Διαδίκτυο παραβίασης: Νέος νόμος από την ΕΕ για την αντιμετώπιση του επιβλαβούς ή παράνομου περιεχομένου

Η προστασία των χρηστών από επιβλαβές ή παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο και η σαφής διάκριση του, αποτελούν τα κορυφαία θέματα συζητήσεων και προτάσεων που συμπεριλαμβάνονται στον υπό διαβούλευση νέο νόμο της Ε.Ε. για τις ψηφιακές υπηρεσίες που έχει στόχο να ρυθμίσει την ταχέως αναπτυσσόμενη ψηφιακή οικονομία σε επίπεδο Ε.Ε. και να θέσει πρότυπα για τον υπόλοιπο κόσμο.

Ορισμένα περιεχόμενα, όπως για παράδειγμα η άρνηση του ολοκαυτώματος, μπορεί να είναι παράνομα σε ορισμένα κράτη-μέλη, αλλά όχι σε όλα τα άλλα, ενώ το επιβλαβές περιεχόμενο, όπως η ρητορική μίσους και η παραπληροφόρηση, δεν είναι πάντα παράνομο. Απαιτείται λοιπόν αυστηρή διάκριση, καθώς οι δύο τύποι περιεχομένου απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις. Το παράνομο περιεχόμενο πρέπει να αφαιρείται, ενώ το επιβλαβές περιεχόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί και με άλλους τρόπους. Για τον λόγο αυτό καθίσταται δύσκολη σε αρκετές περιπτώσεις η σαφής διάκριση μεταξύ παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου.

Κατά γενική ομολογία οι εθελοντικές δράσεις και η λεγόμενη αυτορρύθμιση των διαδικτυακών πλατφόρμων δεν επαρκούν

Ζητούνται σαφείς, πανευρωπαϊκοί κανόνες για τον έλεγχο περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων μηχανισμών «αναγγελίας και δράσης». Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει καταρχήν να διασφαλίζουν ότι ο μηχανισμός είναι αποτελεσματικός. Οι χρήστες θα πρέπει να είναι σε θέση να κοινοποιούν εύκολα στους διαδικτυακούς μεσάζοντες την ύπαρξη δυνητικά παράνομου διαδικτυακού περιεχομένου, ώστε να μπορούν να το αφαιρέσουν γρήγορα. Σε περίπτωση επισήμανσης ή απόσυρσης περιεχομένου, οι θιγόμενοι χρήστες θα πρέπει να ειδοποιούνται και να έχουν τη δυνατότητα προσφυγής σε εθνικό όργανο επίλυσης διαφορών.

Παράλληλα ο μηχανισμός θα πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των χρηστών, όπως η ελευθερία έκφρασης και ενημέρωσης, έτσι ώστε οι διαδικτυακοί μεσάζοντες να αφαιρούν παράνομο περιεχόμενο με συνετό, αναλογικό και αμερόληπτο τρόπο και να μην αποσύρουν περιεχόμενο που δεν είναι παράνομο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιμένει μάλιστα ότι η τελική απόφαση σχετικά με τη νομιμότητα περιεχομένου που παράγεται από τους χρήστες θα πρέπει να λαμβάνεται από ανεξάρτητο δικαστικό σώμα και όχι από ιδιωτικές εμπορικές οντότητες. Εκτός από την αφαίρεσή του, το παράνομο περιεχόμενο που είναι ταυτόχρονα εγκληματικό θα πρέπει να υποβάλλεται στις υπηρεσίες δίωξης και τις δικαστικές αρχές. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει τη δυνατότητα υποχρέωσης των διαδικτυακών πλατφόρμων να αναφέρουν σοβαρά εγκλήματα στις αρμόδιες αρχές.

Για να αντιμετωπιστεί από την άλλη, το πρόβλημα του επιβλαβούς περιεχομένου, όπως η ρητορική μίσους ή η παραπληροφόρηση, προτείνεται αφενός αυξημένη υποχρέωση διαφάνειας για τις πλατφόρμες και αφετέρου αύξηση της ενημέρωσης των χρηστών στα μέσα επικοινωνίας

Ένας λόγος για τον οποίο η παραπληροφόρηση εξαπλώνεται τόσο γρήγορα είναι επειδή τα επιχειρηματικά μοντέλα ορισμένων πλατφόρμων ευνοούν τη δημοσίευση εντυπωσιακού περιεχομένου που να ελκύει την προσοχή των χρηστών, ώστε να αυξήσουν τα κέρδη τους. Για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων αυτής της πρακτικής, τα μέλη ζητούν διαφάνεια στις πολιτικές μεγιστοποίησης κέρδους των διαδικτυακών πλατφόρμων.

Επιπλέον οι χρήστες θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο επί του περιεχόμενου που τους παρέχεται και τη δυνατότητα να εξαιρεθούν εξ ολοκλήρου από αλγορίθμους συγκέντρωσης περιεχομένου. Ζητούμενο αποτελεί η αυστηρότερη ρύθμιση της στοχευμένης διαφήμισης, τασσόμενοι υπέρ της λιγότερο παρεμβατικής διαφήμισης που βασίζεται στο περιεχόμενο που ο χρήστης βλέπει ανά πάσα στιγμή και όχι στο ιστορικό περιήγησης, ενώ η αρμόδια επιτροπή του ΕΚ εξετάζει περισσότερες επιλογές για τη ρύθμιση της στοχευμένης διαφήμισης, συμπεριλαμβανομένης μιας ενδεχομένης απαγόρευσης.