Κάρλ Φαμπερζέ: Ο Ρώσος μέτρ του κοσμήματος με τα διάσημα αυγά του

Ο Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους χρυσοχόους, κοσμηματοποιούς και σχεδιαστές διακοσμητικών μικροτεχνημάτων. Γνωστός σε κάθε γωνιά του κόσμου για τα περίτεχνα διακοσμημένα «αυγά» του, τα οποία παρασκεύαζε για λογαριασμό της βασιλικής οικογένειας της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, έμελλε να περάσει στην ιστορία της χρυσοχοΐας για τη δεινότητα και την αχαλίνωτη δημιουργικότητά του.

Ο Φαμπερζέ, Γάλλος Ουγενότος στην καταγωγή, γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας στις 30 Μαΐου 1846. Ο πατέρας του Γκυστάβ Φαμπερζέ (Gustave Fabergé, 1814 – 1893) είχε ήδη εγκατασταθεί ως χρυσοχόος στην Αγία Πετρούπολη από το 1842, ασχολούμενος με τη σχεδίαση και την κατασκευή περίτεχνων διακοσμητικών αντικειμένων, παράδοση που συνέχισε ο γιος του Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ, όταν κληρονόμησε την οικογενειακή επιχείρηση το 1870.

Ο Φαμπερζέ απέκτησε την πρώτη του μόρφωση στην Αγία Πετρούπολη, ενώ αργότερα σπούδασε στη Σχολή Τεχνών και Χειροτεχνημάτων της Δρέσδης στη Γερμανία, όπου είχε εγκατασταθεί αρχικά η οικογένειά του το 1860 και στη συνέχεια στην Εμπορική Σχολή Schloss του Παρισιού. Μέχρι το 1872 ταξίδευε συνεχώς και μελετούσε, όταν σε ηλικία 26 ετών επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη και νυμφεύθηκε την Augusta Julia Jacobs. Στα επόμενα χρόνια, βοηθούμενος από τους γιους του και τους συνεργάτες του, με επικεφαλής τον Ελβετό τεχνίτη Φρανσουά Μπερμπάουμ, ο Φαμπερζέ αναγνωρίστηκε σύντομα ως εξέχων σχεδιαστής και απέκτησε υψηλή πελατεία μεταξύ των ευρωπαϊκών βασιλικών Αυλών.

Ο Φαμπερζέ ειδικεύτηκε και άρχισε να φιλοτεχνεί περίτεχνα διακοσμητικά αντικείμενα σε πολύτιμα και ημιπολύτιμα υλικά, όπως χρυσό, ασήμι, μαλαχίτη, νεφρίτη (ζαντ), λαζούρι και πολύτιμους λίθους, εμπνευσμένα από τις διακοσμητικές τέχνες που άκμασαν επί Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ στη Γαλλία. Το εργαστήριο του Φαμπερζέ έγινε σύντομα διάσημο με τις πρωτότυπες δημιουργίες του, όπως ανθρώπινες φιγούρες, κορνίζες, άνθη, κομψοτεχνήματα με ζώα και κυρίως τα περίφημα αυτοκρατορικά Πασχαλινά Αυγά, φιλοτεχνημένα από πολύτιμα μέταλλα και πολύτιμους λίθους, που γοήτευσαν τη ρωσική και τις άλλες βασιλικές Αυλές και κατέκτησαν τις αγορές της Ευρώπης.

Ο τσάρος Αλέξανδρος Γ΄ παρήγγειλε το πρώτο από τα αυγά αυτά για την τσαρίνα Μαρία Φιοντόροβα το 1884, ενώ ο διάδοχός του Νικόλαος Β΄ συνέχισε την παράδοση, παραγγέλλοντας στον Οίκο Φαμπερζέ δύο αυγά κάθε χρόνο, ένα για τη μητέρα του και ένα για τη σύζυγό του αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία. Μέχρι την επανάσταση είχαν κατασκευαστεί 54 πασχαλινά αυγά Φαμπερζέ και κανένα από αυτά δεν ήταν ίδιο με άλλο.

Από το 1882 μέχρι το 1917, ο Οίκος Φαμπερζέ, με έδρα την Αγία Πετρούπολη και ανεξάρτητα εργαστήρια στη Μόσχα, στην Οδησσό, στο Κίεβο και στο Λονδίνο, με 500 υπαλλήλους στο προσωπικό του, δημιούργησε γύρω στις 200.000 πολύτιμα μικροτεχνήματα. Ο Φαμπερζέ, διεθνώς πλέον γνωστός, παρουσίασε τα έργα του το 1882 στην Πανρωσική Έκθεση της Μόσχας, το 1885 στην Έκθεση της Νυρεμβέργης, όπου πήρε το χρυσό μετάλλιο για τα αντίγραφά του των σκυθικών θησαυρών, ενώ το 1900 εκπροσώπησε τη Ρωσία στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων.

Το 1881, η κεντρική επιχείρηση επεκτάθηκε και μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, όπου είναι και σήμερα, στην Οδό Μπολσάγια Μόρσκαγια (Bolshaya Morskaya ulitsa) της Αγίας Πετρούπολης. Η αίθουσα του ισογείου, με τους κόκκινους γρανιτένιους στύλους, είναι και σήμερα εκθεσιακός χώρος.

Τα εργαστήρια Φαμπερζέ συνέχισαν να δημιουργούν τα πολύτιμα διακοσμητικά μικροτεχνήματά τους μέχρι τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, οπότε η νέα κυβέρνηση απαγόρευσε τη δημιουργία πολύτιμων αντικειμένων. Ο Φαμπερζέ πέθανε εξόριστος στη Λωζάνη της Ελβετίας, από καρδιακή προσβολή, στις 24 Σεπτεμβρίου 1920. Ο γιος του Ευγένιος Φαμπερζέ (1874 – 1960) μετέφερε την τέφρα του πατέρα του, καθώς και της συζύγου του Αυγούστας που έχε πεθάνει το 1925, από τη Λωζάνη και την ενταφίασε στον τάφο της μητέρας του στο Κοιμητήριο Grand Jas στις Κάννες της Γαλλίας.