Αγιά Σοφιά: Στην UNESCO η Ελλάδα – Απόφαση από το τουρκικό ΣτΕ στις 2 Ιουλίου

Με επιστολή της προς τις αντιπροσωπείες των κρατών – μελών της UNESCO, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, ενημερώνει για την επιχειρούμενη από την τουρκική κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, σχέδιο που αντιβαίνει στην, υπογεγραμμένη και από την Τουρκία, συμφωνία του 1972. «Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απολέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος», επισημαίνει η κ. Μενδώνη, η οποία προχώρησε στην εξής μαγνητοσκοπημένη δήλωση:

«Με το διάταγμά του το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ μετατρέπει την Αγία Σοφία σε μουσείο. Με τον τρόπο αυτό το μνημείο απαλλάσσεται από τους περιορισμούς που επιβάλλει η τέλεση θρησκευτικών λειτουργιών. Το μνημείο αποδίδεται στην ανθρωπότητα. Το 1985 η Αγία Σοφία -μαζί με άλλα μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως– εντάσσεται στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η αλλαγή του status ενός τέτοιου μνημείου προϋποθέτει την απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει. Η Τουρκία έχει υπογράψει την Σύμβαση της UNESCO του 1972, άρα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει την υπογραφή της.

Αυτό το οποίο επιδιώκεται σήμερα από την τουρκική κυβέρνηση και τον πρόεδρο Ερντογάν επαναφέρει και αναζωπυρώνει εθνικούς και θρησκευτικούς φανατισμούς. Επιδιώκεται η απομείωση της αξίας και της παγκόσμιας ακτινοβολίας του μνημείου. Ένα μνημείο οικουμενικής αξίας, όπως η Αγία Σοφία, εργαλειοποιείται για να εξυπηρετήσει εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Επιχειρείται η επιστροφή των συνθηκών του 15ου αιώνα στον 21ο. Δεδομένου ότι η Διακυβερνητική Σύσκεψη της UNESCO έχει αναβληθεί εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, και δεν έχει προσδιοριστεί νέος χρόνος σύγκλισής της, είμαστε υποχρεωμένοι να ενημερώσουμε τις αντιπροσωπείες των κρατών – μελών της UNESCO ώστε να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απολέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος. Αυτό κάνουμε από σήμερα».

Στις 2 Ιουλίου η απόφαση από το ΣτΕ:

Σημειώνεται, πως στις 2 Ιουλίου το Συμβούλιο Επικρατείας της Τουρκίας θα συνεδριάσει προκειμένου να εξετάσει αίτημα ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος που μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο το 1934. Αν και την υπόθεση είχε κλείσει με νομικό τρόπο το Σεπτέμβριο του 2018 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας, απορρίπτοντας παρόμοιο αίτημα της τουρκικής μη κυβερνητικής οργάνωσης “Σύνδεσμος Προστασίας Ιστορικών Μνημείων και Περιβάλλοντος”, το ζήτημα επανέρχεται τώρα στο κατώτερο σε βαθμίδα τουρκικό ΣτΕ. Την ίδια ώρα, ο εισαγγελέας του Συμβουλίου ζήτησε να απορριφθεί η υπόθεση, αναφέροντας στη σχετική γνωμοδότησή του ότι η χρήση της Αγίας Σοφίας ως μουσείου εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του κράτους και ότι δεν προκύπτει κάποια παράβαση κατά τη μετατροπή της σε μουσείο. Ωστόσο, η γνωμοδότηση του εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτική για το ΣτΕ, γι’ αυτό και το 10ο τμήμα, που ασχολείται με την υπόθεση, αποφάσισε να προχωρήσει στην επανεξέταση του αιτήματος για αλλαγή του καθεστώτος.