Brexit: Πρόωρες εκλογές, νέο δημοψήφισμα και στο βάθος… ευρωεκλογές

Το αδιέξοδο στη Βρετανία για το Brexit έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών ή ακόμη και για την προκήρυξη δεύτερου δημοψηφίσματος, όμως, σε μια πανενέργεια της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, οι Βρετανοί ενδέχεται να κληθούν να ψηφίσουν σε μια άλλη εκλογική διαδικασία: να εκλέξουν και πάλι τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μολονότι έχουν αποφασίσει να αποχωρήσουν από την Ένωση.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει καθοριστεί, η Βρετανία πρόκειται να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου, δύο μήνες πριν οι πολίτες των άλλων 27 χωρών-μελών της ΕΕ προσέλθουν στις κάλπες για τις ευρωεκλογές.

Όμως, καθώς μοιάζει απίθανο να εγκρίνει η Βουλή των Κοινοτήτων, την επόμενη εβδομάδα, τη συμφωνία της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι με τις Βρυξέλλες, εντείνονται οι εικασίες ότι το Λονδίνο θα επιδιώξει να καθυστερήσει το “διαζύγιο”. Κάτι τέτοιο είναι βέβαιο ότι θα προκαλούσε… ημικρανία στις Βρυξέλλες.

“Εξετάζουμε τι ακριβώς θα σήμαινε κάτι τέτοιο όμως ελάχιστα πράγματα είναι σαφή, από νομικής άποψης. Εξαρτάται τι θα αποφασίσει να κάνει η Βρετανία”, σχολίασε ένας υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος, περιγράφοντας τις συζητήσεις στις Βρυξέλλες.

Τα κυριότερα, αναπάντητα ερωτήματα είναι:

• πόση παράταση μπορεί να ζητήσει η Βρετανία και ιδίως αν θα αποχωρήσει πριν λήξει η θητεία του παρόντος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την 1η Ιουλίου.
• αν η παράταση θα σημάνει και την ακύρωση του Brexit.
• αν θα χρειαστεί να ψηφίσουν οι Βρετανοί για την ανάδειξη ευρωβουλευτών μετά την ολοκλήρωση των εκλογών, τον Μάιο
• αν το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να επικυρώσει τους όρους της αποχώρησης.

“Το συζητάμε ανεπισήμως. Δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη πρόταση, η οποία θα πρέπει να προέλθει από τη βρετανική κυβέρνηση, κάποια στιγμή”, εξήγησε ο Ρίτσαρντ Κόρμπετ, ευρωβουλευτής των Εργατικών.

Όπως γράφει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, ένας υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, χώρας-μέλους της ΕΕ είπε ότι η προοπτική διεξαγωγής ευρωεκλογών στη Βρετανία στα τέλη Μαΐου για την ανάδειξη εκπροσώπων σε ένα κοινοβούλιο από το οποίο οι Βρετανοί θέλουν να αποχωρήσουν θα ήταν “τρελή” εξέλιξη από πολιτικής άποψης αλλά “από νομική άποψη, ίσως να μην υπάρχει άλλη επιλογή”.

Πιθανά σενάρια

Έχουν διατυπωθεί διάφορα σενάρια για τις συνέπειες που θα είχε η καθυστέρηση του “διαζυγίου” στις ευρωεκλογές:

• Αν η καθυστέρηση είναι μικρής διάρκειας, έως έξι εβδομάδων, δεν θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις αφού η Βρετανία θα αποχωρήσει πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών (23-26 Μαΐου).
• Μια παράταση τριών μηνών, μέχρι τα τέλη Ιουνίου, επίσης δεν θα είχε παρά μόνο περιορισμένες συνέπειες, αφού δεν θα είχε λήξει ακόμη η θητεία του παρόντος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα ήταν σε θέση να επικυρώσει τη συμφωνία αποχώρησης.
• Από τις 2 Ιουλίου και μετά, οποιαδήποτε απόφαση θα πρέπει να επικυρωθεί από τους νέους ευρωβουλευτές που θα εκλεγούν στις 23-26 Μαΐου. Αν η Βρετανία παραμένει επισήμως μέλος της ΕΕ, αλλά δεν έχει εκλέξει ευρωβουλευτές, τότε μπορεί να υπάρξει νομικό κώλυμα για την εγκυρότητα οποιασδήποτε συμφωνίας.
• Η Βρετανία θα μπορούσε να προκηρύξει ευρωεκλογές αργότερα, για παράδειγμα αν κατά τη διάρκεια της “παράτασης” διεξαχθεί δεύτερο δημοψήφισμα, ανακληθεί το άρθρο 50 περί αποχώρησης και αποφασίσει να “ξεχάσει” το Brexit.
• Ορισμένοι αξιωματούχοι υπενθύμισαν ότι υπάρχει ένας μηχανισμός για την κάλυψη των κενών θέσεων: τα νέα μέλη της ΕΕ στέλνουν εκπροσώπους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τους εκλεγμένους βουλευτές του εθνικού τους κοινοβουλίου, μέχρι να διεξαχθούν οι ευρωεκλογές. Αλλά η εφαρμογή αυτού του μηχανισμού σε μια χώρα που είναι ήδη μέλος, εδώ και δεκαετίες, θα ήταν προβληματική.
• Σαν να μην έφταναν αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη κατανείμει σε άλλες χώρες ορισμένες από τις έδρες που θα μείνουν κενές μετά τo Brexit. Αλλά αυτή η αλλαγή δεν θα εφαρμοστεί παρά μόνο μετά την οριστική αποχώρηση, γεγονός που σημαίνει ότι κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, δεν θα γνωρίζουν πόσους ευρωβουλευτές θα εκλέξουν τελικά.

Η σύγχυση θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην εκλογή της νέας ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την ανάδειξη των Επιτρόπων.

Ορισμένοι αξιωματούχοι προβλέπουν μάλιστα ότι ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και οι Επίτροποι ίσως χρειαστεί να παραμείνουν στις θέσεις τους για κάποιο διάστημα και μετά τη λήξη της θητείας τους, στα τέλη Οκτωβρίου -ακόμη και αν το Brexit ολοκληρωθεί ομαλά- λόγω της διαμάχης μεταξύ των ευρωσκεπτικιστών και των αρχηγών των κυβερνήσεων για το ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος.