Ουιγούροι: Η σιωπηλή εθνοκάθαρση της μουσουλμανικής μειονότητας της Κίνας

Μπορεί ο πλανήτης να έχει στραμμένα τα βλέμματά του στην Κίνα όσον αφορά την έξαρση του φονικού Κορωνοϊού, αλλά πολλές διεθνείς οργανώσεις και δημοσιογραφικοί οργανισμοί κρούουν κώδωνα κινδύνου για την σιωπηλή εθνοκάθαρση που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στην Κίνα και αφορά την μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων. Ήδη το κίνημα του Αvaaz που έχει σταθεί στο πλάι μειονοτήτων που αγωνίζονται για το δικαίωμα τους να ζήσουν ελεύθερες -από τους Ιθαγενείς του Αμαζονίου μέχρι τους Μασάι της Κένυας, έχει στηρίξει τις φωνές τους ώστε να ακουστούν σ’ όλο τον κόσμο- συγκεντρώνει υπογραφές ώστε να γίνει η φωνή των Ουιγούρων, που βασανίζονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη δυτική Κίνα.

Σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, υπολογίζεται ότι πάνω από 1 εκατομμύριο Ουιγούροι έχουν φυλακιστεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ώστε να εγκαταλείψουν τη μητρική γλώσσα και τη θρησκεία τους. Αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης βρίσκονται στην επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου κατοικεί και η μεγαλύτερη κοινότητα Ουιγούρων στην Κίνα. Το Πεκίνο, που βλέπει όλους τους μουσουλμάνους Ουιγούρους ως τρομοκράτες, αρνείται ότι έχουν φυλακιστεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και μιλά για «κέντρα επανεκπαίδευσης», που χρησιμοποιούνται για πατάξει τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό ανάμεσα στους Ουιγούρους.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Radio Free Asia (RFA) αποκαλύπτεται ότι το σχέδιο της εθνοκάθαρσης είναι ακόμη πιο συντονισμένο. Όπως φαίνεται να έχουν παραδεχτεί Κινέζοι αξιωματούχοι χωρίς να κατονομαστούν, το Πεκίνο έχει στείλει άντρες στα σπίτια των γυναικών των οποίων οι άντρες έχουν φυλακιστεί, για να επιβλέπουν την κατάσταση, ενώ συχνά κοιμούνται και στα ίδια κρεβάτια με τις γυναίκες αυτές, παρά τη θέλησή τους.

Σύμφωνα με ακτιβιστές το πρόγραμμα εθνοκάθαρσης “τρέχει” από το 2017 με την κωδική ονομασία “βρείτε το ταίρι σας και γίνετε οικογένεια”. Σύμφωνα με αυτό, Κινέζοι αξιωματούχοι του κομμουνιστικού κόμματος, που είναι οι Χαν, δηλαδή της κυρίαρχης εθνοτικής ομάδας της Κίνας, πηγαίνουν στα σπίτια γυναικών Ουιγούρων των οποίων οι άνδρες βρίσκονται φυλακισμένοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και κάνουν πλύση εγκεφάλου προωθώντας την ” εθνική ενότητα” ενώ κοιμούνται στα κρεβάτια βιάζοντας τις γυναίκες σύμφωνα με καταγγελίες ακτιβιστών, αλλά και ατόμων που έχουν καταφέρει να δραπετεύσουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα οποία πηγαίνουν και γυναίκες. Ένα άτομο που κατάφερε να δραπετεύσει είναι η Sayragul Sauytbay, η οποία μιλώντας αργότερα αποκάλυψε ότι ήταν μάρτυρας ενός ομαδικού βιασμού, ενώ γινόντουσαν και ιατρικά πειράματα σε φυλακισμένους.

Η ίδια υπέστη βασανιστήρια επειδή την είδαν να την αγκαλιάζει ένας άλλος κρατούμενος. Το θέμα των Ουιγούρων έχει απασχολήσει από τις αρχές του έτους και γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με απόρρητη έκθεση του γερμανικού υπ. Εξωτερικών της 22 Δεκεμβρίου 2019, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο σε σύνολο δέκα εκατομμυρίων Ουιγούρων φυλακίστηκαν. Το γερμανικό υπουργείο κάνει μάλιστα λόγο για «στρατόπεδα εκπαίδευσης» και «μαθήματα ιδεολογίας που γίνονται κάτω από δρακόντειες συνθήκες», όπως αποκαλύπτεται από έρευνα των γερμανικών μέσων DW, NDR, WDR και Süddeutsche Zeitung. Έρευνα η οποία ξεκίνησε από την περίπτωση ενός μουσουλμανικού ζευγαριού με τη σύζυγο που είχε καλυμμένο το πρόσωπό της , ενώ μια μακρά λίστα με ονόματα κρατούμενων δόθηκε στη διάθεση της DW από κοινού με τα NDR, το WDR και τη Süddeutsche Zeitung.

Σύμφωνα με έρευνα των παραπάνω γερμανικών μέσων, που ανέλυσαν τα στοιχεία, βασική κατηγορία εναντίον των ανθρώπων που βρίσκονται στην επίμαχη λίστα είναι ο «εξτρεμισμός», ωστόσο στην πραγματικότητα μόνο τρία άτομα φέρονται να είναι μέλη της ισλαμιστικής οργάνωσης Hizb-ub-Tahrir, η οποία έχει απαγορευθεί και στη Γερμανία. Η προσεκτική ανάλυση των στοιχείων, σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, δείχνει ότι οι Ουιγούροι διώκονται συστηματικά εξαιτίας της θρησκείας και της γλώσσας τους. Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι εκατοντάδες έχουν οδηγηθεί σε συνθήκες κράτησης χωρίς ουσιώδη λόγο: είτε γιατί έχουν μακριά γενειάδα, είτε επειδή προσεύχονται, φορούν μαντίλα ή λόγω συνομιλιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι καταγεγραμμένοι κρατούμενοι φαίνεται να οδηγήθηκαν την περίοδο 2017 και 2018 στα διαβόητα «στρατόπεδα εκπαίδευσης». Τα δύο τρίτα εξ αυτών αφέθηκαν ελεύθεροι κατόπιν ειδικής άδειας, ωστόσο στη συνέχεια αναγκάστηκαν να ζουν υπό μόνιμη παρακολούθηση, χωρίς ελευθερία. Στην υπόθεση του ζευγαριού που βγήκε στη δημοσιότητα, ο άνδρας μετά την ολοκλήρωση της αποκαλούμενης «εκπαίδευσης» αφέθηκε ελεύθερος επειδή «αναγνώρισε τα λάθη του και έδειξε μεταμέλεια» ενώ «υπήρξε και σημαντική ιδεολογική μεταστροφή». Από την άλλη η σύζυγός του φυλακίστηκε υπό αυστηρούς όρους για κάποια χρόνια με την κατηγορία του «παράνομου κηρύγματος». Η απόρρητη έκθεση του Γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών αποτελείεται από 137 σελίδες, ενώ διέρρευσε στα Μέσα το Νοέμβριο του 2019.

Τα γερμανικά μέσα προσπάθησαν να έρθουν σε επαφή με συγγενείς Ουιγούρων που ζουν στο εξωτερικό, οι οποίοι όμως δήλωσαν ότι έχουν χάσει την επαφή με τους συγγενείς τους στην Κίνα αφού δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ούτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σημαντικό ρόλο στην έρευνα έπαιξε ο Αντριάν Τσεντς, γερμανός ειδικός από την αμερικανική δεξαμενή σκέψης «Victims of Communism Memorial Foundation». Από την πλευρά τους οι Ουιγούροι της Κίνας ζητούν ανεξαρτησία ή τουλάχιστον περισσότερη αυτονομία, ενώ ταυτίζονται περισσότερο με άλλους λαούς της κεντρικής Ασίας παρά με τους Κινέζους. Πριν από λίγες ημέρες τα Γερμανικά Μέσα που έχουν αναδείξει το θέμα ζήτησαν από τον υπουργό Εξωτερικών της Κίνας Γουάνγκ Γι που επισκέφθηκε το Βερολίνο στις 13 Φεβρουαρίου 2020 να σχολιάσει τα στοιχεία που βγήκαν στη δημοσιότητα αλλά ο ίδιος, σύμφωνα με τα γερμανικά μέσα έκανε λόγο για «ψεύδη» και «fake news».

Ποιοι είναι οι Ουιγούροι

Η σημασία του όρου Ουιγούρος είναι ασαφής. Οι περισσότεροι Ουιγούροι γλωσσολόγοι και ιστορικοί θεωρούν ότι προέρχεται από την λέξη ουγουχούρ που στην Ουιγουρική γλώσσα σημαίνει ένωση ανθρώπων. Στο παλαιό Τουρκικό αλφάβητο έχει βρεθεί επιγραφή με την λέξη ουβχούρ, η οποία μεταγράφεται στα Κινέζικα ως Χουί Χέ. Στην εξέλιξη της ιστορίας, ο όρος “Ουιγούροι” έχει πάρει έναν όλο και περισσότερο διασταλτικό ορισμό. Αρχικώς δήλωνε ένα μικρό συνασπισμό φυλών των Γκάο-τσε/Τιέλε (συνομοσπονδία 9 τουρκικών φυλών) στη Βόρεια Κίνα, Μογγολία και τα Όρη Αλτάι, αργότερα όμως υποδήλωνε την υπηκοότητα στο Χανάτο των Ουιγούρων.

Τελικώς ο όρος επεκτάθηκε δηλώνοντας μια εθνότητα της οποίας οι ρίζες βρίσκονται στην πτώση του Χανάτου των Ουιγούρων το 842 μ.Χ., που προκάλεσε τη μετανάστευση των Ουιγούρων από τη Μογγολία στο Λεκανοπέδιο Ταρίμ. Το μεταναστευτικό αυτό ρεύμα αφομοίωσε και αντικατέστησε τους Ινδοευρωπαίους στην περιοχή και δημιούργησε μια ξεχωριστή ταυτότητα, καθώς η γλώσσα και η κουλτούρα των Τούρκων μεταναστών, εκτόπισε τελικώς τις αρχικές ινδοευρωπαϊκές επιρροές. Ο ρευστός αυτός ορισμός των Ουιγούρων και η διαφορετική γενεαλογία των σημερινών Ουιγούρων αποτελούν πηγή σύγχυσης σχετικά με το τι συνιστά την πραγματική ουιγουρική εθνογραφία και εθνογένεση.

Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν τους σημερινούς Ουιγούρους απόγονους πολλών λαών όπως των αρχαίων Ουιγούρων της Μογγολίας που έφτασαν στο Λεκανοπέδιο Ταρίμ μετά την πτώση του Χανάτου των Ουιγούρων, Ιρανικές φυλές Σακά αλλά και άλλων Ινδο-ευρωπαίων που κατοίκησαν στο λεκανοπέδιο Ταρίμ πριν την έλευση των Ουιγούρων Αναλύσεις DNA δείχνουν ότι οι λαοί της Κεντρικής Ασίας όπως οι Ουιγούροι είναι μίξη Καυκάσιων και Ανατολικών Ασιατών.

Οι ακτιβιστές Ουιγούροι θεωρούν ότι είναι ιθαγενείς της περιοχής και απόγονοι των νεκρών που έχουν βρεθεί στις μούμιες του Ταρίμ. Από την άλλη έρευνα στην γενετική των αρχαίων Ταρίμ και των σχέσεων με τους σύγχρονους Ουιγούρους δείχνει αμφιλεγόμενες απόψεις. Λόγω των εθνοτικών αυτονομιστικών τάσεων στην περιοχή, σε αυτές τις έρευνες εμπλέκονται και αξιωματούχοι Κινέζοι αλλά και Ουιγούροι ακτιβιστές οι οποίοι θεωρούν ότι το αποτέλεσμα των ερευνών μπορεί να επηρεάσει τους ισχυρισμούς τους ότι είναι αυτόχθονες στην περιοχή.