Το αποτυχημένο πραξικόπημα που έκανε τον Ερντογάν σουλτάνο

Ήταν Παρασκευή 15 Ιουλίου του 2016 λίγο πριν τις 11 το βράδυ,  μία ζεστή καλοκαιρινή βραδιά στην Κωνσταντινούπολη που έμελλε να γίνει θερμότερη. Κόσμος απολάμβανε τις βόλτες του, άλλοι βρίσκονταν στο σπίτι τους, όταν την ηρεμία της βραδιάς άρχισαν να ταράζουν οι ήχοι πολεμικών ελικοπτέρων και αεροσκαφών που άρχισαν να πετούν πάνω από την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα. Τούρκοι στρατιώτες έσπευσαν να κλείσουν τη γέφυρα του Βοσπόρου με τεθωρακισμένα, ενώ μαχητικά επιτέθηκαν στο κοινοβούλιο και στο προεδρικό μέγαρο, στην Άγκυρα.

Ένα γεγονός που έμελλε να αλλάξει τον ρου της τουρκικής ιστορίας. Ο Ταγίπ Ερντογάν, πρόεδρος της Τουρκίας βρισκόταν στη Μαρμαρίδα, απολαμβάνοντας τις διακοπές του. Μέσω βίντεο κλήσης κάλεσε από την τουρκική τηλεόραση τους πολίτες να αναλάβουν δράση: “Καλώ τον λαό μας να πάει στους δημόσιους χώρους και στα αεροδρόμια και να αντιταχθεί σε αυτή τη μικρή ομάδα πραξικοπηματιών”, δήλωνε και χιλιάδες Τούρκοι έβγαιναν στους δρόμους ακολουθώντας τις οδηγίες του Ερντογάν.

Για ακόμη μια φορά ο στρατός προσπαθούσε να πάρει την εξουσία στα χέρια του.Όπως αναφέρει η ελληνική έκδοση της DW, ακολούθησαν φρικτές σκηνές με ελεύθερους σκοπευτές να πυροβολούν πολίτες. Σε μια πολυσύχναστη γειτονιά της Άγκυρας τεθωρακισμένα συνέθλιψαν ακινητοποιημένα στον δρόμο αυτοκίνητα – μαζί με τους επιβαίνοντες. Ωστόσο, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες οι πραξικοπηματίες είχαν ηττηθεί. Εκείνη τη νύχτα σκοτώθηκαν 249 πολίτες και αστυνομικοί. Ο αριθμός των νεκρών πραξικοπηματιών δεν ανακοινώθηκε ποτέ επίσημα.

Η τουρκική ηγεσία έσπευσε να επιρρίψει τις ευθύνες στο κίνημα του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν. Ένα κίνημα με το οποίο είχε συνεργαστεί στενά επί σειρά ετών το κυβερνών κόμμα AKP του Ερντογάν, επισημαίνει ο βουλευτής του αντιπολιτευόμενου Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Σεζγκίν Τανρίκουλου. «Είχαν δημιουργήσει έναν κρυφό συνασπισμό. Το AKP φέρει μεγάλη ευθύνη για ό,τι συνέβη. Τώρα ισχυρίζεται ότι εξαπατήθηκε. Μπορεί όμως κάποιος στο κράτος να εξαπατάται τόσο συχνά;», διερωτάται με νόημα ο τούρκος βουλευτής.

Τις εβδομάδες που ακολούθησαν σε πολλές μεγάλες πόλεις γιορταζόταν η νίκη του λαού κατά των πραξικοπηματιών. Παράλληλα όμως ξεκίνησαν πρωτοφανείς εκκαθαρίσεις από τον πρόεδρο Ερντογάν. Μέχρι σήμερα περίπου 160.000 κρατικοί λειτουργοί και υπάλληλοι τέθηκαν σε διαθεσιμότητα ή απολύθηκαν. Όχι μόνο στρατιωτικοί ή αστυνομικοί, αλλά και εκπαιδευτικοί, καθηγητές πανεπιστημίων, δικαστές, εισαγγελείς και πολιτικοί της αντιπολίτευσης. 50.000 άνθρωποι συνελήφθησαν, 180 μέσα ενημέρωσης αναγκάστηκαν να κλείσουν και περίπου 150 δημοσιογράφοι φυλακίστηκαν.

Τέσσερα χρόνια μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα, ακολουθούμενο από αποτάξεις στρατιωτικών και μαζικές απολύσεις δημόσιων υπαλλήλων, το καζάνι φέρεται να βράζει και πάλι εντός της τουρκικής κοινωνίας και λόγω πανδημίας, ότι και να λένε διάφοροι παρατηρητές στο εξωτερικό. Μετά την απόπειρα απομάκρυνσης του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016, σχεδόν 19.500 μέλη του στρατού, συμπεριλαμβανομένων πολλών ανώτερων αξιωματικών, έχουν αποταχθεί δημιουργώντας μια κουλτούρα εκδίκησης. Ενώ ακόμη και τώρα πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.

Όντως αιφνιδίασε το πραξικόπημα την τουρκική κυβέρνηση; Γιατί δεν ελήφθησαν αμέσως σοβαρά υπόψη πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών το απόγευμα της 15ης Ιουλίου και για ποιο λόγο ξεκίνησε η απόπειρα πραξικοπήματος το βράδυ με τους δρόμους των πόλεων να είναι γεμάτοι ζωή; Μία εξεταστική επιτροπή επρόκειτο να δώσει απαντήσεις, ωστόσο αυτό δεν συνέβη. Η κυβερνητική πλειοψηφία απέτρεψε τις καταθέσεις σημαντικών μαρτύρων, καταγγέλλει ο ναύαρχος εν αποστρατεία Τουρκέρ Ερτούρκ. «Η τουρκική ηγεσία το είχε αντιληφθεί νωρίτερα. Εξανάγκασε τους πραξικοπηματίες να επιτεθούν πρόωρα και άφησε πράγματα να εξελιχθούν ελεγχόμενα. Γιατί; Ώστε να μπορέσει μετά να κάνει αυτό που σκόπευε», υπογραμμίζει. Ο Ερτούρκ κάνει λόγο για ελεγχόμενο πραξικόπημα. Μετά την κατάπνιξή του ο Ταγίπ Ερντογάν συγκέντρωσε στα χέρια του περισσότερες εξουσίες από ποτέ.

Στις 16 Απριλίου του 2017 και τρεις μήνες  πριν κλείσει ο πρώτος χρόνος από το αποτυχημένο πραξικόπημα, στην Τουρκία διεξάγεται δημοψήφισμα και παραχωρούνται όλες σχεδόν οι εξουσίες στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι υποστηρικτές του δήλωναν ότι έτσι μόνο θα υπάρχει σταθερότητα στη χώρα, ενώ οι επικριτές του Ερντογάν ήξεραν ότι πλέον ο πρόεδρος γίνεται σουλτάνος με τα γνωστά επακόλουθα.

Λίγες ώρες πριν το δημοψήφισμα ο Κιλιτσντάρογλου, πρόεδρος του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), σε συνέντευξή του στο AFP δήλωνε ότι “η ισορροπία μεταξύ της δικαστικής, της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας θα χαθεί εντελώς. Οι τρεις εξουσίες θα συγκεντρωθούν στα χέρια του προέδρου”.

Ούτε ο Κεμάλ Ατατούρκ

«Ένας άνθρωπος με τόσες εξουσίες και επιρροή θα θέσει σε κίνδυνο το μέλλον της Τουρκίας», προειδοποίησε ο επικεφαλής του CHP, υπογραμμίζοντας ότι «τέτοιες εξουσίες δεν είχε ούτε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ». Σύμφωνα με τον Κιλιτσντάρογλου, το σχέδιο του Ερντογάν απειλεί την τουρκική δημοκρατία. «Αν δεν υπάρχει ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αν μπορεί να ασκηθεί έλεγχος στα νομοθετικά και εκτελεστικά όργανα, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον δημοκρατία», είχε τονίσει.