Κύπρος: 47 χρόνια από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου

Σαράντα επτά χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το πραξικόπημα που έγινε κατά της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Κύπρου, με σκοπό την ανατροπή του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπου Μακάριου Γ’ και την επίτευξη της ένωσης με την Ελλάδα.

Παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, θα πραγματοποιηθεί στις 8 το πρωί το ετήσιο εθνικό μνημόσυνο των πεσόντων κατά τo πραξικόπημα, στον ναό Κωνσταντίνου και Ελένης στη Λευκωσία.

Στις 11:00, επίσης παρουσία του ΠτΔ, θα πραγματοποιηθεί επετειακή συνεδρίαση της Βουλής των Αντιπροσώπων, στο Συνεδριακό Κέντρο «Φιλοξενία».

Στις 12:30 ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα παραστεί στο τρισάγιο για τους μαχητές της Αντίστασης και πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή, στο Μνημείο Δημοκρατίας στο Πάρκο του Προεδρικού Μεγάρου.

Το ιστορικό

Νωρίς το πρωί της Δευτέρας, 15 Ιουλίου 1974, ο Μακάριος πήρε τον δρόμο της επιστροφής στο Προεδρικό Μέγαρο στη Λευκωσία από την εξοχική του κατοικία στο όρος Τρόοδος, όπου είχε περάσει το Σαββατοκύριακο. Η πομπή του Μακαρίου πέρασε μπροστά από το στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς στην Κοκκινοτριμιθιά.

Η πομπή του Μακαρίου πέρασε ανενόχλητη από το σημείο εκείνο, χωρίς κάποιο από τα μέλη της συνοδείας του να παρατηρήσει κάτι το ύποπτο.

Την ώρα εκδήλωσης του πραξικοπήματος, ο Μακάριος δεχόταν μια ομάδα ελληνοπαίδων από την Αίγυπτο. Κάποιο από τα παιδιά άκουσε τους πυροβολισμούς, αλλά ο Μακάριος τα καθησύχασε, σύμφωνα με το sigmalive. Όταν τα πυρά πύκνωσαν και το Προεδρικό Μέγαρο άρχισε να κανονιοβολείται από τα τεθωρακισμένα της Εθνικής Φρουράς, ο Μακάριος, αφού προστάτευσε πρώτα τους μικρούς του επισκέπτες, στη συνέχεια διέφυγε από τη μοναδική αφύλακτη δίοδο, που υπήρχε στα δυτικά του Προεδρικού Μεγάρου.

Με τη βοήθεια τριών σωματοφυλάκων του και ντυμένος με πολιτικά ρούχα, ακολούθησε την κοίτη ενός παρακείμενου χειμάρρου και κάτω από μυθιστορηματικές συνθήκες έφθασε στη Μονή Κύκκου.

Εκεί, ξεκουράστηκε για λίγο και στη συνέχεια πήρε τον δρόμο για την Πάφο. Ο συνταγματάρχης Κομπόκης, που είχε το γενικό πρόσταγμα της επίθεσης, ισχυρίζεται ότι είχε εντολές να αφήσει ελεύθερη μία δίοδο για τη διαφυγή του Μακαρίου, ενώ ο επικεφαλής του πραξικοπήματος ταξίαρχος Γεωργίτσης επικαλέστηκε την έλλειψη δυνάμεων.

Μέχρι το μεσημέρι, οι πραξικοπηματίες είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους σχεδόν ολόκληρη τη Λευκωσία, παρά την αντίδραση των πολιτοφυλάκων της ΕΔΕΚ του Βάσου Λυσαρίδη και του Εφεδρικού Στρατού, που αποτελούνταν αποκλειστικά από Ελληνοκυπρίους. Αμέσως άρχισαν να αναζητούν το πρόσωπο που θα αναλάμβανε την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βολιδοσκοπήθηκαν τρεις ανώτατοι δικαστικοί και ο Γλαύκος Κληρίδης, οι οποίοι αρνήθηκαν. Τελικά, ο Γεωργίτσης κατέληξε στον Νίκο Σαμψών.

Το μήνυμα Μακαρίου

Κι ενώ οι πραξικοπηματίες θεωρούσαν τον Μακάριο νεκρό και το ανακοίνωναν συνεχώς μέσω του ΡΙΚ, αυτός ήταν ζωντανός και απηύθυνε μήνυμα μέσω ενός αυτοσχέδιου ραδιοσταθμού της Πάφου:

«Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις, ποιος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος, τον οποίο συ εξέλεξες δια να είναι ο ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Εγώ ήμουν ο στόχος της και εγώ, εφόσον ζω, η Χούντα εις την Κύπρον δεν θα περάση. Η Χούντα απεφάσισε να καταστρέψη την Κύπρο. Να την διχοτομήση. Αλλά δεν θα το κατορθώση. Πρόβαλε παντοιοτρόπως αντίστασιν εις την Χούντα. Μη φοβηθής. Ενταχθήτε όλοι εις τα νομίμους δυνάμεις του κράτους. Η Χούντα δεν πρέπει να περάση και δεν θα περάση. Νυν υπέρ πάντων ο αγών!».

Τουρκική εισβολή και κατεχόμενα

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου ο Αττίλα εισέβαλλε στην Κύπρο με τη δικαιολογία της προστασίας των τουρκοκύπριων από την ένταση του πραξικοπήματος. Για ακόμη μια φορά η χούντα προδίδει της πολίτες της, όπως έγινε και στην Ελλάδα. Η δεξιά δείχνει το προσωπείο της και οι στρατιωτικοί δημιουργούν ένταση, σκορπούν τρόμο, θάνατο και παραδίδουν το έθνος που βαυκαλίζονται σε ξένα χέρια.

Μετά την κατάκτηση του νησιού από τους Οθωμανούς το 1571, εδαφικές εκτάσεις παραχωρήθηκαν σε περίπου 30.000 Τούρκους εποίκους με την άφιξή τους στην Κύπρο. Η Τουρκία το 1974 υποστήριξε πως η επιχείρηση αποτελούσε ειρηνευτική επέμβαση νομιμοποιημένη από το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων. Ο τουρκικός στρατός κατέλαβε το βόρειο μέρος του νησιού, σκοτώνοντας όσους Κύπριους δεν πρόλαβαν να διαφύγουν στην υπόλοιπή Κύπρο.

Η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη σε κράτος των κατεχομένων αυτών εδαφών, με την ονομασία: Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) (στα Τουρκική γλώσσα Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών το 1983, διαμελίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία. Η ανακήρυξη αυτή έγινε εννέα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο με αφορμή την κατευθυνόμενη από την ελληνική Χούντα των Συνταγματαρχών του Δημητρίου Ιωαννίδη, ελληνοκυπριακή απόπειρα ανατροπής του Προέδρου Μακαρίου και την εγκατάσταση στην θέση του, του Νικόλαου Σαμψών.

Η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, από την οποία και εξαρτάται πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά. Τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να αναγνωρίζουν την κυριαρχία της νόμιμης Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλη την επικράτεια του νησιού και έχουν ανακηρύξει την προσπάθεια απόσχισης ως παράνομη. Στην Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία, η ΤΔΒΚ αποκαλείται «ψευδοκράτος» και «κατεχόμενα».