Financial Times για Αγιά Σοφιά: Γιατί ο Ερντογάν έκανε τζαμί το ιστορικό μνημείο

Ο αναλυτής Ντέιβιντ Γκάρντνερ γράφει στους Financial Times για τους λόγους που οδήγησαν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο αναλυτής, αυτή η απόφαση δεν είναι ένας «απλός θρησκευτικός σωβινισμός», αλλά στην ουσία δείχνει την εξάρτηση του Τούρκου προέδρου από τους ακροδεξιούς εθνικιστές από τους οποίους «εξαρτάται ολοένα και περισσότερο».

Το επικριτικό άρθρο του Γκάρντνερ χαρακτηρίζει την Αγιά Σοφιά ως το «πετράδι του στέμματος στον μαγευτικό ορίζοντα της Κωνσταντινούπολης». Το άρθρο προσθέτει ακόμα πως: «Κυρίαρχη προσωπικότητα της Τουρκίας αυτόν τον αιώνα, ο Ερντογάν επικράτησε σε πάνω από 12 εκλογικές αναμετρήσεις για να αντικαταστήσει το κοινοβουλευτικό σύστημα με μια αυταρχική προεδρία, που του επιτρέπει να κυβερνά ως νεο-σουλτάνος. Ωστόσο, βρίσκεται υπό πολιτική πίεση. Το σερί νικών του ανέκοψαν πέρυσι οι θρίαμβοι της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη, την πρωτεύουσα Άγκυρα και μια σειρά άλλων σημαντικών αστικών κέντρων, αποδεικνύοντας ότι είναι πολιτικά θνητός. Η πανδημία του κορωνοϊού φέτος ενέτεινε τις πιέσεις στη οικονομία, η οποία παραπαίει.

Η επιτυχία του Ερντογάν έχει περισσότερο να κάνει με την ώθησή του στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη παρά με την ισλαμιστική του αναβίωση. Η ικανότητά του να παράγει αποτελέσματα υπερισχύει της ταυτοτικής πολιτικής, πράγμα που ισχύει διπλά τώρα που οι Αρχές των δήμων που ελέγχουν οι εχθροί του τα πήγαν καλύτερα από την κυβέρνηση στη διαχείριση της κρίσης της Covid-19».

«Εσείς ή εμείς κυβερνάμε την Τουρκία»

O Γκάρντνερ σε άλλο σημείο τονίζει ότι «το διάταγμα για την Αγία Σοφία πέρα από τον θρησκευτικό σωβινισμό σχεδιάστηκε για να συσπειρώσει τους ακροδεξιούς εθνικιστές, από τους οποίους εξαρτάται ολοένα και περισσότερο ο Ερντογάν. Προβλέποντας την κατακραυγή από το εξωτερικό, από τον Πάπα Φραγκίσκο μέχρι τον Πατριάρχη Κύριλλο της Ρωσίας, από την UNESCO μέχρι την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Λευκό Οίκο και το Κρεμλίνο ο Ερντογάν είχε έτοιμη την απάντηση: ”Εσείς ή εμείς κυβερνάμε την Τουρκία”;».

Επίσης, επισημαίνεται πως «το μήνυμά του αυτό έχει περιορισμένη αξία στην Τουρκία και δεν πρόκειται να τον κάνει αγαπητό στους ισχυρούς φίλους του, όπως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ντόναλντ Τραμπ, που θα στηριχθεί στις ψήφους των ευαγγελιστών Χριστιανών τον Νοέμβριο για να ανανεώσει τη θητεία του. Στην Ευρώπη, αν ήταν ήδη ετοιμοθάνατη η προσπάθεια της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ, το διάταγμα για την Αγία Σοφία πιθανώς θα είναι το πιστοποιητικό θανάτου της».

Το κείμενο των FT κάνει και μια αναδρομή στην ιστορία του ναού της Αγιάς Σοφιάς, από την ανέγερσή της το 537 μ.Χ. μέχρι τη μετατροπή της σε τέμενος μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και σε μουσείο το 1934 από τον Κεμάλ Ατατούρκ, σε μια κίνηση που ήταν υπόλογη στον στόχο για κοσμικό μέλλον της Τουρκίας. «Εν μέρει για να στραφεί μακριά η προσοχή από το πώς άδειασε η Οθωμανική Αυτοκρατορία που κατέρρεε την Τουρκία από Χριστιανούς με τις μαζικές σφαγές Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων», αναφέρει χαρακτηριστικά στο κείμενό του ο αναλυτής Ντέιβιντ Γκάρντνερ.