρηματοδότηση για το κλίμα.

Ο Ζ. Μπορέλ καταλήγει, λέγοντας ότι το 2021 η ΕΕ εργάστηκε για να υπερασπίσει τα συμφέροντα και τις αξίες της και να ενισχύσει μια παγκόσμια τάξη βασισμένη σε κανόνες σε αυτό το έτος μετάβασης -ένα έργο που θα πρέπει να συνεχιστεί και το 2022.