Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς: Η μέρα που στη Γιουγκοσλαβία βγήκε ο στρατός…

Στις 5 Οκτωβρίου του 2000, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του Βελιγραδίου, απαιτώντας από τον τότε πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, να παραδεχθεί την ήττα του στις εκλογές και να παραδώσει την εξουσία.

Ο απολογισμός των συγκρούσεων ήταν δύο νεκροί και περίπου 100 τραυματίες, εκ των οποίων δεκάδες από βλήματα πυροβόλων όπλων.

Ο Μιλόσεβιτς διέταξε το στρατό να επέμβει, χρησιμοποιώντας ένοπλη βία. Η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων δεν υπάκουσε, ενώ και οι άνδρες των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, που βγήκαν με τεθωρακισμένα οχήματα στους δρόμους, αρνήθηκαν να ανοίξουν πυρ κατά των διαδηλωτών, όπως ζητούσε ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Ο Κοστούνιτσα είχε επικρατήσει στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 24 Σεπτεμβρίου του 2000, αλλά ο Μιλόσεβιτς δεν αποδεχόταν την ήττα του, με συνέπεια να ξεσηκωθούν οι οπαδοί της έως τότε αντιπολίτευσης, οι οποίοι κατέλαβαν το Κοινοβούλιο και άνοιξαν τον δρόμο για την πτώση του Μιλόσεβιτς και την άνοδο του Κοστούνιτσα στην προεδρία.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, η κρατική τηλεόραση τέθηκε υπό τον έλεγχο της Δημοκρατικής Αντιπολίτευσης και άρχισε να μεταδίδει με το λογότυπο “Νέα σερβική Ραδιοτηλεόραση”.

Την επομένη το βράδυ, ο Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς παραδέχτηκε την ήττα του λέγοντας τη φράση, που αποτελεί έκφραση του κυνισμού που τον διέκρινε: “μόλις τώρα έμαθα ότι έχασα τις εκλογές”.

«Οι πολίτες θα πρέπει να θυμούνται πώς ήταν η Σερβία. Αυτή υπήρξε μια μαζική εξέγερση, μέσω της οποίας λυτρώθηκε η Σερβία, στο μεγαλύτερο μέρος της, από το λάθος της να στηρίξει τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς τη δεκαετία του 90» είχε δηλώσει ο Ζάρκο Κόρατς, ηγέτης για πολλά χρόνια του SDU ο οποίος είχε διατελέσει και υπουργός στην κυβέρνηση Τζίντζιτς (σ.σ. πρωθυπουργός της Σερβίας και πολέμιος της πολιτικής Μιλόσεβιτς, ο οποίος δολοφονήθηκε το Φεβρουάριο του 2003),  εκτιμώντας ότι αν δεν υπήρχε εκείνη η εξέγερση, ο Μιλόσεβιτς θα εξακολουθούσε να είναι στην εξουσία.

Τις απόψεις του Κόρατς δεν φαίνεται, ωστόσο, να συμμερίζεται ένας άνθρωπος που είχε χαρακτηριστεί ως «ήρωας» της 5ης Οκτωβρίου, ο Βέλιμιρ Ίλιτς, ο οποίος θεωρεί πως οι αλλαγές που συντελέστηκαν είχαν κυρίως «διακοσμητικό» χαρακτήρα.

Δικαιολογώντας την άποψή του, έφερε ως παράδειγμα τη συμμετοχή του Σοσιαλιστικού Κόμματος, του κόμματος που ίδρυσε ο ίδιος ο Μιλόσεβιτς και του οποίου ηγείτο έως το θάνατό του, στην κυβέρνηση. «Δεν είμαστε βέβαιοι για το ποιος νίκησε ποιον στις 5 Οκτωβρίου. Και οι δύο βρίσκονται στην κυβέρνηση. Μόνο ο Σλόμπο (ο Μιλόσεβιτς) λείπει» είχε πει.

Ποιος ήταν ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς

Ο Μιλόσεβιτς γεννήθηκε στην πόλη Ποζάρεβατς της Σερβίας τo 1941, κατά τη διάρκεια της κατοχής της από τις δυνάμεις του Άξονα. Ανήκε στη Μαυροβούνια φυλή Βασογιέβιτσι. Μετά το πέρας του πολέμου, ο πατέρας του έφυγε από το σπίτι, και αυτοκτόνησε το 1962. Η μητέρα του, ενεργή κομμουνίστρια και δασκάλα σε σχολείο, έθεσε τέλος στη ζωή της 10 χρόνια μετά. Το 1959 εντάχθηκε στην Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών και το 1963 διετέλεσε πρόεδρος της κομματικής επιτροπής της Σοσιαλιστικής Ένωσης Νεολαίας της Γιουγκοσλαβίας,της οργάνωσης νέων της Ένωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών (SKJ), στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του γνώρισε τον Ιβάν Σταμπόλιτς, ανιψιό του Πέταρ Σταμπόλιτς, του πρώην μέλους του συλλογικού προεδρείου της Σ.Ο.Δ. της Γιουγκοσλαβίας (πρόεδρος του παραπάνω οργάνου για ένα χρόνο από τον Μάιο του 1983 μέχρι τον Μάιο 1984) και ηγετικού στελέχους της Ένωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών (SKJ). Ο συγγενικός δεσμός του Ιβάν με τον Πέταρ Σταμπόλιτς, εξασφάλισε την άνοδο στην κομματική ιεραρχία τόσο του ίδιου όσο και του στενού του φίλου Μιλόσεβιτς.

Το 1960, μετά την αποχώρησή του από το πανεπιστήμιο, ο Μιλόσεβιτς έγινε οικονομικός σύμβουλος του Δημάρχου του Βελιγραδίου. Ο Μιλόσεβιτς διετέλεσε πρόεδρος της Beobanka, μία από τις μεγαλύτερες κρατικές τράπεζες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, στην Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Υπήρξε ένας από τους βασικότερους εκφραστές του σερβικού εθνικισμού στην τελευταία περίοδο πριν από τη διάσπαση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Θεωρείται από πολλούς, ιδιαίτερα στη Δύση, ως ένας από τους κύριους υπαίτιους (μαζί με τον Κροάτη Τούτζμαν) για τους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας την δεκαετία του 1990.

Το 1999, κατά τη διάρκεια του πόλεμου του Κοσόβου, κατηγορήθηκε ότι είχε διατάξει ή είχε επιτρέψει την διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στην επαρχία αυτή. Αργότερα προστέθηκαν κατηγορίες για εγκλήματα σχετικά με τους πολέμους στην Κροατία και την Βοσνία, δέκα χρόνια νωρίτερα, συμπεριλαμβανομένης της κατηγορίας για γενοκτονία στην Βοσνία.

Για πολιτικούς λόγους είχε προηγουμένως χαρακτηριστεί απο διπλωμάτες «κύριος παράγοντας σταθερότητας στα Βαλκάνια» και συνυπέγραψε την Συμφωνία Ειρήνης του Ντέητον το 1995.

Η δίκη του για τις συγκεκριμένες κατηγορίες ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2002 στο Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου στη Χάγη, αλλά διακόπηκε λόγω του θανάτου του από καρδιακή προσβολή.

To 1965 παντρεύτηκε τη Μίρα Μάρκοβιτς, την οποία ήξερε από τα παιδικά του χρόνια. Απέκτησαν μία κόρη (Μαρία) και έναν γιο (Μάρκο). Η Μάρκοβιτς κατηγορήθηκε από τα Μ.Μ.Ε. της χώρας της για την επιρροή που ασκούσε στον σύζυγό της κατά τα χρόνια διακυβέρνησής του.

Ήταν πέντε χρόνια φυλακισμένος και η δίκη του βρισκόταν σε εξέλιξη, όταν υπέστη βαρύτατο εγκεφαλικό και λόγω υψηλής αρτηριακής πίεσης κατέληξε.

Διατυπώθηκαν επ’ αυτού θεωρίες περί δολοφονίας του, σκόπιμης μη χορήγησης από τις αρχές της φυλακής της φαρμακευτικής αγωγής και άλλες θεωρίες συνωμοσίας. Η αλήθεια είναι ότι ο ίδιος δεν έπαιρνε πολλές φορές τα φάρμακά του και κάποια στιγμή η αμέλεια αυτή στάθηκε μοιραία. Το δήλωσαν και δικοί του άνθρωποι, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Όπως δεν αντέχει σοβαρής κριτικής η θεωρία ότι το δικαστήριο αθώωσε τον Μιλόσεβιτς.

Η δική δεν ολοκληρώθηκε, ως εκ τούτου δεν υπήρξε απόφαση, και την «αθώωσή» του Μιλόσεβιτς πρόσφατα από νοσταλγούς του που μετέτρεψαν σε ετυμηγορία κάποια πράγματα που ακούστηκαν στην δίκη του Καράτζιτς, δεν την πήραν στα σοβαρά ούτε οι ίδιοι οι Σέρβοι.